Lão đấy người Tày. Mà với người Tày thì lên đồng là lễ quan trọng. Ngày tết, đám ma, đám cưới truyền thống đều có. Chỉ khác lên đồng của người Tày hay hơn bởi 4 đồng dâng múa phụ họa ạ. Đồng của người Kinh thì đồng dâng k múa phụ họa theo.
Người Tày, Nùng họ có tục thờ Ma Then, được Ma Then chọn khác bên đồng bóng tứ phủ
Lẩu Then
ĐÔI CHÚT VỀ THỜ THEN...
( vì giờ nhiều người ảo tưởng sức mạnh ăn lộc chúa Then quá và không hiểu rằng then cũng có Thờ con Ma Then . ......
Ma mà không biết thờ luyện và chế ngự thì rễ bị nó Điều khiển và đặc biệt vì tâm vọng cầu càng rễ biến Thành công cụ của Ma Tà giả tín ngưỡng Then .
Trước tiên tìm hiểu về Đạo Then .
then, mo, tào bụt, đều thuộc về dòng thờ tướng của người Tày-Nùng, sự tích kể rằng ngày xưa dân chúng lầm than k có cơm ăn, áo mặc cuộc sống rất khổ sở có 3 a e nhà nọ quyết tâm đi gặp ngọc hoàng xin ngọc hoàng mở đường cứu giúp, 3 a e nhà này đi đên 1 con sông lớn thì trời tối, 3 a e đó nghỉ lại bên sông, sáng hôm sau khi trời tờ mờ sáng người a cả lén đi trước gặp ngọc hoàng kể hết mọi sự tình cho ngọc hoàng biết ngọc hoàng liên ban cho người a cả mũ áo, khăn ấn, binh mã, sách sử để về cứu dân độ thế, khi người a cả quay trở về thì thành thầy tào, vì vậy khi đi hành lễ thầy tào phải mặc áo nghiêm chỉnh do ngọc hoàng ban và bày các quyển sách sử trc mặt để ngọc hoàng chứng dám.
khi trời rạng sáng thì người a trai thứ thức dậy và cũng lén chạy đi gặp ngọc hoàng, nhưng lúc này ngọc hoàng đã ban hết khăn áo, sách sử cho người a cả chỉ còn lại vài cuốn sách nhỏ và bộ chũm chọe, ngọc hoàng liên ban cho người a trai thứ mấy cuốn sách đó và bộ chũm chọe, khi trở về nhà người a trai thứ 2 đó trở thành thày mo, vì thế khi hành nghề thầy mo phải bày các cuốn sách đó trc mặt mình và gõ bộ chũm chọe để báo cáo với ngọc hoàng.
khi trời sáng bảnh mắt thì người e út mới tỉnh dậy và đi gặp ngọc hoàng, lúc đó ngọc hoàng k còn thứ j nữa vì đã ban hết cho người a trai cả và a trai thứ, ngọc hoàng liên gom hết những thứ trong nhà như chổi cùn, rế rách, gáo nước, chùm sóc nhạc,.... cho người e út, khi về nhà người e út này trở thành thầy then, người e út này rất khéo tay vì thế đã sáng tạo những thứ này thành thành vật dụng riêng để đi hành lễ cứu dân độ thế, chổi cùn được người e út tạo thành quạt, gáo nước tạo thành đàn tính, chùm sóc được người e út tạo thành binh mã, vì thế mỗi khi đi hành lễ người e út đều phải gẩy đàn tính, phẩy quạt, sóc chùm sóc để tượng trưng cho binh mã đang hành quân ra trận để báo cáo vs ngọc hàng. vì thế có thể nói tào, mo, then đều cùng thuộc 1 dòng tướng, nhưng vì then là e út nên ngọc hoàng rất quý, khi đi hành lễ do k có sách vở dạy nên chủ yếu các thầy then phải tự hát tự gẩy đàn (k có cung văn như hầu mẫu) để báo cáo vs ngọc hoàng là đang đi hành lễ ở đâu, cho nhà nào, cứu chữa vì bệnh j.
