Em có một người bạn, Bố là cán bộ tập kết, sau vào Nam làm việc và nghỉ hưu. Ông cả đời làm khoa học, có tư tưởng vô thần theo thuyết Duy vật biện chứng, nhà chỉ có bàn thờ Ông Bà, không bao giờ đi chùa, và rất ghét các Sư thầy và Cha xứ. Khi Ông mất, do gia đình không định hướng trước, nên bà mẹ mới đề nghị hỏa thiêu bố rồi mang về thờ tại nhà, như vậy đỡ phải chôn cất lách cách, con cháu khỏi phải đi viếng mộ xa xôi, cho tiện lợi, khỏi phiền con cháu sau này.
Thế là sau khi Ông mất, mang hũ cốt về, để trên bàn thờ Ông bà. Cậu bạn, tuy cũng là người vô thần, nhưng cũng ái ngại, sợ bà mẹ bị nặng nề về tâm lý sau này nhưng không biết nói sao đành chiều theo ý Mẹ. Sau đó, mỗi khi Bà mẹ lên phòng thờ thắp nhang, hoặc có việc gì đó lên lầu 3, thì bà Mẹ cảm giác gì đó, hay sợ sợ, lòng thấy lạnh lẽo, bất an. Mà Bà lại ngủ một mình.
Được gần 1 tháng, Bà bỗng nhiên đổi ý nói cậu Con mang bố lên chỗ nào đó để thờ, chứ thấy sợ sợ, sao sao đó. Cậu này lại là người lấy vợ theo đạo Công giáo, mà năm trước Ông bố vợ cũng vừa mới mất cũng mang thiêu, rồi gởi tro cốt lên nhà thờ. Nếu bây giờ đưa lên nhà thờ, thì tiện cho con cháu đi thăm, cùng lúc ông nội, ông ngoại, nhưng vì Gia đình không thích đi Nhà thờ nên xét cách khác. Cậu ta cũng có đi nhà để cốt ở các nghĩa trang để tham khảo, nhưng thấy những chỗ đó hương khói không đều, có vẻ trống trải, không ấm cúng lắm. Cuối cùng thì Cậu bạn chọn được một ngôi chùa lớn có chỗ để cốt, không gian ấm cúng, được các Thầy trong chùa hương khói hàng ngày. Về hỏi ý bà mẹ, Bà mẹ đồng ý ngay, ở chỗ đó cũng được, miễn là không để trong nhà. Thế là cậu ta hợp đồng xin đặt cốt ở Chùa để có chỗ gia đình tới thăm viếng.
Vấn đề ở đây là:
Gia đình vô thần, không thờ Phật, không đi chùa, nay khi nhà có người chết lại không biết để cốt ở đâu, cuối cùng đưa vào chùa, lại mâu thuẫn với niềm tin tín ngưỡng, và quan điểm của gia đình. Vì khi các thầy làm lễ, lạy phải theo nghi thức đạo Phật. Rồi không biết vong linh người chết có đồng ý như vậy không? chắc gì họ muốn vào chùa, nghe kinh, ăn chay, niệm Phật, Lỡ Vong linh ông Bà phản đối làm sao con cháu biết! Có phải ghét của nào trời trao của đó! Sống còn không ngộ được, chết làm sao ngộ. Phật có chứng cho TH này không?
Với những người theo chủ nghĩa vô thần, không theo đạo nào cả, ghét tôn giáo. Tới khi mất, Con cháu sẽ làm gì là phù hợp, cho dù mang thiêu, thì tro cốt xử lý thế nào? Đưa vào để ở nhà Thờ, hay chùa đều không ổn, mà để ở nhà Tro cốt ở nghĩa trang thì sợ hoang vắng, lạnh lẽo, cũng không dám mang cốt về nhà, phương án cuối là đem đi rải thì không nỡ. Sau này con cháu muốn viếng Ông bà thì viếng chỗ nào, hay ra bờ sông chỉ đại một chỗ nào đó. Cuối cùng, nếu không đi rải, cũng quay lại phương án mang vào chùa, như vậy không biết có ổn về tâm linh và có đúng ý nguyện người mất? Có cách nào hay hơn không các cụ?