[Funland] 11-9-1973 – Tổng thống Allende chết trong cuộc đảo chính ở Chile

[Ngao5]

11-9-1973 – đúng ngày này cách đây 45 năm, xảy ra đảo chính ở Chile lật đổ chính phủ marxit do Tổng thống Allende đứng đầu
Hình ảnh Tổng thống Allende trong Dinh Tổng thống vài phút trước khi bị giết.
Tin chính thức do nhóm đảo chính công bố: ông tự sát
Ngày 11 tháng 9 năm 1973, quân đội đã tiến hành lật đổ Allende. Khi quân đội bao quanh cung điện La Moneda, Allende đã đọc bài diễn văn cuối cùng của ông tuyên bố sẽ không từ chức, và sau đó ông bị giết (tự tử?)

Đây là bài viết tổng hợp từ các nguồn, không phải luận văn khoa học

Xác cố tổng thống Allende được binh sĩ và lính cứu hoả khiêng ra khỏi dinh Tổng thống

Chiếc kính bị gẫy của ông Allende khi chết

 

[Ngao5]

Salvador Allende Gossens (1908 - 1973) là một bác sĩ và nhà chính trị Chile, người theo chủ nghĩa Marx đầu tiên trở thành tổng thống của một nước Mỹ Latinh thông qua bầu cử công khai.
Trước khi Allende lên cầm quyền, nền kinh tế Chile lộn xộn, kém cỏi và bất ổn, dân chúng chán nản, muốn có một cuộc cải cách kinh tế để cuộc sống tốt hơn.
Ở thời điểm đó, số địa chủ và chủ đồn điền người Mỹ nắm giữ 80% ruộng đất ở Chile, số người đó chỉ chiếm 4,2% tổng dân số Chile. Các mỏ đồng ở Chile thời ấy là hàng hóa quan trọng nhất của nền kinh tế Chile vốn được quốc hữu hóa từ thời người tiền nhiệm là ông Eduardo Frei Montalva, từ năm 1964 tới năm 1970 và được ông Salvador Allende tiếp tục trong những năm sau đó. Chile khi ông Salvador Allende mới lên nắm quyền, tỷ lệ trẻ em tử vong sau sinh lên tới 30% và con số 1,5 triệu trẻ em suy dinh dưỡng, 500 ngàn gia đình vô gia cư. Điều đáng chú ý là khi ấy cả nước Chile chỉ có 10 triệu dân.

 

[URAL CCCP]

Em căn #2 hóng chuyện cụ Ngao

 

[Ngao5]

Ông Salvador Allende thắng cử trong hoàn cảnh Chile là một đất nước bị chia rẽ. Đại diện cánh hữu, ông Jorge Alessandri, được 35,76% số phiếu. Ông Radomiro Tomic đảng dân chủ thiên chúa giáo được 27,9% số phiếu và ông Salvador Allende chỉ được 36,29 % và trở thành tổng thống dân bầu của Chile. Ngày 24 tháng 10 năm 1970, ông Salvador Allende với sự hỗ trợ của liên minh Unidad Popular (Nhân dân thống nhất - Liên minh bao gồm các hệ tư tưởng: XHCN, cộng sản, thiên chúa giáo theo cánh tả và một số đảng cánh tả nhỏ khác) đã trúng cử tổng thống Chile.
Ngày 4-11-1970, Allende nhậm chức Tổng thống Chile, đã áp dụng chính sách quốc hữu hóa các ngành công nghiệp và tập thể hóa; do các yếu tố này mà nền kinh tế Chile lại thêm tuột dốc khiến quan hệ ngày càng căng thẳng giữa ông và nhánh lập pháp và tư pháp của chính phủ Chile (những người không chia sẻ sự hăng hái của ông đối với sự xã hội hóa Chile) cuối cùng lên đến đỉnh điểm trong một tuyên bố của một "sự cố hiến pháp" của quốc hội.

