Báo VN không dám dịch nguyên văn đấy ạ, trong bài phỏng vấn Peter Daszak trên New York Times ổng nêu đích danh Myanmar, Lào, hoặc VN. Em nghĩ dân khoa học thật ra họ không quan tâm đến chính trị đâu, và giai đoạn này họ phải đưa ra tất cả các giả thuyết có thể xảy ra chứ chưa kết luận gì cả. Ông Daszak này lại là chuyên gia có tiếng về zoonosis - bệnh lây truyền từ động vật sang người. Giả dụ con virus nó có nguồn gốc trên dơi từ Đông Nam Á cũng không phải vấn đề gì nghiêm trọng, vì ĐNA và phía Nam TQ vốn là điểm nóng về phân bố của dơi, mà dơi nó mang sẵn hàng nghìn mầm bệnh khác nhau từ ngàn xưa rồi. Vấn đề là một con virus đã tồn tại ở dơi (reservoir - vật chủ) hàng ngàn năm, người tiếp xúc với dơi thậm chí ăn dơi hàng ngàn năm không sao, mà đột nhiên một ngày nó nhảy sang người thì thông thường cần một động vật trung gian (intermediate, hay còn gọi là vector). Sự tiếp xúc giữa hai loài reservoir và vector, để con virus nhảy qua lại và tự thích ghi về gen trước khi nhảy sang người, rất có thể đã xảy ra trong một trang trại hoặc chợ động vật hoang dã - nơi các loài động vật bị nuôi nhốt trong không gian chật hẹp (Daszak cũng nhấn mạnh ý này), mà chuyện này xảy ra ở Vũ Hán TQ. Và lỗi lớn nhất trong toàn bộ câu chuyện không phải nơi nguồn gốc con virus cư trú trên dơi, mà là nơi để dịch bệnh bùng phát mà bưng bít thông tin và để nó lan ra toàn thế giới. Nên lỗi lớn nhất vẫn là chính quyền Vũ Hán, sau đó đến phản ứng hỗn loạn của các nước phương Tây, chứ thế giới sẽ không kết tội một quốc gia nào chỉ vì nơi đó có đám dơi bẩn thỉu mang virus cả. Tất nhiên không loại trừ những kẻ hằn thù ít học với cái đầu đầy định kiến khi nghe như thế sẽ đổ tội cho dân ĐNA.