Những người trở thành then được coi là người của trời do ngọc hoàng phái xuống để cứu dân độ thế. Nhưng muốn trở thành then thì gia đình đó phải có tẩn then (đời trước trong họ đã có người làm then), phải thờ tổ sư, phải được ma then bắt phải làm, ma then mang đi hạ thủy về nhà phải nhảy qua bếp lửa oy đi học tại nhà thầy cha, thầy me (những người đã được cấp sắc trở thành then), sau khi học xong về phải được thầy cha thầy mẹ làm lễ cấp sắc, phong ấn, khao binh mã, cấp đàn, cấp ấn, luyện quân quyền, sau lần lẩu khai quang đó thì chính thức trở thành then, then mới vào nghề thường chỉ được phong hàm cấp 3, sau 3 năm thì làm tiếp cuộc đại lễ lẩu then để xin cấp thêm binh mã và lên cấp 5, dựa vào số dây ở mũ thì có thể biết thầy then đó đã đạt được những cấp nào, có thể là 3 dây, 5 dây, 7 dây, 9 dây, 11 dây, 13 dây, 15 dây, trong thực tế then chỉ đạt đến cấp 15 dây là cao nhất, nhưng khi về già k đi hành lễ được nữa thì then có thể làm lẩu cáo lão vs ngọc hoàng và đạt đến cấp 17 dây, sau cuộc lẩu cáo lão đó ngọc hoàng sẽ thu ngay thầy then đó về trời. cứ 3 năm hoặc 6 năm thì then có thể làm 1 lần đại lễ lẩu then để lên cấp, khi then còn thầy cha thầy mẹ thì then chỉ đc phép đạt đến cấp 13 dây, khi nào thầy cha thầy mẹ mất thì then mới được phép làm lẩu lên cấp 15 dây (cấp cao nhất trong nghề then). then có thể làm những lễ như sau: bói toán (làm tại nhà thầy then), quét nhà, thục phạm, giải hạn, cầu tự (Cầu con), an mồ mả, làm 40 ngày cho người mới mất, bỏ tang, gọi hồn mừng nhà mới, mừng thọ,( những lễ này đều đc làm tại gia chủ có yêu cầu làm).
khi trong nhà thấy có điềm báo chẳng lành thì gia chủ đó có thể đến xem bói tại nhà thầy then và đón thầy then về nhà làm then tại gia chủ, mỗi lân then đi hành lễ như vậy có thể diễn ra từ 1-3 ngày tùy vào nhà gia chủ đó có hạn nặng hay nhẹ, còn những cuộc lẩu then đc diễn ra tại nhà thầy then phải tổ chức từ 3-5 ngày. then k giống như hầu mẫu ở 1 điểm đó là k được bói toán lung tung bạ đâu ngồi đấy xem bói như các thầy đồng, then xem bói phải ngồi ngày ngắn trc điện thần, phải xin phép tổ sư, xin phép ngọc hoàng oy mới đc cầm quạt, cầm đàn để đưa binh mã đi xem bói, còn nhiều điều nữa lắm ...........
Bây giờ các thầy Đồng tứ phủ gán ghép thêm Then là hầu then cho nó độc và lạ, khác với các thầy đồng khác
Nhất đang thời đại thầy bà nhan nhản, muốn nổi tiếng đánh bóng và có sức hút tỏ ra huyền bí ...... để câu khách
thêm nữa vì then là khái niệm người dưới xuôi ú ớ mù mờ chả biết quái gì nên bị đem ra maketing thành 1 tổ bói uy danh lừng lẫy pháp lực vô cùng thuộc dòng sơn lâm sơn trang thế là tha hồ gạ đàn tiến thảo, tiến mã , 8 toà sơn trang, 12 toà sơn trang... Lúc ấy có chém tiền mã mới ko biết đâu mà lần... Chứ cái đàn sơn trang tam vị chúa mường mà vài chục năm gần đây mới nghĩ ra là xưa rồi vì mới tiến có 3 toà hơi ít,
mấy Thầy Tà Đạo dựng lên chém tiền chưa đã. Còn lối cổ sơn trang tiến duy nhất toà chúa xanh lại bị chê thành thiếu, thành ko đủ trả nợ.... Nói chung là hình tượng then tổ then nàng được lôi vào tứ phủ 10 phần thì đến quá 8 là chả có tí giao lưu giao hữu giao thoa tín ngưỡng vùng miền gì cả đâu, chỉ là bị lợi dụng coi như là món hàng đặc sắc mới... lòe bịp những kẻ muốn có năng lực siêu nhiên bói toán..... may ra Được khoảng 2 phần là có tâm tín Then và hiểu Đạo thờ Then .... các bạn hãy xem Vi DEO ở dưới qua về người làm then thực sự, chiêm ngưỡng trực tiếp bói then, lẩu then..... Để khỏi bị lừa các Thầy Tà làm tiền lừa Đảo .
