Trích 1 bài của mợ Ette Thanh về rượu:
Cuối tuần nghỉ ngơi, xin được chia sẻ bài viết về sự khác nhau giữa whisky của các nước để cho mọi người ai thích có thể đọc và tìm hiểu thêm.
*Phong cách whisky từ các vùng đất khác nhau...*
Mỗi ngày, thế giới rượu whisky thay đổi không ngừng. Với nhiều khu vực sản xuất là nhiều style hương vị whisky khác nhau, làm thế nào để biết anh, chị thích cái nào? Người review, khen trầm khen bổng trong thế giới này thì nhiều...! Tuy nhiên thẳng thắn mà nói thì bài viết này em chỉ muốn mang đến những ghi chú về hương vị của các loại rượu whisky nổi tiếng từ các nơi như Scotland, Ireland, Nhật Bản, Hoa Kỳ và các khu vực khác trên thế giới. Hi vọng với ghi chú này các anh chị sẽ tìm ra phong cách riêng của từng vùng thông qua chỉ dẫn địa lý để có cách đơn giản nhất khám phá nhiều hương vị từ các nhà rượu khác nhau nhưng vẫn là theo style hương vị yêu thích chủ đạo của cá nhân.
Trong lịch sử phát triển rượu whisky, chưa từng có thời kỳ nào whisky phát triển bùng nổ như hiện nay. Các nhà máy chưng cất mọc lên như nấm ở mọi nơi trên thế giới. Bắt đầu thách thức vị thế của các khu vực sản xuất cổ điển của Scotland, Ireland, Hoa Kỳ, Canada và Nhật Bản.
Từ rượu whisky Islay khói đến rượu whisky chưng cất một “nồi” của Ailen; từ rượu whisky pha trộn mềm mại của Nhật Bản đến rượu whisky mạch nha Đài Loan hùng vĩ và đầy đặn. Các anh chị có thể tìm thấy nó trong các hương vị đầy màu sắc trên thị trường...Hãy cùng em hiểu cơ bản qua về đặc điểm hương vị của các loại rượu whisky trên thế giới thông qua từng vùng mà chúng được sản xuất ra.
[𝐒𝐜𝐨𝐭𝐥𝐚𝐧𝐝]
Khí hậu của Scotland ẩm nhiều và mát mẻ, có thể khiến du khách đau đầu hay sụt sịt khi đến thăm. Nhưng lại là nơi lý tưởng để chưng cất rượu whisky. Từ biên giới phía nam đến Orkney ở phía bắc, có nhiều nhà máy chưng cất trên khắp khu vực. Các loại rượu whisky pha trộn được làm từ hỗn hợp mạch nha và rượu whisky ngũ cốc chiếm lĩnh thị trường, nhưng Scotland nổi tiếng nhất với loại rượu whisky mạch nha đơn được sản xuất theo từng mẻ nhỏ...Đó vẫn là thế mạnh không thể không nhắc tới..Scotland cũng sản xuất các loại rượu whisky mạch nha hỗn hợp được pha trộn từ hai hoặc nhiều loại rượu whisky mạch nha đơn, cũng như các loại rượu whisky hạt đơn. Chữ "đơn" trong tên của hai loại rượu whisky này đề cập đến việc cùng một nhà máy chưng cất.
Dưới đây em sẽ giới thiệu từng khu vực sản xuất rượu whisky của Scotland. Tuy nhiên, điều đáng nói là vị trí của nhà máy chưng cất không nhất thiết liên quan trực tiếp 100% đến hương vị. Nếu các anh chị nghĩ rượu whisky của Islay chỉ có mỗi khói than bùn...Oh vậy thì hãy thử Bruichladdich hoặc Bunnahabhain. Rượu whisky của Speyside tất cả chỉ có vị cay và trái cây? Đây cũng lại không phải là trường hợp tương ứng Benrinnes hoặc Mortlach...
