Thấy cụ chủ đưa cái đơn thuốc lên, em có vài lời thế này.
Thứ nhất, Acid thiotic (bivantox) 600mg là thuốc điều trị hỗ trợ hoặc bổ sung, đã có số đăng ký do Cục Quản lý Dược cấp là VD-20831-14 và được đăng ký đăng quảng cáo trên website của Cục Quản lý Dược phẩm bởi Công ty TNHH Dược phẩm Vimedimex năm 2015. Theo Trang tin nguoibenh.com, thuốc được niêm yết giá công khai là 40.000 đồng/viên. Như vậy, thuốc này rõ nguồn gốc, xuất xứ và giá niêm yết. Hơn nữa, vì là thuốc bổ sung, có tác dụng giúp hỗ trợ thần kinh, gan và sức khỏe chống oxy hóa. Như vậy, thuốc kê cho cụ trong trường hợp này là đúng vì khi có sốt dengue, gan bị tổn thương biểu hiện bằng men gan tăng rất cao.
Thứ hai, thuốc selazn (acid ascorbic) là một loại vitamin (vitamin C) tham gia tạo colagen và một số thành phần khác tạo nên mô liên kết ở xương, răng, mạch máu. Đo đó thiếu vitamin C thành mạch máu không bền, gây chảy máu chân răng hoặc màng xương, sưng nướu răng, răng dễ rụng… Như vậy, trong trường hợp của cụ, sốt dengue gây xuất huyết do giảm tiểu cầu và thành mạch máu yếu, thì thuốc được chỉ định là không sai
Thứ ba, hai thuốc còn lại nhằm mục đích dự phòng chảy máu tiêu hóa. Khi cụ có bệnh lý dạ dày, nhất là viêm loét, thì rất dễ chảy máu tiêu hóa trong sốt xuất huyết dengue.
Trên đây chỉ là phân tích cụ thể về đơn thuốc này. Nếu bệnh nhân của em bị sốt dengue, có thể em chỉ cần tư vấn cho họ thật kỹ cách thức theo dõi, thăm khám và làm xét nghiệm hàng ngày để tránh dẫn tới các biến chứng nặng vì không tới bệnh viện kịp thời. Ngoài ra, tăng cường uống nhiều nước, nhất là Oresol, và có thể dùng thuốc hạ sốt nếu cần, dùng loại paracemol (lưu ý, tuyệt đối không dùng aspirin và ibuprofen vì có thể làm tình trạng chảy máu nặng nề hơn...)
Dưới đây là một vài thông tin về sốt dengue hầu các cụ mợ
CHẨN ĐOÁN VÀ PHÂN LOẠI MỨC ĐỘ NẶNG BỆNH NHÂN SỐT DENGUE
I. Phân loại mức độ nặng
1.1. Sốt dengue (dengue fever)
1.2. Sốt dengue + các dấu hiệu cảnh báo (warning signs)
1.3. Sốt dengue nặng (severe dengue)
II. Chẩn đoán
2.1. Chẩn đoán sốt dengue
a. Nhiều khả năng là sốt dengue (probable dengue)
- Dịch tễ: đang sinh sống tại hoặc đi du lịch tới vùng có dịch bệnh sốt Dengue thì xuất hiện SỐT cao (có thể lên tới 40 độ C)
- Triệu chứng: người bệnh phải có
SỐT và
ít nhất hai trong số các tiêu chuẩn sau
+ Đau đầu nhiều, đau phía sau hai mắt
+ Đau cơ và khớp
+ Buồn nôn, nôn
+ Sưng hạch bạch huyết hoặc phát ban (hay còn gọi là các chấm xuất huyết nhỏ) trên da
+ Nghiệm pháp dây thắt dương tính
+ Bất cứ dấu hiệu cảnh báo nào
(xem thêm phần 2.2)
(Các triệu chứng thường kéo dài 2 - 7 ngày kể từ sau khởi phát hoặc sau khoảng thời gian ủ bệnh 4 - 10 ngày kể từ khi bị muỗi đốt)
b. Chẩn đoán xác định sốt Dengue bằng xét nghiệm (Laboratory-comfirmed dengue)
- Phương pháp trực tiếp:
+ Phân lập virus (virus isolation): chưa làm thường quy
+ Xác định bộ gen (genome detection): chưa làm thường quy
+ Xác định kháng nguyên (NS1): dương tính và có giá trị
trong vòng 2 ngày trước và 4 ngày sau khởi phát.