4-11-1970 – Tổng thống Allende nhậm chức Tổng thống Chile

 

[Ngao5]

Các chính sách cải tổ được đưa ra nhằm cải thiện tình hình đất nước như xóa nạn mù chữ, hỗ trợ người dân được tham gia hệ thống chăm sóc y tế, sữa miễn phí cho trẻ em, cải cách ruộng đất, quốc hữu hóa ngành ngân hàng... Đáng kể nhất là chương trình cải cách ruộng đất đã lấy 20 ngàn km vuông ruộng đất mang chia cho dân cày. Cùng năm 1970 ông Allende đã cho quốc hữu hóa toàn bộ các mỏ than và ngành dệt may. Năm 1971 với sự đồng ý của các đảng phái khác, ông tiếp tục cho quốc hữu hóa các mỏ đồng, khi ấy nằm trong tay các ông chủ người Mỹ.

Chẳng bao lâu khi ông Salvador Allende lên nắm quyền thì các vấn đề nhức nhối khiến cho ông phải đối mặt (tương tự như Venezuela hiện nay): Lạm phát tăng chóng mặt, thất nghiệp tăng cao. Phe cánh tả yêu cầu cải tổ triệt để. Trong khi đó phe đối lập sử dụng tất cả các bài chống cộng sản để đối đầu với chính quyền. Vì những vấn đề đó, đảng dân chủ thiên chúa giáo Chile tuyên bố chấm dứt ủng hộ tổng thống và quay sang ủng hộ phe đối lập.

 

[Ngao5]

Do chính quyền Chile không dứt khoát trong hành động đối phó, thêm vào đó chính quyền Mỹ và tình báo CIA đã lợi dụng tình hình, ủng hộ lực lượng đối lập của Chile và mua chuộc tướng lĩnh trong quân đội, điều mà khiến cho ngay chính cả ngoại trưởng Mỹ thời ấy là ông Henry Kissinger sau này từng nói rằng "Nước Mỹ đã tạo điều kiện tốt nhất cho một cuộc đảo chính ở Chile". Ngoài ra liên minh UP cũng vốn rời rạc nên dễ bị tan vỡ dẫn tới mất ghế trong thượng nghị và hạ viện. Thời điểm sau đó UP chỉ còn 18 ghế trong thượng nghị viện và 57 ghế trong hạ viện. Phe đối lập khi ấy nắm 32 ghế trong thượng nghị viện và 93 ghế trong hạ viện.
Augusto Pinochet khi ấy mới được ông Salvador Allende bổ nhiệm làm tư lệnh lục quân Chile đã dẫn đầu một toán quân đội đảo chính lại người đã đưa mình lên. Máy bay ném bom xuống nhà chính phủ Moneda trong thủ đô Santiago và Pinochet lên nắm quyền ngay sau đó. Sau khi cho vợ con cùng với nhiều người khác rời khỏi nhà an toàn, ông Salvador Allende đã tự sát ngay sau đó để tránh rơi vào tay Augusto Pinochet.

 

[Ngao5]

Ngay lập tức Augusto Pinochet lên nắm quyền và bắt đầu cho bắt giam, tra tấn và thủ tiêu tất cả những ai chống đối, tạo ra một chính quyền độc tài quân phiệt man rợ nhất trong lịch sử Chile. Cho tới năm 1988, chính quyền Augusto Pinochet đã tử hình 2000 tù nhân chính trị, thủ tiêu khoảng hơn 1000 người khác, cùng với đó 2 triệu người Chile phải chạy ra nước ngoài tỵ nạn trong đó ở đông Đức có khoảng 2000 người.
Ngày 11 tháng 9 năm 1973, quân đội đã tiến hành lật đổ Allende. Khi quân đội bao quanh cung điện La Moneda, Allende đã đọc bài diễn văn cuối cùng của ông tuyên bố sẽ không từ chức, và sau đó bị giết (tự tử?)

 

[Ngao5]

Đảo chính năm 1973 tại Chile là một cuộc đảo chính lật đổ chính quyền, là một sự kiện bước ngoặt của Chiến tranh Lạnh và lịch sử của Chile. Sau một thời gian dài của tình trạng bất ổn xã hội và chính trị giữa các Quốc hội do những người bảo thủ chi phối và vị Tổng thống được bầu cử theo đường lối xã hội chủ nghĩa Salvador Allende, Allende bị lật đổ trong cuộc đảo chính. Ông đã tuyên bố không từ chức, phản đối kịch liệt đề nghị ông được ra đi an toàn nếu ông chọn lưu vong thay vì đối đầu. Nhân chứng trực tiếp về cái chết của ông đồng ý rằng ông tự tử trong cung điện, phe đảo chính tuyên bố là ông tự sát. Chính quyền quân sự do Pinochett cầm đầu đã nắm chính quyền và lập nên chính quyền quân sự.