𝐂𝐚𝐦𝐩𝐛𝐞𝐥𝐭𝐨𝐰𝐧
nằm trên bán đảo Kintyre trên bờ biển phía tây của Scotland, đối diện với Đảo Arran. Vào cuối thời đại Victoria, Campbelltown khi đó còn được biết đến với cái tên "Thành phố rượu Whisky", là nơi có hơn 20 nhà máy chưng cất và vận chuyển rượu hảo hạng từ các cảng sầm uất trên khắp thế giới. Nhưng trong một thời gian dài, những nhà máy chưng cất này đã lần lượt phá sản, chỉ còn lại Springbank và Glen Scotia, và Glengoyne, được hồi sinh vào năm 2004.
Hiện tại Campbell tổ chức "Lễ hội Malt Whisky" hàng năm, nhu cầu của thị trường đối với rượu whisky của Campbelltown cũng đang tăng trở lại - hương vị khói quá nhiều và vị nặng nề chỉ còn tồn tại nh trong quá khứ. Trong những năm gần đây, rượu whisky của Campbelltown đã trở nên cân bằng và tinh tế hơn nhiều...
𝐇𝐢𝐠𝐡𝐥𝐚𝐧𝐝𝐬
Nó có thể xua tan kỳ vọng của những người đam mê rằng “nơi xuất phát thể hiện một phong cách riêng”. Từ Loch Lomond, phía bắc Glasgow, đến John O'Groats, "tận cùng của thế giới" ở cực bắc trên đất liền Scotland, các loại rượu whisky được sản xuất trong một khu vực rộng lớn như vậy rất đa dạng về mặt tự nhiên.
Có ba mươi lò chưng cất rải rác khắp các vùng cao, khó có thể tổng hợp thành một phong cách thống nhất. Từ Oban thơm và mềm đến Ben Nevis (Ben Nevis) “địa phương” đậm đà ; có cả Clynelish (Clynelish) sáp và đậm đặc và Dalmore đầy đủ cân bẳng (Dalmore)); Royal Lochnagar thì nhẹ với vị cỏ và đất trong khi Ardmore lại nổi bật vị khói. Mặc dù em không thể rút ra hương vị nào là chủ đạo với cả một vùng rộng lớn.. nhưng Highland Whisky chứa đầy những điều bất ngờ đáng để khám phá...
𝐂𝐚́𝐜 𝐡𝐨̀𝐧 Đ𝐚̉𝐨
"Mạng lưới" các hòn đảo giống như mê cung của Scotland đã từng là một điểm nóng của các nhà máy chưng cất bất hợp pháp. Nhưng kể từ khi việc sản xuất rượu whisky là hợp pháp, không nhiều trong số nhà chưng cất đó đã "sống sót" được cho đến nay. Tuy nhiên, số lượng nhà máy chưng cất trên các đảo đã bắt đầu có xu hướng tăng trở lại.
Các nhà máy chưng cất này khác nhau về vị trí địa lý và phong cách sản xuất. Nó có hương vị than bùn pha chút ngọt ngào của Highland Park trên Đảo Orkney. Hương vị trái cây dịu nhẹ của Tobermory trên Đảo Mull. Một số nhà máy chưng cất, chẳng hạn như rượu whisky cay và nổi bật khói từ Talisker trên Đảo Sky...Hay rượu whisky có hương vị đá lửa lâu năm trên Đảo Jura.. có lịch sử lâu đời. Có một số cái mới hơn, chẳng hạn như Arran hoặc Abhainn Dearg trên Isle of Lewis. Cả nhà máy chưng cất Isle of Harris và nhà máy chưng cất Raasay đều mới bắt đầu mở cửa cho khách tham quan (mặc dù do dịch bệnh corona mới, giờ mở cửa & chính sách đón khách thay đổi có phần hạn chế ). Nhiều nhà máy chưng cất trên đảo khác sẽ mở cửa trong tương lai gần, và có vẻ như rượu whisky trên đảo được kỳ vọng sẽ mở ra một sự hồi sinh trở lại cho các đảo..