Đơn giản chỉ Cần hỏi Mấy người chùm khăn phủ diện vàng vào đầu Hầu Hạ Nhà Thánh Theo Mốt khăn Tam Tài Thiên Địa Nhân hợp Đạo bây giờ
mấy Thầy làm tiền Ảo tưởng Sức Mạnh then nàng then cậu đó .biết gẩy Đàn Tính .biết hát Then ko thôi đã chứ chưa nói đến đi đến từng đoạn từng cửa trong then nó ra sao như Thế Nào . Then bao nút....... hay then cao bằng .lạng sơn vùng Đông bắc khác nhau như Thế nào ra sao hay chỉ cop lời trên mạng về đăng lòe bịp bợm Thiên Hạ .
Ngay vùng lạng sơn thôi then cũng có nhiều dòng nhiều đường then khác nhau (người Tày có then văn .then võ .người Nùng cháo có then slien .người Nùng phản sình có then phản sình..) như then trên lạng sơn có đàn có mạ có ấn thầy ban .
Dòng Then ( Pựt )của người Tày ( có 2 tộc là Tày đăm và Tày trắng ) Nùng ( có 4 tộc là Nùng inh - Nùng cháo - Nùng phàn xình và Nùng cắm coot )
Ko ai gọi là Chúa Then mà các then dàng then nàng gọi là Tổ Then . Mà cũng ko gọi là Đạo Then vì đó chính thống vẫn là Tín Ngưỡng
Còn vùng đông bắc cũng có then, tục lệ về Then muốn làm then phải DƯỢC MA then chọn người,
Bây giờ Mấy Thầy Tà Đạo Hám Danh lợi tiền Tài hầu đồng mới tiếp lợi Dụng tín ngưỡng then không ai biết lồng vào đạo Mẫu làm cho có mốt mới đặc dị Ai Mà nói là chúng nhao nhao lên chửi là phỉ báng chúa then, thế nọ thế kia,
Nhưng chúng không biết Phải có Ma Then chọn người làm Then rõ chỉ có ma then thì mới biết nói mới được phát ngôn chứ .
Nguyên chùm mỗi khi người làm then lễ hay cầm vung theo dịp đọc gọi là sóc chùm sóc còn không biết dung đập và không có sao gọi là Then .
Then có Ma Then và các Ác thần linh được then thờ cúng ở ban thờ Then cũng như là những thần linh mà Then phái thỉnh mời khi tiến hành nghi lễ:
Hoặc các vị được Thờ là
Ngọc Hoàng và các Thiên tướng
Tổ nghề Then và dòng dõi Then
Các thần linh địa phương (Các Hoàng Thành, thổ thần)...
Ngọc Hoàng ở vị trí cao nhất. Ngọc Hoàng là vua cha có quyền cấp sắc cho các Then.
Tuy có nét chung là các vị thần linh trị vì trên trời trấn giữ các phương, theo quan niệm của Đạo Giáo hay Phật Giáo… Nhưng tên gọi và cách sắp xếp ngôi thứ bậc của các vị thiên tướng được mời nhật đồng trong nghi lễ Then thì mỗi nơi mỗi khác.