 

[assmin]

Nghe cụ Ngao kể chuyện rất hay. Ngày 11/9/2001 cũng là ngày Mỹ bị khủng bố toà tháp đôi

 

[HuyArt]

Con gái cụ tổng thống sau này cũng là tổng thống thì phải

 

[Ngao5]

Sau đảo chính, Chính quyền quân sự bao gồm người đứng đầu của Không quân, Hải quân, Carabineros (lực lượng cảnh sát) và Lục quân, mặc dù Augusto Pinochet vươn lên nắm quyền lực tối cao trong vòng một năm sau cuộc đảo chính, chính thức nắm giữ chức vụ Tổng thống Chile vào cuối năm 1974.
Pinochet sau đó đã nắm giữ quyền lực và kết thúc chính phủ thống nhất nhân dân được bầu cử Salvador Allende, kích động chiến dịch khủng bố nhằm vào những người ủng hộ chính phủ Allende bao gồm các vụ giết chết cựu Ngoại trưởng Orlando Letelier.
Chế độ độc tài quân sự với sự hỗ trợ phương Tây cai trị Chile cho đến năm 1990, chính quyền này được đánh dấu bởi nhiều vi phạm nhân quyền. Một phong trào nổi dậy yếu chống lại chính phủ Pinochet được duy trì bên trong Chile bởi các nhân vật có cảm tình với chính phủ Allende cũ, và một cuộc trưng cầu ý dân năm 1988 đã loại bỏ Pinochet khỏi quyền lực.

 

[Ngao5]

Năm 1974, Augusto Pinochet đã tự bổ nhiệm làm tổng thống và nắm quyền lực trong 16 năm. Ông đã thực hiện cải tổ kinh tế, những người ủng hộ ông cho rằng điều này tạo nên sự phát triển của nền kinh tế vững mạnh của Chile ngày nay, nhưng những người đối lập của ông đã chỉ ra sự gia tăng lớn về thất nghiệp, nghèo cùng với sự giảm sút của đồng lương và có ảnh hưởng ít nhiều đến biểu hiện kinh tế trong dài hạn.
Được lệnh của ông, quân đội Chile đã thực hiện những vụ trấn áp chính trị. Trong các vụ trấn áp chính trị này, hơn 3.000 dân Chile bị nghi ngờ hoặc không tán thành và thuộc phái tả đã bị giết. Tướng Pinochet còn tra tấn hoặc là bỏ 30.000 người Chile khác vào tù.

 

[Ngao5]

Nhà độc tài Augusto Pinochet đã điều hành một chính phủ quân phiệt và khủng bố, bắt cóc và thủ tiêu bất cứ ai được cho là thân với chính quyền ông Salvador Allende. Chỉ riêng trong ngày đảo chính đã có 2131 người bị bắt, tới cuối năm 1973 con số ấy đã lên 13 ngàn người, hầu hết là người của công đoàn và đảng cánh tả Chile. Trong thời gian 17 năm con số ấy lên tới ít nhất 27 ngàn người, nhiều tài liệu cho rằng còn cao hơn gấp vài lần, 94% trong số đó bị tra tấn dã man. Khoảng 2500 người trong số đó mất tích cho tới nay. Tuy nhiên theo ủy ban điều tra tội ác Pinochet, con số những người bị thủ tiêu vào khoảng 3197 người. Bên cạnh đó còn khoảng hàng triệu người phải bỏ trốn ra nước ngoài tỵ nạn.
Nhà độc tài Augusto Pinochet đã bị cáo buộc hàng chục tội danh vi phạm quyền con người và bị quản thúc tại gia, song chưa bao giờ phải đối mặt với toà án do tình trạng sức khoẻ yếu. Cho đến khi ông chết vào năm 2006 có hơn 300 người bị đối xử như tội phạm vẫn tiếp tục phản đối Pinochet về vi phạm nhân quyền và tham nhũng trong thời gian Pinochet nắm quyền. Tổng thống Chile lúc đó là Bachallet tuyên bố rằng bà sẽ không tham dự lễ tang Pinochet tại Trường sĩ quan ở thủ đô Santiago, được thực hiện vào ngày 12 tháng 12 năm 2006.