𝐈𝐬𝐥𝐚𝐲
một hòn đảo nhỏ nằm ở cực nam của Inner Hebrides. Nó được biết đến với loại rượu whisky có vị than bùn. Nơi đây sản xuất một số lượng lớn các loại rượu whisky có mùi khói và hương vị mặn mòi của đại dương. Các thương hiệu nổi tiếng bao gồm Ardbeg, Bowmore, Caol Ila, Kilchoman, Lagavulin, Laphroaig...
Nhưng ngay cả trên Islay cũng có những trường hợp ngoại lệ: Bruichladdich hoặc Bunnahabhain cũng ở vùng đó nhưng lại có vị trái cây và hấp dẫn..Đó là một trong số ít loại rượu whisky không khói trên Islay ( nhưng đồng thời cả hai công ty cũng có sản xuất vài dòng rượu whisky than bùn khác ).
Phương trình "Islay = hương vị than bùn" che giấu đi sự rực rỡ khác của rượu whisky mạch nha đơn hương vị khói được sản xuất trên Islay. Rượu whisky của Laphroaig có mùi thơm dược liệu, Yabo có vị trái cây dại và vị lacaverin nạc..Sau một thời gian ủ, Bowmore sẽ có hương vị trái cây nhiệt đới đặc trưng. Vì vậy, hương vị than bùn hoàn toàn không phải là tính cách duy nhất của Islay.
𝐒𝐮̛̣ 𝐧𝐨̂̉𝐢 𝐥𝐞̂𝐧 𝐜𝐮̉𝐚 𝐯𝐮̀𝐧𝐠 đ𝐚̂́𝐭 𝐭𝐡𝐚̂́𝐩 𝐋𝐨𝐰𝐥𝐚𝐧𝐝𝐬
Từng là vùng nổi bật với việc pha trộn rượu whisky Scotch trong thế kỷ 20..Ban đầu xu hướng tập trung vào sản lượng hơn chất lượng (đặc biệt là ở các nhà máy chưng cất đô thị)..Họ gần như xóa sổ các loại rượu whisky mạch nha đơn ở lowlands. Ngày nay, các nhà máy ở Lowlands vẫn sản xuất nhiều rượu mạnh hơn các vùng khác của Scotland, nhưng hầu hết trong số đó là rượu whisky ngũ cốc được sản xuất bởi các nhà máy lớn, chẳng hạn như Cameronbridge và các sản phẩm của Bắc Anh.
Rượu whisky mạch nha Lowlands thường có vị nhẹ và thơm mùi cỏ, trong đó tiêu biểu nhất là Glenkinchie và Auchentoshan được chưng cất tận ba lần. Hương vị của Ailsa Bay thì đặc biệt hơn. Tuy nhiên, mọi thứ đang thay đổi. Ở Edinburgh và Glasgow, rượu whisky mạch nha đơn đang phục hồi...Nhiều nhà máy chưng cất mới đã được thành lập ở Fife, chẳng hạn như Daftmill...Hay sự sáng tạo từ InchDairnie cùng tinh thần mang đến một cá tính mới cho Lowland Whisky.
𝐒𝐩𝐞𝐲𝐬𝐢𝐝𝐞
Nói một cách chính xác, Speyside ban đầu là một phần của Cao nguyên và được xác định là một khu vực sản xuất rượu whisky riêng biệt vào năm 2009. Speyside là vùng chủ yếu sản xuất rượu whisky mạch nha đơn của Scotland. Có hơn năm mươi nhà máy chưng cất đang hoạt động, trong đó có hai trong số những loại rượu whisky mạch nha bán chạy nhất trên thế giới: như Glenfiddich và Glenlivet..
