Chào các cụ, mọi người thường nói thủ môn là một nửa của đội bóng, đại khái là:
- Với thủ môn xuất sắc thì dù đội bạn mạnh ta cũng không dễ thua.
- Với thủ môn xuất sắc, đội ta sẽ dễ đá, dễ tính toán chiến thuật hơn nhiều vì cho phép hàng công phiêu lưu hơn/sáng tạo hơn (more risk more return).
- Với thủ môn xuất sắc, cả đội tin tưởng tuyệt đối thì tinh thần toàn đội đã tăng lên một bậc.
...
Vậy làm sao để xác định một thủ môn có xuất sắc hay không? Thử đưa ra mấy ý cho các cụ bàn luận xem:
1. Để xuất sắc thì phải trải qua cả trăm trận liên tục bắt chính --> để liên tục rèn luyện kỹ thuật - chiến thuật - tâm lý. Thật khó tin một thủ môn liên tục dự bị lại xuất sắc. Theo cuốn sách "Những kẻ xuất chúng", thì nếu ai đó làm gì đó liên tục trong 10.000 giờ thì sẽ trở thành xuất chúng trong lĩnh vực đó. Tức là, sự xuất chúng chỉ dựa một phần vào tài năng, còn đa phần dựa vào quá trình tôi luyện.
2. Thủ môn xuất sắc thì phải có độ ỔN ĐỊNH rất cao. Ổn định nghĩa là 100% các kỹ thuật bắt bóng cơ bản đều phải hoàn thành một cách dễ dàng và tự nhiên. Các kỹ thuật này qua trui rèn cả ngàn lần trong vô số môi trường ngoại cảnh/tâm lý/thế trận khác nhau (mưa, nắng, nóng, lạnh, đang thắng thế, đang thua thế ...) --> đã trở thành phản xạ tự nhiên của thủ môn rồi, đã khắc cốt ghi tâm rồi, muốn bắt kỹ thuật kém hơn cũng không được, dù bị tác động tâm lý/môi trường thế nào cũng không suy chuyển kỹ thuật cơ bản. Giống như các cụ lái xe 100 vạn km rồi thì các kỹ thuật lái xe đã thành thạo đến mức ăn vào máu rồi. Một thủ môn tài năng nhưng thiếu ổn định, có lẽ cũng giống một chiếc xe rất xịn xò nhưng thỉnh thoảng lại "mất phanh".
3. Thủ môn đạt được sự ỔN ĐỊNH được coi là đã đạt "giá trị nền tàng". Khi đó một số phẩm chất khác sau đây sẽ có tính chất "giá trị gia tăng" (added value):
- Phản xạ nhanh: hữu dụng trong các đường bóng khó mang tính may rủi cao (như bắt Penalty).
- Đọc tình huống: để lao ra bắt bài đối thủ
- Phát động tấn công: thủ môn có các đường phát động tấn công sâu, hiểm thì là một chiêu phản công nhanh lợi hại có thể làm thay đổi trận thế.
- Tâm lý chiến: có khả năng tham gia tạo ra các tình huống tâm lý có lợi trên sân (hò hét đốc thúc đội mình, tham gia xô xát, biện bạch với trọng tài ...). Chú ý: tâm lý chiến là một chiến thuật thể thao. Còn bạo lực là hành vi phi thể thao và sẽ phải trả giá đắt ngay lập tức. Cầu thủ khôn ngoan có thể thực hiện tâm lý chiến mà không cần dùng bạo lực.
..... --> chắc chắn không thể và không nên đánh đổi các phẩm chất "giá trị nền tảng" lấy phẩm chất "giá trị gia tăng" được.
4. Nơi nào là chỗ để thủ môn rèn luyện --> đương nhiên là ở cấp CLB. Còn ở cấp độ đại diện hình ảnh quốc gia thì tuyệt đối không phải là nơi rèn luyện hay thử nghiệm thủ môn. (ngoại lệ là có thể thử nghiệm ở những trận đấu đã an bài)
5. Tâm thế của một thủ môn xuất sắc: khi mắc lỗi thì tự trách mình chưa đủ nỗ lực trui rèn và âm thầm rẻn luyện thêm cả ngàn lần kỹ thuật sai sót đó. Luôn luôn tu dưỡng, rèn tâm luyện thế để có quyết tâm cao như núi đá và khao khát chiến thắng dữ dội như núi lửa, nhưng thể hiện ra ngoài thì tĩnh như mặt hồ phẳng lặng.