 

[Ngao5]

Dưới chế độ Augusto Pinochet, hàng rào thuế quan giảm, luật về lương tối thiểu bị hủy bỏ, công đoàn bị cấm hoàn toàn. Đặc biệt làn sóng tư nhân hóa tất cả các ngõ ngách của Chile đã khiến cho người ta ví nền kinh tế của Chile khi ấy như con chuột bạch thí nghiệm cho nền kinh tế tự do kiểu Mỹ. Năm 1982 khi nền kinh tế của Chile sụp đổ tới mức tệ hại thì làn sóng chống đối chính quyền tăng lên mạnh tới mức Pinochet không còn khả năng kiểm soát tình hình đất nước và tới năm 1988 thì Pinochet bị buộc rời khỏi ghế quyền lực. Người lên nắm quyền tổng thống Chile sau này là bà Michelle Bachelet, con gái của một vị tướng Chile bị Pinochet sát hại và bà Isabel Allende Bussi, con gái của cố tổng thống Allende từ tháng 4 năm 2015 là chủ tịch đảng xã hội chủ nghĩa Chile.

 

[Ferrari horse]

Anh tài xế manduro giờ cũng cương quyết không từ chức cho dù sự lãnh đạo của ảnh đã biến Vene từ đất nước giầu có nhất Nam Mỹ trở thành thằng ăn mày. Hàng triều người dân Vene đã phải tha phương cầu thực để tránh không bị chết đói. Tiền Bolivar từng 1 thời có giá trị ngang ngửa đồng Dollar giờ cũng chả thể chùi mít.

 

[NewPeace]

Hồi đó Pinoche còn lấy sân vận động quốc gia để nhốt những người bị bắt, đội bóng đá Liên Xô đã từ chối đá ở sân này sau bị tính thua thì phải. Nổi tiếng mà bị sát hại còn có ca sĩ Victor Hara.

 

[vudinhtaybannha]

Em nhớ vào tầm năm 1975 có một cuộc triễn lãm bằng ảnh về cuộc đảo chính của tướng Pinochet ở trên phố Tràng Tiền .Có một cái hình Tổng Thống Allende cầm súng trực tiếp chiến đấu với quân của Pinochet .Đại loại cuộc triển lãm ca ngợi tinh thần oanh liệt của Tổng thống Allende .

 

[SVC]

11-9-1973 – đúng ngày này cách đây 45 năm, xảy ra đảo chính ở Chile lật đổ chính phủ marxit do Tổng thống Allende đứng đầu

[/QUOD]

11-9-1973 – đúng ngày này cách đây 45 năm, xảy ra đảo chính ở Chile lật đổ chính phủ marxit do Tổng thống Allende đứng đầu

Ông tổng thống Allende đang đeo khẩu AK 47 là quà tặng của Phidel Castro.
Khi nghe tin tổng thống Allende bị đảo chính, Phidel Castro lúc này đang ở thăm Việt nam đã lập tức rút ngắn chuyến viếng thăm để trở về nước ngay.

 

[Ngao5]

Con gái cụ tổng thống sau này cũng là tổng thống thì phải

Isabel Allende Bussi (con gái cố tổng thống Allende) từ tháng 4 năm 2015 là Chủ tịch đ.ảng Xã hội chủ nghĩa Chile. Bà rút khỏi cuộc tranh cử Tổng thống Chile năm 2017

 

[HuyArt]

Isabel Allende Bussi (con gái cố tổng thống Allende) từ tháng 4 năm 2015 là Chủ tịch đ.ảng Xã hội chủ nghĩa Chile. Bà rút khỏi cuộc tranh cử Tổng thống Chile năm 2017

Vâng, em nhầm chút vì chỉ nhớ có lần bà này sang thăm mình rất nồng ấm
Tks