Then bói then , lẩu Then .... của dân tộc vùng cao , lúc lễ để bói then thực ra cũng là 1 hình thức tự hát cùng vừa nhập đồng luôn , nhưng mà ko kiểu như hầu đồng của tam tứ phủ .
Kể cả họ Thờ :
Các thiên tướng của đạo Then phần lớn là các vị thần trong đạo giáo thậm chí cả phật giáo nữa: Như Tam Thanh, Phật bà Quan thế Âm Bồ Tát, Tề Thiên Đại Thánh, Phật Bảo, Tăng Bảo, Thiên Lôi, Đại Lôi, Huyền Thiên Thượng Đế, Thiên Bồng Thiên Ru.., Hoả Lôi, Ngũ Lôi,,,,Bạch Xà, Hắc Hổ,..Trong danh sách các vị thiên tướng đó ta còn thấy các vị Thánh của Đạo Giáo Việt Nam như Đức Thánh Trần, thần độc cước, thậm chí cả Phạm Nhan (vị hung thần cai giữ bệnh tật) tướng Hoả Thang, tướng Hác (Hân). Các vị thiên tướng trấn giữ các cửa mà trong hành trình cấp sắc Then phải trải qua.:
ác thần linh được then thờ cúng ở ban thờ Then cũng như là những thần linh mà Then phái thỉnh mời khi tiến hành nghi lễ:
Tuy có nét chung là các vị thần linh trị vì trên trời trấn giữ các phương, theo quan niệm của Đạo Giáo hay Phật Giáo… Nhưng tên gọi và cách sắp xếp ngôi thứ bậc của các vị thiên tướng được mời nhật đồng trong nghi lễ Then thì mỗi nơi mỗi khác.
Bây giờ Thì loạn Rồi tự dưng lại không hiểu xuất hiện trong Đạo Mãu vài quả đồng nát nuốn đánh bóng chẳng biết gì về tu Then, tín nghưỡng then lồng ghép rồi Phán bừa phất cờ dóng trống khua chiêng ......... khăn vàng phủ diện .... mà nếu đem so sánh thì khác với người làm then chính gốc thạm chí có khi còn trả hiểu Then là Thế nào
Người tu Then làm then họ đều mồm đàn tay hát đi đường âm .sai binh hành mạ .
còn với " mấy vị Thày tứ phủ ta đạo trích tín nghưỡng then" các thầy dưới xuôi đó thì Ma Then có sẵn trong người ( nó giống ma tiền ma lợi danh thì phải )
khí không phải xin hỏi mấy vị Thầy đang phất ngọn cờ Then . đã là đạo then sao đến kì 3 năm ko làm lễ Lẩu then .những đoạn 《quá hải. Khảu tu pháp .khao binh khao mạ "trong then các vị có hiểu và hát ko .hay ngọn cờ các vị tự dưng dựng nên hay tu theo kiểu then chỉ là hầu chúa then rồi cầm đàn gẩy tượng chưng 》
Còn việc hầu chúa then là giao lưu văn hóa giao lưu tín nghưỡng thì tôi ko can dự .
phải chăng đạo tu then các vị gần đây dựng lên lồng ghép vào cửa Đình Thần chế tác cái khăn Phủ diện vàng hầu cởi nút ...... ko liên quan gì đến then của bà con dân tộc .và từ "then "ở đây có nghĩa khác chuyên dành mua danh chuộc tiếng
Các Vị Chúa Then mà Thấy các Then của Mình Làm Then mà không biết hát ... đến cửa chục then....
Thì các Thánh nhà Then cho lắm lộc lắm
THEN CÂM THEN KHÔNG LẨU......
TOÀN TÀ MA ĐỘI LỐT TÍN NGƯỠNG TÔN GIÁO MUA DANH CHUỘC TIẾNG CHỤC LỢI DẸP ĐI .
------------
Đây là bài viết tổng hợp về Then của một thầy em copy về, ai có nhã hứng tìm hiểu tục thờ Ma Then của người Tày, Nùng thì đọc, nó dài và hơi lộn xộn, em ngại biên tập