Một số người yêu thích chia rượu whisky mạch nha do Speyside sản xuất thành hai loại: một là loại nhẹ nhàng với hương hoa cỏ: chẳng hạn như GlenGrant... Thứ hai là loại đầy đủ hương vị, chẳng hạn như Macallan hoặc Glenfarclas
Việc phân loại này không phải là không thể, nhưng các anh chị sẽ gặp nhiều trường hợp đặc biệt không thuộc hai loại trên. Ví dụ, Mortlach và Benrinnes, có hương vị dày dặn đậm đà trong khi Inchgower có hương vị mặn mòi kiểu biển khơi đi kèm gia vị. Speyside cũng sản xuất nhiều loại rượu whisky ngọt ngào hương trái cây. Những loại rượu whisky "khác tông" này cũng hấp dẫn không kém gì "chính thống". Dù sao thì, ngay cả The Balvenie cũng sản xuất vài loại rượu whisky có hương vị than bùn mà,nên đâu gì là hoàn toàn khó hiểu..
𝐑𝐮̛𝐨̛̣𝐮 𝐰𝐡𝐢𝐬𝐤𝐲 𝐩𝐡𝐚 𝐭𝐫𝐨̣̂𝐧
Xu hướng hiện nay của rượu whisky mạch nha thực sự che giấu phần nào hào quang của loại rượu đầu tiên góp phần làm nên sự nổi tiếng của Scotch whisky: đó là rượu whisky pha trộn.
Blended whisky có thể được mô tả là sự kết hợp giữa nghệ thuật và khoa học, “một cộng một lớn hơn hai”, tạo ra một loạt các loại whisky ngũ cốc và mạch nha phức tạp...Với nhiều hương vị trong cùng một chai rượu..
Các loại rượu whisky pha trộn tuyệt vời, chẳng hạn như Johnnie Walker Blue Label hoặc đơn giản hơn có rượu whisky Ballantine 17 yo, vì chúng đều là sản phẩm phát hành số lượng lớn nên đôi khi không được công nhận về độ quý hiếm xét trên số lượng. Nhưng chúng đều là những loại rượu whisky có chất lượng rất tốt, và chúng rất đáng đồng tiền, với những đặc điểm của nhà máy chưng cất tương ứng...
Hiện tại số loại whisky mạch nha pha trộn đang gia tăng. Ví dụ, Monkey Shoulder rất phổ biến trong các quán bar vì nó thích hợp để pha cocktail. Johnnie Walker’s green đặc trưng bởi hương vị trái cây và phảng phất khói. Ngoài ra còn có nhiều nhà máy chưng cất độc lập, chẳng hạn như rượu whisky được tạo ra bởi Compass Box, cũng có nhiều chai rất tuyệt vời...
𝐑𝐮̛𝐨̛̣𝐮 𝐰𝐡𝐢𝐬𝐤𝐲 𝐈𝐫𝐞𝐥𝐚𝐧𝐝 - 𝐈𝐫𝐢𝐬𝐡 𝐰𝐡𝐢𝐬𝐤𝐲
Vào cuối thế kỷ XIX, rượu whisky Ireland từng là kẻ thống trị thị trường quốc tế, vượt xa “người hàng xóm” Scotch whisky. Sau đó, sự nổi lên của rượu whisky Scotch pha trộn, cũng như một loạt các thay đổi như bất ổn địa chính trị, đã khiến ngành công nghiệp rượu whisky địa phương bị ảnh hưởng nặng nề.
Phần chưng cất còn lại chỉ có thể giữ trưởng thành. Rất chậm rãi, từ nhà máy chưng cất Dublin trẻ đến các nhà máy chưng cất ven biển khác như Dingle, rượu Irish whisky dần “sống lại”, tạo ra hàng loạt sản phẩm với nhiều phong cách khác nhau..Nhưng chủ yếu là chưng cất truyền thống ba lần, có đặc điểm là mềm mại & dễ uống. Một trong các hương vị dễ gặp & mang tính đại diện có thể kể ngay là Jameson ..
