Hôm nay bất chợt em lại nghĩ một tư duy hơi ngược. Thử hỏi nếu 04 năm qua, đảng DC không gây khó dễ, gây sức ép cho cụ Trump (Lời của cụ cựu tổng lý Bar nói trong đơn từ chức), để cụ Trump dồn sức làm theo mục tiêu đặt ra và thậm chí tiếp tục thêm nhiệm kỳ nữa thì nước Mỹ có bị vỡ như hiện nay không? Nếu những bất ổn, không được nhen nhóm từ những bất đồng trong suốt 4 năm vừa qua, thì liệu có dẫn đến kết cục hiện nay không? Cho đến giờ, thực tế em cũng không tìm hiểu quá kỹ, nhưng nhìn bề ngoài, có vẻ như cụ Trump bị thua mất điểm dần vì Covid, nếu không có cú giáng này, có lẽ không có đối thủ nào đánh bại được cụ ấy vi truyền thống bao lâu nay toàn ngồi 2 nhiệm kỳ mới xuống. Cụ nào thử lạm bàn xem?
Em lại nghĩ, cũng hơi ngược.
Nói ra thì có nhiều góc nhìn nhận, nhưng 1 điểm cơ bản, nó đánh thẳng vào bản chất con người và liên tục tạo cạnh tranh. Cái hệ thống của Mỹ, nó sinh ra như vậy và luật định bằng Hiến pháp cơ bản 220 năm nay:
1, Hiến pháp 220 năm nay, vẫn đúng, có thể nói là chuẩn mực mà hầu như các nước đều nhòm vào, học hỏi, suýt xoa,
2, Nó tạo sự đan xen quyền lực, liên tục tạo mâu thuẫn, ở mức mẫu thuẫn tạo động lực phát triển, chứ không thể 1 ông quyền lực như Tổng thống Mỹ có thể thôn tính và thâu tóm quyền lực độc tôn, lý do:
- Cơ bản chỉ 2 đảng lớn (dù hiện nay có 4 đảng tham gia tranh cử TT) là CH và DC, đại diện cho 2 khuynh hướng, tư duy cơ bản nhất với hơn 95% dân chúng thuộc về 2 đảng, cạnh tranh nhau sòng phẳng, ==> 1 đảng nào muốn thâu tóm là cực khó
- 1 người có là TT Mỹ quyền lực nhất thế giới, thì cũng chỉ trong 4 năm nhiệm kỳ, sau đó bầu cử thì Anh lại là 1 anh UCV TT, 4 năm cầm quyền làm việc đó, gây dựng được uy tín (phạm vi cả nước) tốt thì anh hưởng, uy tín không tốt thì anh chật vật, thậm chí thua thì phải xuống,.....
- Trong 4 năm làm Tổng thống, Anh không thể độc tôn quyền lực, hiếm khi mà Tổng thống Mỹ nắm cả Thượng viện và Hạ viện để có thể độc tôn quyền lực, mà thường Tổng thống chỉ nắm được 1 viện Quốc hội, viện còn lại thì sẽ là đối lập, thực hiện sự giám sát, phản biện các quyết sách của Tổng thống và 1 viện của đảng cầm quyền.
- Việc Tổng thống, đảng cầm quyền nắm đa số cả Thượng viện và Hạ viện là rất hiếm trong lịch sử Mỹ, vì những người lập hiến, tạo Hiến pháp cũng không muốn như vậy theo mục đích nêu trên, và nó chỉ xảy ra khi 1 đảng nào đó quá yếu, quá dở,.... chứ không phải đảng kia quá mạnh.
3, Cả trăm năm nay, nước Mỹ đứng đầu thế giới, về GDP, về các các tỷ phú tự thân, về khoa học công nghệ, phát triển các nền tảng, khoa học ứng dụng phục vụ cuộc sống, dẫn dắt cộng đồng nhân loại,... mà xã hội không bị đảo lộn, đảo chính gây bất ổn liên lục do quá nhiều đảng phái phân nhỏ, rùm beng, ví dụ điển hình như Thái Lan, Hàn Quốc,.... điều đó là minh chứng thực tế hùng hồn cho sự vĩ đại của các Nhà lập quốc, của Hiến Pháp Mỹ.
4. Với 4 năm cầm quyền của Trump, Hạ viện liên tục có hành động truy vấn, giám sát,.... (Tổng thống Mỹ nào cũng bị như vậy, chỉ có TT nào khéo dung hòa được để làm được việc lớn không mà thôi) hầu hết đều do hành xử của Trump đem lại hệ quả và là tạo cơ hội "phản biện", cơ hội "tạo ưu thế cạnh tranh" cho Hạ viện - cơ chế Hiến pháp tạo ra, họ làm đều theo Luật và thẩm quyền hợp pháp.
5. Trump, người mạnh mẽ, nhưng không biết mình biết ta, không có chiến lược dung hòa ở tầm quốc gia để làm việc lớn, Trump chỉ biết ý muốn của Trump là nhất, Trump không là nhất là do (1) lỗi của đảng đối lập, (2) lỗi của đảng của Trump và (3) lợi dụng và xúi Fans làm bậy,..... nên Trump lĩnh kết/hậu quả ==> đó cũng là cách mà Hiến pháp và cơ chế, nền tảng thể chế của Mỹ cố tình tạo ra,.... để ngăn việc thâu tóm, tham nhũng quyền lực.
Không thể, cứ giá như Hạ viện không thực hiện quyền giám sát, phản biện Trump, giá như cứ lặng im để Trump làm tiếp nhiệm kỳ 2,.... mặc dù kết quả bầu cử thì Trump thua,..... đó không phải là thứ mà thể chế chính trị và hiến pháp của Mỹ mong muốn tạo ra.
P/S: mải gõ phím lan man, khách bỏ đi, lại mất 1 cuốc xe ôm rầu, biết trách ai bây giờ, nhẽ trách khách không chờ mình, like Trump,