Lại bài nữa về cuộc chiến giá dàu đây
Chuẩn bị kỹ càng và hệ thống vận chuyển dầu khí sang châu Âu chỉ bằng đường ống… là ưu thế tuyệt đối của Nga với Saudi.
Cho dù có những lập luận để thuyết phục chúng ta như thế nào, rằng Nga đã phạm sai lầm khi bỏ OPEC + và hành động được cho là sẽ gây ra sự sụp đổ của nền kinh tế trong nước, các sự kiện bắt đầu phát triển theo một kịch bản rất thuận lợi cho Moscow.
Ngay sau khi đề nghị Nga giảm sản lượng dầu để tăng giá dầu tại Hội nghị các Bộ trưởng OPEC+ tại Vienna, Nga đã từ chối, thì ngay lập tức Ả Rập Saudi và một số quốc gia khác quyết định tăng sản lượng đến hết mức có thể và giảm giá 8-10 dollar cho việc mua dầu của họ với các khách hàng.
Rõ ràng, Ả Rập Saudi và phần còn lại của OPEC+ (trừ Nga) đang ra tay thực hiện một “blitzkrieg” (cuộc chiến chớp nhoáng) hòng hạ gục ngay nước Nga.
Thật đáng tiếc, cuộc chiến chớp nhoáng này không phải là sản phẩm được chuẩn bị sẵn sàng theo cách mở đầu cho cuộc chiến mà là sản phẩm của sự bị động, bất ngờ, sản phẩm của sự không chuẩn bị đầy đủ, sản phẩm của sự vô tội vạ của Ả Rập Saudi.
Hôm 22/3, Ả Rập Saudi và Iraq cho biết họ không thể cung cấp giảm giá sớm như đã được tuyên bố. Điều này là do thực tế nhu cầu vàng đen giảm ở châu Âu và châu Á, dầu được sản xuất đơn giản là không có nơi nào để lưu trữ khiến cho các siêu tàu chở dầu Ả Rập cũng bắt đầu được sử dụng làm hồ chứa.
Hầu hết các tàu chở dầu đã đầy, và chưa có khách hàng nào mua nó, bởi nhu cầu đã bị Covid-19 làm giảm mạnh, đại dịch đang hoành hoành trên toàn thế giới. Đặc biệt, liên quan đến tình trạng này, tỷ lệ vận chuyển hàng hóa của tàu chở dầu đã tăng gần 700% - từ 30 nghìn dollar mỗi ngày lên 250 nghìn dollar / ngày.
Bây giờ hãy hạch toán kinh tế. Brent hiện đang giao dịch ở mức khoảng 30 dollars mỗi thùng. Một tàu chở dầu lớn nhất (supertanker) chứa khoảng 2 triệu thùng dầu thành tiền là khoảng 60 triệu dollars.
Mức giảm giá được công bố của Saudi là 8 dollar/thùng, lúc đó dầu trên supertanker thành tiền là 44 triệu dollar. Do đó, người mua sẽ tiết kiệm được 16 triệu dollar từ một supertanker. Nhưng không đơn giản như vậy…
Con đường từ Vịnh Ba Tư đến Châu Âu là hành trình mất khoảng 25-30 ngày. Với mức giá cước hiện tại là 7,5 triệu dollar/ngày thay vì 900 nghìn dollar trước đó thì tính cả chiều đi và về, khách hàng phải trả tổng cộng chi phí vận chuyển là 15 triệu dollar.
Như vậy, điều này cho thấy việc giảm giá 16 triệu dollar được công bố hoàn toàn được cân bằng bởi chi phí hậu cần. Nhưng chưa hết, thêm vào đó, người mua châu Âu buộc phải chịu các chi phí liên quan đến trung chuyển vàng đen tại cảng và giao cho nhà máy lọc dầu. Rõ ràng, mua dầu Ả Rập không có lợi hơn so với mua dầu từ đường ống Nga.
Đó là lý do vì sao người mua hủy bỏ các hợp đồng đã ký kết trước đó với Ả Rập Saudi, bởi vì họ không thể chịu chi phí như vậy cho việc thanh toán hậu cần.