Phong cách sd tĩnh đồng kiểu độc đáo của Ireland giờ đây cũng được tái sinh, sử dụng lúa mạch theo truyền thống Ireland. Ngoài ra, còn có các loại rượu whisky mạch nha đơn độc đáo và rượu whisky hương than bùn được sản xuất tại đây thời điểm này..
𝐑𝐮̛𝐨̛̣𝐮 𝐰𝐡𝐢𝐬𝐤𝐲 𝐍𝐡𝐚̣̂𝐭 𝐁𝐚̉𝐧
Hơn một thế kỷ trước, Masataka Taketsuru đã đến Scotland để học kỹ thuật chưng cất rượu whisky. Những kiến thức mà ông mang về đã trở thành nguồn gốc của rượu whisky Nhật Bản và cũng là người mở ra Suntory và Nikka. Vương triều rượu whisky của " những người anh em "..Tuy nhiên với triết lý kinh doanh & định hình phong cách khác họ nên ông đã tách ra với nhà chưng cất theo phong cách đảm bảo truyền thống của mình..
Dù là Nhà máy rượu Suntory’s , Yamazaki hay Nhà máy rượu Nikkei’s Yoichi, họ đều được thành lập ban đầu để phục vụ người tiêu dùng tại quê nhà. Nhưng dần dần, rượu whisky Nhật Bản trở nên nổi tiếng ở nước ngoài. Và những nhà máy cũ nổi tiếng đã ngừng sản xuất, chẳng hạn như "di sản" mà Karuizawa và Hanyu để lại, thường xuyên được bán với giá cao ngất ngưởng trong các cuộc đấu giá...Sự nổi tiếng trên thị trường quốc tế cùng với sự yêu thích của người Nhật đối với loại cocktail “Highball” (loại rượu whisky pha với nước soda và đá) đã khiến các nhà SX rượu whisky Nhật Bản không phải lo lắng về doanh số cũng như giá cả. Tuy nhiên, loại rượu whisky Nhật Bản chất lượng & tinh tế nhất thường có mùi nhẹ nhàng nhưng thơm lâu và dịu êm..Nó lại không hề phức tạp, không hỗn loạn & nịnh miệng kiểu ngọt lịm như nhiều người tưởng tượng khi uống các loại Blended Whisky được pha chế bởi đủ các nguồn gốc xuất xứ chứ không chỉ mỗi whisky được chưng cất,trưởng thành ở Nhật ( như luật mới về Whisky Nhật mới ra vừa có quy định ) Các anh chị nếu từng uống các chai như Karuizawa hay Hibiki30 chắc chắn có thấy cảm nhận vị giác này. Một hương thơm tinh tế mang lại cảm giác thanh thuần tinh khiết & hương vị dịu êm..Cũng gần tương đồng với phong cách ẩm thực Nhật Bản chính gốc từ các nghệ nhân hay bếp trưởng hàng đầu..
𝐑𝐮̛𝐨̛̣𝐮 𝐰𝐡𝐢𝐬𝐤𝐞𝐲 𝐌𝐲̃
Jack Daniel và Jim Beam là những tên tuổi gần như thống trị thị trường Mỹ...Các tên tuổi này xác lập nên hương vị vốn có của rượu whiskey Mỹ với vị ngọt của ngô, hương thơm kiểu dừa, vani và chuối trong thùng gỗ sồi mới “nướng” . Ngay cả trong nhà máy chưng cất truyền thống nhất, họ cũng không ngần ngại cho ra đời những sản phẩm phá cách kiểu người Mỹ : họ có những loại whisky lúa mạch đen mạnh và cay.. whisky lúa mì mềm & whisky mang phong cách trẻ trung
Cuộc cách mạng chưng cất thủ công trong những năm gần đây đã mang đến nhiều phong cách khác nhau của rượu whisky Mỹ. Thế hệ các nhà sản xuất rượu mới tiếp tục nghiên cứu từng chi tiết của công nghệ sản xuất rượu đã biết, họ tiến hành nhiều thí nghiệm khác nhau và tạo ra các sản phẩm mới trong phòng thí nghiệm. Những thương hiệu đáng để khám phá có thể nhắc tới như : Westland, Balcones, Smooth Ambler, Hudson và WhistlePig.
