Say xe (say tàu, say sóng) là một phản ứng bình thường của cơ thể do không thích nghi được trước những kích thích xảy ra trong quá trình di chuyển bằng tàu biển, tàu hoả, máy bay… phổ biến nhất là ô tô.
Nguyên nhân say xe là vì não bộ không xử lý được các tín hiệu từ chuyển động trong tai, chuyển động ở mắt và cảm nhận cơ thể xảy ra khi đi tàu xe.
Hệ tiền đình nằm ở tai trong là một phần của hệ thần kinh. Hệ tiền đình không chỉ có nhiệm vụ tiếp nhận âm thanh bên ngoài, mà còn giúp cảm nhận các chuyển động và giữ thăng bằng cho cơ thể. Hệ tiền đình cấu tạo gồm xoang nang, cầu nang và 3 ống bán khuyên chứa dịch lỏng ở trong. Khi ngồi trên tàu xe, cơ thể bị dao động nhỏ theo chuyển động của xe, khiến dịch lỏng này chuyển động gửi tín hiệu đến hệ thần kinh.
Hệ thần kinh não bộ sẽ xử lý các tín hiệu và cho biết bạn đang di chuyển theo phương nào. Bạn có thể biết được phương hướng chuyển động, góc chuyển động và gia tốc. Tuy nhiên, khi đi ô tô, cơ thể (cụ thể là cảm nhận từ các cơ bắp) lại không nhận biết bạn đang chuyển động, do thực tế bạn vẫn đang ngồi yên trên xe. Điều này tạo ra mâu thuẫn với tín hiệu của hệ tiền đình. Trong trường hợp nếu mắt tập trung vào một điểm cố định như đọc sách lại khiến các tín hiệu càng mâu thuẫn với nhau.
Tất cả làm não bị rối, không xử lý được, dẫn đến tình trạng cơ thể xuất hiện các triệu chứng như: tăng tiết nước bọt, ợ hơi, đổ mồ hôi, dạ dày khó chịu, đau đầu, chóng mặt, buồn nôn…
Bên cạnh đó, mùi ô tô cũng là một nguyên nhân gây say xe. Ô tô là một không gian nhỏ, khá kín, thường xuyên sử dụng điều hoà. Bên trong lại có nhiều chất liệu tính hút ẩm cao, dễ bị ẩm mốc, lưu mùi như ghế da, thảm lót sàn, trần xe… Do đó ô tô thường bị ám nhiều loại mùi như mùi hôi ẩm mốc, mùi máy lạnh, mùi cơ thể, thuốc lá… Khi cơ thể nhạy cảm, gặp khó khăn trong việc tiếp nhận các mùi này cũng sinh ra triệu chứng say xe.
