Bữa nay em hơi bận nên không vào hóng hớt với thảo luận thường xuyên với các cụ mợ được.Giờ rảnh chút, nên em vào chém gió thêm vài điều về vấn đề ăn tiêu hằng ngày của người dân Châu Âu nói chung hay dân Séc nói riêng. Người dân Séc gần như chỉ nấu ăn bữa sáng và bữa chiều, còn bữa trưa đa phần là ăn quán.
Bữa sáng của người Séc thường là sau khi ngủ dậy. Họ thường làm bữa sáng đơn giản gồm bánh mỳ, bơ, giăm bông và uống chè, cà phê hoặc sữa tươi. Ăn xong thì mới đi đánh răng rửa mặt rồi đi khỏi nhà. Trẻ em thì thường ăn ở trường bao gồm sữa tươi, hoa quả và 1 bữa phụ (những cái này đa số đều được miễn phí do các hãng thực phẩm tài trợ cho trường). Bữa ăn trưa thì học sinh phải trả tiền, nhà nước chỉ hỗ trợ 1 phần, đa số giá hiện giờ là dưới 50 korun cho 1 bữa ăn gồm súp, nước uống và 1 suất ăn chính.
Người lớn thì ăn trưa có nhiều loại. Những ai đi làm thì đều được nhà máy hỗ trợ tiền ăn trưa, mang tiếng là hỗ trợ nhưng nếu nói rõ ra thì cũng là trích từ tiền lương thưởng của công nhân. Nên đa phần đều đăng ký ăn ở căng tin trong nhà máy, hoặc ăn ở nhà hàng và trả bằng phiếu thực phẩm hoặc thẻ ngân hàng chuyên cho việc mua thực phẩm. Tiền hỗ trợ hàng tháng sẽ được gửi vào thẻ này để công nhân mua đồ ăn. Người không đi làm thì sao? Nếu không đi làm thì có mấy hình thức sau, thường thì họ cũng ít nấu buổi trưa lắm, nên đa số sẽ đặt đồ ăn theo ngày tại các nhà hàng trong khu vực.
Thường các suất ăn này sẽ được nấu theo lịch cả tuần và có người ship tới tận nhà. Nhà nào cũng có 1 cái hòm nhỏ để đồ ăn ở trước cửa, nếu ở trung cư thì có các tủ đựng đồ ăn ở dưới sảnh. Người mang đồ ăn sẽ để đồ ăn mới vào thùng và lấy hộp đưng đồ ăn cũ mà người mua từ bữa trước trả lại. Các suất ăn như thế này thường rẻ hơn so với tới ăn tại nhà hàng. Chẳng hạn cũng 1 suất ăn đó tại nhà hàng là 130 korun, thì đặt kiểu này chỉ hết có 100 korun, nhưng điều kiện là phải đặt theo tuần hoặc cả tháng. Nếu ngày nào không ăn thì phải báo trước 1 ngày. Tiền ăn thì thường sẽ thanh toán vào cuối tháng, dựa theo số suất ăn mà khách hàng đặt.
Nếu đi ra nhà hàng ăn thì giá thường cao hơn, như hiện tại ở thành phố em đang ở thì giá 1 suất ăn trưa tại các quán đều là 130 korun cho 1 bữa ăn bao gồm 1 bát súp và 1 suất ăn chính, nhưng không có nước. Gần như tất cả các quán menu ăn trưa đều như vậy và giá tiền gần như ngang nhau. Tất nhiên ai muốn ăn món ngoài menu thì vẫn có thể đặt làm, nhưng mất thời gian hơn và giá đa số đắt gấp đôi. Thực phẩm rẻ, nên nếu ai tự nấu ăn thì rất là rẻ, nhưng đúng là người Séc thường chỉ nấu ăn 1 bữa trong ngày thôi. Còn lại là họ ăn ở ngoài, nên chi phí cho ăn uống cũng không tiết kiệm được mấy, nhưng ngược lại thì giúp cho các nhà hàng tồn tại được.
Như nhà em thường cuối tuần hay đi ăn quán, và tụi nhỏ chỉ có 3 lựa chọn theo sở thích đó là KFC, Sushi running hoặc ăn quán chất lượng. Nếu đi ăn sushi running thì mỗi suất là 500 korun, ăn theo kiểu bufet, các món ăn sẽ chạy trên dây chuyển quanh bàn ăn và khách tự lấy. Nhưng đa số tuần cũng chỉ đi ăn nhà hàng kiểu vậy 1 lần, bởi thấy cũng không cần thiết lắm. Đa số là tụi em hay rủ nhau tụ tập ăn uống đánh chén kiểu mua đồ về tự nấu ăn với nhau, vừa vui lại vừa rẻ
Đi ăn nhà hàng ở Séc được cái vấn đề tip không bắt buộc, nên thích thì mới tip, còn không thì thôi, cũng chẳng ai kêu ca
Nhưng thường đi ăn quán thì em vẫn hay tip 10%, giống như khách hàng vào tiệm cùa em sử dụng dịch vụ và tip 10% cho nhân viên. Được cái năm nay giá năng lượng bên em giảm khá nhiều nên chi phí cho tiệm cũng giảm đi. Như năm trước tiền điện ở tiệm không có solarium, phải đóng cọc hàng tháng 1800 korun, thì năm nay giảm tiền cọc hàng tháng xuống còn có 1200 korun. Em cũng không hiểu các hãng điện đều là của tư nhân, nhưng họ vẫn giảm giá cho khách hàng trong mấy năm liền, dù lãi xuất có thể bị giảm đi nhiều.
Cái này thì rõ ràng là người dân được lợi, và thật sự phải cảm ơn nhà nước đã can thiệp thì các hãng điện mới giảm giá thành bán ra. Khí gas thì Séc cũng nhập khí đóng lon từ Mỹ nhưng giá cũng đã hạ từ 12 korun hồi năm 2022 xuống còn hơn 1,2 korun trong 3 năm tới, nên chắc nhà nước Séc phải bù lỗ cho các công ty kinh doanh gas. Em cũng tò mò không biết giá gas với giá điện hiện tại ở Nga là bao nhiêu, mà lại ngại tìm vì phải dùng tiếng Nga chắc mới ra thông tin.