𝐑𝐮̛𝐨̛̣𝐮 𝐰𝐡𝐢𝐬𝐤𝐲 𝐨̛̉ 𝐜𝐚́𝐜 𝐤𝐡𝐮 𝐯𝐮̛̣𝐜 𝐤𝐡𝐚́𝐜 𝐭𝐫𝐞̂𝐧 𝐭𝐡𝐞̂́ 𝐠𝐢𝐨̛́𝐢
Hiện nay hầu hết mọi quốc gia và khu vực có tiêu thụ rượu whisky thì gần như đều sản xuất ra rượu whisky. Ở mỗi nơi nó có một phong cách và hương vị địa phương độc đáo.
Ở Anh, ngành công nghiệp sản xuất rượu whisky đang nổi lên trở lại.Từ Kent đến Cumbria, nhiều nhà máy chưng cất mới đã xuất hiện, mỗi nhà máy có một phong cách sản xuất và cá tính riêng. Ngoài ra thì rượu whisky đc chưng cất từ lúa mạch đen của Bắc Âu rất thú vị.
Rượu whisky Úc cũng đang trên đà phát triển, và Nam Phi cũng có những loại rượu whisky ngũ cốc tốt. Ngay cả ở Ấn Độ, nơi mật đường hay được sử dụng để làm "rượu whisky giả", thì một loại rượu whisky mạch nha tốt hiện đang được sản xuất. Do có điều kiện khí hậu thuận lợi, rượu whisky Ấn Độ có thể trưởng thành nhanh chóng trở nên đến độ “chín” và dễ uống ngay cả khi mới chỉ trưởng thành trong thời gian ngắn..
𝐑𝐮̛𝐨̛̣𝐮 𝐰𝐡𝐢𝐬𝐤𝐲 𝐨̛̉ Đ𝐚̀𝐢 𝐋𝐨𝐚𝐧
Tiếp bước người Nhật bản tại châu Á , người Đài Loan cũng bắt tay vào làm wshisky mạch nha đơn cất. Năm 2005 lò chưng cất Kavalan Distillery được xây dựng ở làng Viên Sơn ( YuanShan), huyện Nghi Lan( YiLan), một huyện nằm ở phía Đông Bắc hòn đảo Đài Loan, nơi có tộc người thổ dân Cát Mã Lan sinh sống. Chính vì thế người Đài Loan đã lấy tên Kavalan đặt tên cho nhãn rượu của mình. Kavalan ( tức Cát mã lan )
Năm 2006 lò rượu Kavalan cho ra mẻ rượu chưng cất đầu tiên và 2008 bắt đầu đưa sản phẩm ra thị trường.Chính vì là lò rượu trẻ ( từ 2006) nên các sản phẩm của Kavalan không có các chai quá nhiều tuổi ...Thường chủ yếu là những chai rượu khá trẻ & không ghi tuổi rượu (NAS – No Age Statement)
Nhưng quả thật xét vì hương vị thì Kavalan mang đến nhiều bất ngờ mới cho những người yêu thích. Ví dụ nhiều chai cask strength nhưng lại giàu hương vị do sự đa dạng từ các loại thùng sherry khác nhau & êm ái đến ngạc nhiên đến từ một số chai cash strength của Kavalan..
Hi vọng với bài viết này các anh chị có thể dễ dàng định vị vùng rượu yêu thích để dễ dàng chọn được ra hương vị chủ đạo cá nhân cho mình ạ...