- Với thủ môn xuất sắc thì dù đội bạn mạnh ta cũng không dễ thua.
- Với thủ môn xuất sắc, đội ta sẽ dễ đá, dễ tính toán chiến thuật hơn nhiều vì cho phép hàng công phiêu lưu hơn/sáng tạo hơn (more risk more return).
- Với thủ môn xuất sắc, cả đội tin tưởng tuyệt đối thì tinh thần toàn đội đã tăng lên một bậc.
...
Vậy làm sao để xác định một thủ môn có xuất sắc hay không? Thử đưa ra mấy ý cho các cụ bàn luận xem:
1. Để xuất sắc thì phải trải qua cả trăm trận liên tục bắt chính --> để liên tục rèn luyện kỹ thuật - chiến thuật - tâm lý. Thật khó tin một thủ môn liên tục dự bị lại xuất sắc. Theo cuốn sách "Những kẻ xuất chúng", thì nếu ai đó làm gì đó liên tục trong 10.000 giờ thì sẽ trở thành xuất chúng trong lĩnh vực đó. Tức là, sự xuất chúng chỉ dựa một phần vào tài năng, còn đa phần dựa vào quá trình tôi luyện.
2. Thủ môn xuất sắc thì phải có độ ỔN ĐỊNH rất cao. Ổn định nghĩa là 100% các kỹ thuật bắt bóng cơ bản đều phải hoàn thành một cách dễ dàng và tự nhiên. Các kỹ thuật này qua trui rèn cả ngàn lần trong vô số môi trường ngoại cảnh/tâm lý/thế trận khác nhau (mưa, nắng, nóng, lạnh, đang thắng thế, đang thua thế ...) --> đã trở thành phản xạ tự nhiên của thủ môn rồi, đã khắc cốt ghi tâm rồi, muốn bắt kỹ thuật kém hơn cũng không được, dù bị tác động tâm lý/môi trường thế nào cũng không suy chuyển kỹ thuật cơ bản. Giống như các cụ lái xe 100 vạn km rồi thì các kỹ thuật lái xe đã thành thạo đến mức ăn vào máu rồi. Một thủ môn tài năng nhưng thiếu ổn định, có lẽ cũng giống một chiếc xe rất xịn xò nhưng thỉnh thoảng lại "mất phanh".
3. Thủ môn đạt được sự ỔN ĐỊNH được coi là đã đạt "giá trị nền tàng". Khi đó một số phẩm chất khác sau đây sẽ có tính chất "giá trị gia tăng" (added value):
- Phản xạ nhanh: hữu dụng trong các đường bóng khó mang tính may rủi cao (như bắt Penalty).
- Đọc tình huống: để lao ra bắt bài đối thủ
- Phát động tấn công: thủ môn có các đường phát động tấn công sâu, hiểm thì là một chiêu phản công nhanh lợi hại có thể làm thay đổi trận thế.
- Tâm lý chiến: có khả năng tham gia tạo ra các tình huống tâm lý có lợi trên sân (hò hét đốc thúc đội mình, tham gia xô xát, biện bạch với trọng tài ...). Chú ý: tâm lý chiến là một chiến thuật thể thao. Còn bạo lực là hành vi phi thể thao và sẽ phải trả giá đắt ngay lập tức. Cầu thủ khôn ngoan có thể thực hiện tâm lý chiến mà không cần dùng bạo lực.
..... --> chắc chắn không thể và không nên đánh đổi các phẩm chất "giá trị nền tảng" lấy phẩm chất "giá trị gia tăng" được.
4. Nơi nào là chỗ để thủ môn rèn luyện --> đương nhiên là ở cấp CLB. Còn ở cấp độ đại diện hình ảnh quốc gia thì tuyệt đối không phải là nơi rèn luyện hay thử nghiệm thủ môn. (ngoại lệ là có thể thử nghiệm ở những trận đấu đã an bài)
5. Tâm thế của một thủ môn xuất sắc: khi mắc lỗi thì tự trách mình chưa đủ nỗ lực trui rèn và âm thầm rẻn luyện thêm cả ngàn lần kỹ thuật sai sót đó. Luôn luôn tu dưỡng, rèn tâm luyện thế để có quyết tâm cao như núi đá và khao khát chiến thắng dữ dội như núi lửa, nhưng thể hiện ra ngoài thì tĩnh như mặt hồ phẳng lặng.
Chỉnh sửa cuối:
