[Funland] 50 năm ngày Che Guevara qua đời

[Ngao5]

Matos kể lại những ngày trong tù:
Sống trong tù là một nỗi đau dài mà tôi còn sống vì ý muốn của Chúa Trời. Tôi đã đấu tranh bằng cách tuyệt thực, kết hợp với các kiểu phản đối khác. Thật khủng khiếp. Tôi bị mười sáu năm biệt giam, không bao giờ nghĩ mình còn sống. Họ rất tàn nhẫn, đến tột cùng của sự tàn nhẫn... Tôi đã bị tra tấn nhiều lần, phải chịu tất cả các loại tra tấn kinh hoàng, tất cả các loại, kể cả việc họ châm kim vào bộ phận sinh dục của tôi. Có lần tôi tuyệt thực, một bảo vệ nhà tù dùng giày đạp hết sức để đè bẹp dạ dày của tôi... Thật khủng khiếp.
Tù đủ 20 năm, Matos được trả tự do vào ngày 21-10-1979.
Matos đã được đoàn tụ với vợ con, những người đã rời Cuba thập niên 1960, sống ở Costa Rica. Sau đó, họ chuyển đến Miami, cho đến khi qua đời vào tháng 2-2014, thọ 95 tuổi.
Matos thành lập Quỹ Dân chủ Huber Matos, có trụ sở ở Jacksonville, Florida với mục tiêu "thúc đẩy nguyên tắc dân chủ, nhân quyền, công bằng xã hội và giáo dục ở Mỹ Latinh".
Hầu hết những nỗ lực và nguồn lực của tổ chức đầu tư vào "thúc đẩy dân chủ ở Cuba".

 

[Ngao5]

Người thứ hai: Camilo Cienfuegos
Camilo Cienfuegos là nhân vật thế lực thứ ba, chỉ sau Fidel Castro và Che
Camilo Cienfuegos là Tư lệnh Quân đội Cuba

Camilo Cienfuegos là người hùng trận then chốt Yaguajay hôm 30-12-1958

Camilo Cienfuegos là người được Fidel Castro hết sức tin cẩn vì lòng trung thành từ khi họ còn ở chiến khu du kích Sierra Maestra thập niên 1950

14-3-1957 – Fidel Castro và Camilo Cienfuegos ở chiến khu du kích Sierra Maestra
Bên trái là Raul Castro

 

[Ngao5]

Ngày 28-10-1959, tròn một tuần lễ sau khi bắt giam Huber Matos, chiếc máy bay Cessna 310 (FAR-53) chở Cienfuegos mất tích trên eo biển Florida trong một chuyến bay đêm, từ Camaguey đến Havana. Một chiến dịch tìm kiếm kéo dài nhiều ngày, nhưng máy bay vẫn không được tìm thấy.
Đến tháng 11-1959, chính phủ Cuba tuyên bố Cienfuegos đã chết.
Camilo Cienfuegos nhanh chóng trở thành một anh hùng của cuộc cách mạng Cuba.
Việc Cienfuegos biến mất vẫn không giải thích được.
Có một số tranh luận liên quan đến cái chết của Cienfuegos, mặc dù hầu hết các nhà sử học không tin rằng có sự nhúng tay của Fidel Castro
Có người cho rằng Fidel phải chịu trách nhiệm về cái chết của Cienfuegos khi cử ông đến bắt giam và thay thế Matos, khiến những người trung thành với Matos nổi giận.
Che Guevara, người rất thân Cienfuegos và đặt tên con trai của mình là Camilo, cũng bác bỏ quan điểm về sự tham gia của Castro.
Một nguồn tin khác cho biết có khả năng một máy bay chiến đấu không quân Cuba nhầm máy bay Cienfuegos là máy bay của những người Cuba lưu vong xâm nhập lãnh thổ Cuba và bắn hạ.
Đại sứ Hoa Kỳ tại Cuba Philip Bonsal cho biết Cienfuegos ưa thích cuộc sống hoa lệ về đêm của Havana và "đã có thiên hướng quan hệ giao tiếp được coi là không mong muốn đối với một số đồng chí cách mạng khắc khổ hơn của ông". (ý nói là Cienfuegos hay đi chơi gái về đêm)
Vào thời điểm qua đời, Cienfuegos đã đề nghị vợ ly hôn để ông có thể kết hôn với một người phụ nữ giàu có.

 

[Ngao5]

Người thứ ba:William Morgan
William Morgan là công dân Hoa Kỳ, từng phục vụ trong Lực lượng Đặc biệt Hoa Kỳ
William Morgan sinh 1928, ở Toledo, tiểu bang Ohio, sau WW2 gia nhập quân đội Hoa Kỳ.
11-5-1954, Morgan cưới Ellen Theresa May Bethel, ở Miami. Họ có hai con, Anne Marie (sinh 1955) và William A. Morgan, Jr. (sinh 1957).
William A. Morgan thành thạo sử dụng súng ống và có tin đồn ông cộng tác với CIA.
Sau khi giải ngũ, Morgan dường như cũng làm việc cho một tổ chức tội phạm ở địa phương.
Chống nhà độc tài Fulgencio Batista, Morgan bỏ lại vợ con và sang Cuba 1957, gia nhập Lực lượng du kích Mặt trận Dân tộc thứ hai vùng núi Escambray (gọi tắt là SFNE).
Do tài năng chiến đấu, William A. Morgan được thăng chức lên hàng ngũ chỉ huy du kích.
Tháng 12-1958, Che Guevara liên kết với nhóm Morgan và du kích vùng núi Escambray đánh chiếm thành phố Santa Clara hôm 31-12-1958, rồi hai ngày sau chiếm thành phố Cienfuegos hôm 2-1-1959
Tháng 8-1959, Morgan được thế giới biết đến khi ông đã giúp Fidel Castro phá vỡ một âm mưu đảo chính do Tổng thống Dominica Rafael Trujillo tiến hành
Morgan kết hôn với một một phụ nữ, Olga María Rodríguez Farinas, người cũng là một du kích, và có hai con gái.
Trong suốt cuộc đấu tranh chống lại Batista, Morgan đã tin Fidel Castro rằng Castro không phải là cộng sản và cho rằng Cuba sẽ trở thành một nền dân chủ nghị viện.
Trong số hơn 30 công dân Hoa Kỳ chiến đấu trong hàng ngũ Fidel Castro, ông là một trong 3 người được phong chức Tư lệnh

 

[Ngao5]

Từng là lính Lực lượng Đặc biệt, William A. Morgan rất giỏi súng ống và kinh nghiệm chiến đấu trong rừng
Ông là "sư phụ" của Fidel Castro trong chiến tranh du kích
Vì những thành tích chiến đấu, William A. Morgan mang hàm Thiếu tá (cấp bậc cao nhât trong lực lượng du kích Fidel Castro)
Ông ngồi cùng Fidel Castro, Che Guevara... ở chiếu trên
Lúc ấy Raul Castro mới chỉ là Đai uý, vai trò lu mờ trong hàng ngũ du kích, nên phải ngồi chiếu dưới nhiều năm, kể cả sau khi cách mạng thành công
Sau này Fidel Castro sử dụng Che Guevara và em trai Raul Castro để thanh trừng những người chống đối ông – những người từng là đồng chí, đồng đội của ông. Từ đó vai trò của Raul Castro được anh trai củng cố và nâng dần

 

[Ngao5]

William Morgan và vợ tương lai Olga Morgan trong chiến khu du kích

Họ lấy nhau và có hai con gái
William Morgan và vợ Olga Morgan cùng hai con gái Olgeta (trái) và Loretta (phải) tại Havana

 

[Ngao5]

William Morgan cùng chiến hữu tại chiến khu Escambray

William Morgan và Fidel Castro thuở khó khăn trong chiến khu

 

[Ngao5]

Sau cách mạng thành công, William Morgan là một trong những lãnh đạo hàng đầu của Cuba, thân cận với Fidel Castro

 

[Ngao5]

Khi Castro bắt đầu bộc lộ khuynh hướng xã hội chủ nghĩa của mình, Morgan trở nên thất vọng với chính quyền cách mạng, cũng như các thành viên khác của SFNE – những người muốn Cuba khôi phục lại bầu cử.
Tháng 10-1960, Morgan bị bắt và bị buộc tội âm mưu tham gia và lãnh đạo lực lượng phản cách mạng đang hoạt động trong dãy núi Escambray.
Ngày 11 tháng 3 năm 1961, sau phiên tòa quân sự tại nhà tù La Cabana, Morgan, 32 tuổi, đã bị xử bắn

Vợ ông cũng bị xử vắng mặt. Bà bị buộc tội đồng mưu và bị kết án 30 năm tù giam.
Bà đã được thả sau 10 năm và sang Hoa Kỳ năm 1980 trong Chiến dịch Mariel di tản bằng thuyền (Fidel Castro cho phép mọi công dân Cuba được tự do rời khỏi Cuba bằng thuyền qua cảng Mariel)
Trong một loạt các cuộc phỏng vấn với Toledo Blade vào năm 2002, bà thừa nhận rằng bà và chồng đã cung cấp súng cho lực lượng du kích chống Castro vì chồng bà phản đối khuynh hướng thân Liên Xô của Castro.
Bà muốn khôi phục quốc tịch Hoa Kỳ cho Morgan và đưa hài cốt của ông trở về Hoa Kỳ cải táng.
Hai thành viên Đ.ảng Dân chủ của Hạ viện Hoa Kỳ, Charles Rangel và Marcy Kaptur, tới Cuba vào tháng 4-2002, để yêu cầu Fidel Castro trả lại hài cốt Morgan. Fidel Castro đồng ý.
Tháng 4-2007, gần 50 năm sau khi bị chính phủ tước quyền công dân của mình (vào năm 1959 do phục vụ quân đội nước ngoài), Bộ Ngoại giao Mỹ tuyên bố phục hồi quốc tịch cho Morgan

 

[Ngao5]

Bà Olga Morgan, sau 10 năm tù, đã được thả và vượt biển sang Florida sinh sống
Hon 40 năm ròng, mong mỏi và cầu xin, năm 2002 bà mới được Fidel Castro trả hài cốt chồng mình

Olga Morgan (phải) cùng một người nữ bạn tù chính trị dưới thời Fidel Castro

 

[Ngao5]

Người thứ tư: Eloy Guttierez Menoyo

Eloy Gutierrez Menoyo, công dân Tây Ban Nha, cũng là một Tư lệnh ngồi chiếu trên với Fidel Castro
Bố mẹ Eloy Gutierrez Menoyo tham gia Nội chiến Tây Ban Nha chống nhà độc tài Franco. Khi Franco thắng, họ phải bỏ chạy sang Cuba
Eloy Gutierrez Menoyo tham gia lực lượng du kích chống nhà độc tài Fulgencio Batista
Ông được thăng cấp Chỉ huy trong hàng ngũ Cách mạng Cuba
Do bất đồng với sự độc tài của Fidel Castro, bị bắt giam
Được đội biệt động Alpha 66 cứu thoát khỏi tù, Eloy Gutierrez Menoyo lưu vong ở nước ngoài
Năm 1964, Eloy Gutierrez Menoyo thân chinh dẫn một đội quân vượt biển vào Cuba xây dựng căn cứ du kích chống Fidel Castro
Bị bắt giam lần thứ hai, tù chung thân
Năm 1986, do Tổng thống Tây Ban Nha can thiệp, Eloy Gutierrez Menoyo mới được trả tự do sau 22 năm tù
Năm 2003 ông quay lại thăm Cuba

 

[Ngao5]

Fidel Castro với Eloy Gutierrez Menoyo (giữa) và William A. Morgan những ngày nồng ấm

 

[Ngao5]

Ngày 5-3-1960, trong cuộc diễu hành tưởng niệm những nạn nhân vụ nổ tàu hàng La Coubre tại cảng Havana người ta thấy những nhân vật hàng đầu Cuba:
1. Thủ tướng Fidel Castro,
2. Chủ tịch Osvaldo Dorticos
3. Bộ trưởng Công nghiệp Ernesto "Che" Guevara
4. Bộ trưởng Quốc phòng Augusto Martinez-Sanchez
5. Bộ trưởng Môi trường Antonio Nunez-Jimenez
6. William Morgan (người Mỹ từ Toledo, Ohio)
7. Eloy Guttierez Menoyo (người Tây Ban Nha)
Ảnh do Alberto Korda chụp
Nhân vật thứ 6 là William Morgan (người Mỹ từ Toledo, Ohio)
Nhân vật thứ 7 là Eloy Guttierez Menoyo (người Tây Ban Nha)

Lẽ ra còn phải có mặt nhân vật hạng thứ ba là Camilo Cienfuegos, nhưng ông này chết bí hiểm trước đó 5 tháng , như đã nói ở trên

 

[Ngao5]

Ngày 1-5-1961, Fidel Castro tuyên bố Cuba là một quốc gia theo Xã hội chủ nghĩa và chính thức bãi bỏ sự bầu cử đa đ.ảng. Những người phê phán Castro cho rằng ông sợ những cuộc bầu cử sẽ khiến ông mất uy quyền.
Cũng trong ngày hôm đó, hàng trăm ngàn người dân Cuba nghe lãnh tụ Castro tuyên bố:
“Cách mạng không kết thúc sau một thời hạn nhất định, vì thế chúng ta không cần phải bầu cử. Tại châu Mỹ Latin này, không có một chính phủ nào dân chủ hơn chính phủ cách mạng của chúng ta... Nếu ngài Kennedy không ưa Xã hội chủ nghĩa, thì chúng ta cũng ghét chủ nghĩa đế quốc vậy. Chúng ta căm ghét chủ nghĩa t.ư bản”.

 

[Ngao5]

Như vậy trong vòng vài năm sau khi cầm quyền, những nhân vật hàng đầu Cuba, từng sát cánh với Fidel Castro trong những ngày khốn khó đã lần lượt bị thanh trừng, nhẹ thì cầm tù, nặng thì xử tử
Raul Castro, em trai ông, lúc đó còn ở chiếu dưới, đã được đôn lên lấp chỗ trống để rồi kế tục chức vụ đứng đầu Đ.ảng và Chủ tịch nước
Thoạt đầu Che được cử làm Thống đốc Ngân hàng Cuba. Vì không có nghiệp vụ, thành ra Fidel Castro chuyển ông sang làm Bộ trưởng Bộ Công nghiệp, nhưng quyền hành chỉ thua Fidel Castro
Do qua lại Đông Đức vì công việc, ông có cảm tình với cô y tá Tamara. Chuyện này Fidel Castro biết
Sau khi Liên Xô rút tên lửa về nước, Che phê phán Liên Xô bằng lời lẽ và cả viết sách
Liên Xô không hài lòng, đề nghị Fidel Castro xử lý
Fidel Castro không thể vì cớ này mà "thịt" Che như những chiến hữu trước đây, dù "tội" Che nặng hơn
Mà không xử lý Che, thì khác gì Fidel Castro a tòng với Che, có thể dẫn đến Liên Xô sẽ sử dụng viện trợ để gây sức ép
Theo những người thân của Che kể thì hai bên đã to tiếng với nhau nhiều lần. Lần cuối cùng vào năm 1964, theo lời kể, Che doạ bỏ đi. Fidel Castro cũng đáp trả "muốn đi đâu thì đi"
Đi đâu?
Với người thường thì Che có thể đưa vợ con trở về Argentina sinh sống gần bố mẹ đẻ
Tiếc thay Argentina từng truy nã và đánh tan nhóm mà họ gọi là "phiến quân" (rebels) từ những năm trước, và chính quyền Argentina không ưa Che
Sang Đức, Tiệp sinh sống?
Với tư cách là phó vương Cuba, sống lưu vong ở hai nước đó cũng là nhục, chưa kể hai nước đó đang là "chư hầu" của Liên Xô
Sang Mỹ hoặc Tây Ban Nha lại càng phi lý

 

[Ngao5]

Bố mẹ Che từ Argentina sang Cuba thăm Che 1959

Che với người vợ thứ hai

 

[Ngao5]

23-3-1959, Che cưới vợ và sinh hạ 4 con

 

[Ngao5]

Che có hai người vợ và 5 đứa con. Một con gái với vợ đầu (đã ly dị) và bốn đứa trẻ lít nhít với người vợ thứ hai.
Điểm đến của Chê là Đức
Là người bố của gia đình, tại sao khi bỏ sang Đức, Che không đưa cả gia đình đi theo?
Phải chăng Che đến Đức vì Tamara? Do vậy không thể mang cả gia đình theo được
Thêm nữa, ở Đức sống với tư cách gì? Vì thế đi một mình là đúng nhất và Fidel Castro đã chặn đường về của Che

 

[Ngao5]

Sách báo nói là Che sang Bolivia vì lý tưởng giải phóng người nghèo?
Ở đây có 2 câu hỏi:
1) với tư cách phó vương Cuba, Che đã làm gì để người dân Cuba được mức sống như Argentina, quê hương Che, nơi mà Che tổ chức những phiến quân (du kích) chống lại chính phủ
2) Để làm "cách mạng ở lục địa Mỹ Latinh", chẳng lẽ Che không biết là ai tài trợ?
Tiệp Khắc huấn luyện du kích theo yêu cầu của chính phủ Cuba chứ không phải theo Che. Những du kích Cuba được huấn luyện ở Brno, cách Praha 300 km, nơi nhiều sĩ quan pháo binh Việt Nam tu nghiệp. Phương Tây từng bóng gió chỉ trích chính phủ Tiệp (cộng sản) cho Lữ đoàn Đỏ (một tổ chức khủng bố Ý) thuê trại huấn luyện ở Brno.
Đức, Tiệp có thể cung cấp những thứ cần thiết cho Che sang Bolivia
Nhưng cả hai nước không thể phiêu lưu theoChe nhúng tay vào một chiến dịch lớn hao tiền tốn của chẳng để làm gì, nhất là Tiệp là nước buôn bán mạnh với Nam Mỹ
Chưa kể nhất cử nhất động, cơ quan mật vụ Tiệp và Đức phải thông báo cho KGB Liên Xô
Tuy nhiên, họ cũng giúp Che ở mức "đủ dùng" cho cuộc phiêu lưu để Che vào sử sách
Che đã chọn một số người đang huấn luyện ở Brno để đi theo, trong đó có Ciro Bustos, người sau này mang tiếng phản bội Che
Che đã vào con đường cụt mà không ai có thể cứu được Che
Những tàn binh của Che sau khi đào thoát, chạy về Pháp, sau đó đến Moscow. Liên Xô không tiếp đón họ, coi họ là những khách quá cảnh trước khi đón máy bay về Cuba.
Liên Xô lạnh nhạt chứ không phản bội Che
Fidel Castro cũng chẳng phản bội Che
Fidel Castro không thể lấy tiền của Liên Xô để vừa lòng Che
50 năm đã trôi qua, sự thật dần hiện ra

 

[Ngao5]

Ciro Bustos "người phản bội Che" nói:
"Khi tôi lần cuối cùng ở Calle Florida ở Buenos Aires, tất cả mọi người tôi thấy, đều mặc áo in hình Che.
Tôi nhìn thấy một chàng trai trẻ trong chiếc áo phông Che và tôi hỏi: 'Tại sao bạn lại có Che? Có phải vì ông ấy là một chiến binh?"
Anh ấy không thể trả lời, nó chỉ là một hình ảnh, không có gì nhiều hơn, mọi người cần phải đọc để họ hiểu được bản chất thật và tính cách của ông ấy.
Nếu Che nhìn vào mặt anh ấy trên áo phông, anh ấy nghĩ mình đã thất bại: muốn tiêu diệt những huyền thoại"