Nhưng hậu quả chính của toàn bộ câu chuyện này là khác nhau. Trong điều kiện hiện tại, Ả Rập Xê Út không có cơ hội và khả năng để tăng sản lượng dầu lên mức 13 triệu thùng / ngày như được tuyên bố. Không, tất nhiên, cứ cho rằng, về mặt kỹ thuật nó có thể làm điều đó mà không có vấn đề, nhưng không ai sẽ đơn giản mua loại dầu này bởi không có thêm không gian lưu trữ và phải làm gì với nó là không rõ ràng.
Trong bối cảnh đó, Brent bắt đầu tăng trưởng và trong hai ngày, giá của nó đã thay đổi từ 25 dollar/thùng thành 30 dollar/thùng.
Song song với điều này, theo WSJ (Tạp chí phố Wall) việc ngừng sản xuất dầu (đá phiến) hoàn toàn ở Texas đã được lên kế hoạch .Việc vận chuyển dầu bằng đường sắt quá đắt đỏ, vì vậy các công ty đang yêu cầu giảm giá rất lớn cho dịch vụ vận chuyển. Nếu không, sản xuất dầu sẽ trở nên không có lợi.
Rất có thể bang Texas thực hiện cả hai, nghĩa là lên kế hoạch ngừng sản xuất và giảm giá, bởi vì nếu ngừng sản xuất, 200 nghìn người sẽ thất nghiệp, đồng thời sau đó, lần lượt, ngành đường sắt cũng sẽ bị ảnh hưởng.
Trong bối cảnh đó, Nga cảm thấy khá tự tin. Mặc dù nguồn cung cấp thông tin liên tục từ các phương tiện truyền thông, các vấn đề thực sự với sản xuất dầu và đặc biệt là chi phí vận chuyển, hậu cần…đã được tìm thấy ở các quốc gia khác, nhưng không phải ở Nga. Nga có một mạng lưới đường ống dẫn dầu phát triển để giao hàng cho cả thị trường châu Âu và châu Á. Như chúng ta đã biết, chi phí giao hàng bằng đường ống là rẻ nhất trên thế giới.
Vậy đến đây, chúng ta nhìn nhận chiến thắng bước đầu của người Nga là gì? Đó là cuộc “tấn công chớp nhoáng” của Ả Rập Saudi đã bị thất bại thảm hại. Ả Rập Saudi không làm được điều mà mình tuyên bố…
Chiến thắng của người Nga là đương nhiên bởi họ có sự chuẩn bị kỹ càng cho cuộc chiến. Đó là sự chuẩn bị về tiền, tài nguyên, nhân lực, vật lực, chuẩn bị đón thời cơ, chuẩn bị các phương án, biện pháp…để thực hiện các mục tiêu đề ra từ ngắn hạn đến dài hạn, ra đòn thì đúng lúc…
Thất bại của Ả Rập Saudi là khó tránh khỏi vì họ hoàn toàn bất ngờ. Đây được coi như là một cuộc chiến không được chuẩn bị của nhà Saudi. Hành động tăng sản lượng, giảm giá ngay sau đó của Saudi đã rơi vào khủng hoảng thừa cục bộ.
Người ta cứ tưởng rằng với giá dầu giảm sâu như vậy thì nước Nga được ví như cái trạm xăng sẽ hoảng loạn, nhưng cái mà chúng ta thấy chỉ là: Nga – Putin đi lớp lang từng bước cho kế hoạch của mình. Nói chính xác thì Nga đã chuẩn bị cho cuộc chiến này từ năm 2016 ngay khi Nga bước chân vào OPEC+.
Chiến tranh, bất kể chiến tranh nóng hay năng lượng, thương mại…đâu phải là trò đùa. Phát động chiến tranh hay người Nga chấp nhận thời điểm xảy ra chiến tranh đã được tính toán rất kỹ…để chắc thắng.
Chúng ta sẽ nghiên cứu kỹ tư thế của Nga sau đây…
Lê Ngọc Thống