- Phương pháp gián tiếp
+ Huyết thanh chẩn đoán tìm kháng thể IgM (serology IgM): dương tính và có giá trị
kể từ ngày thứ 7 sau khởi phát
+ Huyết thanh chẩn đoán tìm kháng thể IgG (serology IgG): dương tính và có giá trị
kể từ ngày thứ 7 sau khởi phát. Tuy nhiên, bệnh nhân cũng có thể dương tính nhẹ từ trước khi bị sốt dengue
2.2. Các dấu hiệu cảnh báo
- Xảy ra 3 - 7 ngày sau các triệu chứng đầu tiên cùng với nhiệt độ bắt đầu giảm xuống (dưới 38 độ C)
+ Đau bụng
+ Nôn dai dẳng
+ Thở nhanh do tràn dịch màng phổi
+ Chảy máu niêm mạc (chảy máu lợi hoặc chảy máu chân răng)
+ Mệt nhọc
+ Ngủ gà, thao thức
+ Nôn máu
+ Gan to > 2 cm
+ Xét nghiệm máu có tăng hematocrit (HTC) cùng lúc với giảm nhanh số lượng tiểu cầu (platelet count/PTC)
- Cần theo dõi sát và điều trị
2.3. Sốt Dengue nặng
a. Thoát huyết tương nặng: có thể dẫn tới một số hậu quả
- Sốc
- Tràn dịch màng phổi có suy hô hấp
b. Chảy máu nặng
- Chảy máu nội tạng
- Chảy máu não (nhất là khi có chấn thương đầu)
c. Tổn thương tạng nặng
- Tăng men gan: AST hoặc ALT ≥ 1000
- Viêm cơ tim và tổn thương các tạng khác
III. Tiếp cận điều trị sốt dengue theo từng bước
3.1. Đánh giá tổng thể
a. Hỏi bệnh: bao gồm những thông tin về triệu chứng, tiền sử bệnh và tiền sử gia đình
b. Thăm khám lâm sàng: bao gồm đầy đủ các triệu chứng cơ năng và thực thể
c. Xét nghiệm: bao gồm các xét nghiệm thường quy và các xét nghiệm đặc hiệu đối với dengue
3.2. Chẩn đoán, đánh giá giai đoạn và mức độ nặng (xem phần I và II)
3.3. Định hướng điều trị
a. Điều trị tại nhà (nhóm A)
b. Điều trị tại bệnh viện (nhóm B)
c. Cấp cứu/hồi sức (nhóm C)
3.4. Tiêu chuẩn nhóm
a. Tiêu chuẩn nhóm A
- Đáp ứng tiêu chuẩn sốt Dengue nhưng không có dấu hiệu cảnh báo và
+ Có thể uống được nước
+ Đi tiểu được ít nhất một lần mỗi 6 giờ
• Các xét nghiệm cần làm
+ Công thức máu toàn bộ (FBC)
+ Hematocrit (HCT)
b. Tiêu chuẩn nhóm B: bệnh nhân có đủ tiêu chuẩn chẩn đoán sốt Dengue đi kèm với ít nhất một trong số các tiêu chuẩn
(1) và
(2).
(1) Bệnh nhân có bất cứ đặc điểm nào sau đây
- Các tình trạng cùng tồn tại chẳng hạn như có thai, trẻ nhỏ, người cao tuổi, đái tháo đường, suy thận
- Hoàn cảnh xã hội chẳng hạn như sống một mình, cư trú xa bệnh viện
• Các xét nghiệm cần làm
+ Công thức máu toàn bộ (FBC)
+ Hematocrit (HCT)
(2) Có bất cứ dấu hiệu cảnh báo nào
(xem thêm phần 2.2)
• Các xét nghiệm cần làm
+ Công thức máu toàn bộ (FBC)
+ Hematocrit (HCT)
c. Tiêu chuẩn nhóm C: bệnh nhân có đủ tiêu chuẩn chẩn đoán sốt dengue đi kèm với bất cứ đặc điểm nào sau đây
- Thoát huyết tương nặng đi kèm với sốc và/hoặc tràn dịch màng phổi có suy hô hấp
- Chảy máu nặng: chảy máu tiêu hóa (nôn máu), chảy máu tạng, chảy máu não…
- Tổn thương tạng nặng: viêm cơ tim
• Các xét nghiệm cần làm
+ Công thức máu toàn bộ (FBC)
+ Hematocrit (HCT)
+ Xét nghiệm chức năng các tạng khác
3.5. Tiêu chuẩn ra viện
a. Lâm sàng
- Không sốt trong vòng 48 giờ
- Cải thiện tình trạng lâm sàng (toàn trạng tốt, ăn ngon miệng, tình trạng huyết động ổn định, số lượng nước tiểu tốt, không suy hô hấp)
b. Xét nghiệm
- Số lượng tiểu cầu có xu hướng gia tăng
- Hematocrit (HTC) ổn định mà không cần truyền dịch
Tài liệu tham khảo
1. WHO (2009). Dengue guidelines for diagnosis, treatment, prevention and control: new edition, [online] Available at: <
www.who.int/rpc/guidelines/9789241547871/en/> (Accessed on August 15, 2017)
