Thực sự thì Luật XD nhiều nhưng khá lỏng lẻo, nên nhiều người lợi dụng trục lợi, từ CĐT đến quan chức. Tất cả có chung 1 kịch bản: sửa quy hoạch theo hướng tối đa lợi nhuận cho CĐT, phần lợi nhuận tăng thêm này chung chi giữa CĐT (x%), và bên kia những người tham mưu và phê duyệt sửa đổi (100-x)%.
Tôi minh họa vài ví dụ về sự lỏng lẻo, có tính hình thức của luật:
1) Muốn sửa quy hoạch thì phải có báo cáo đánh giá tác động môi trường. Nhưng đánh giá này lại là do CĐT thuê bên thứ 3 làm, và như thế báo cáo không khách quan, luôn luôn viết theo ý muốn của CĐT. Quy trình lỏng lẻo như thế thì vô nghĩa.
2) Muốn sửa quy hoạch ở các KĐT thì phải có ý kiến nhân dân trong phường. Nhưng ý kiến nhân dân là mơ hồ, quy trình lỏng lẻo, mời toàn người của CĐT, người không sống ở đó, xử lý ý kiến thì tùy tiện, không ai giám sát. Quy trình lỏng lẻo vô nghĩa.
3) Cả cái hệ thống mắc bệnh tham nhũng từ nhỏ tới lớn, nên muốn giảm bớt tham nhũng thì chỉ có quy định cứng trong luật, không vòng vo hình thức vớ vẩn.
Chẳng hạn, quy định cứng về khoảng cách giữa các tòa nhà cao tầng, cách nhau tối thiểu 50% chiều cao tòa nhà (trong phố), hoặc 100% chiều cao tòa nhà ở ngoài Vành đai 3. Tòa nhà cao tầng TB 100m (khoảng 25-30 tầng) thì phải xây cách nhau tối thiểu 50m ở trong VĐ3, ngoài VĐ 3 thì cách nhau 100m.
Tiếp đến khoảng lùi mặt đứng phải đảm bảo, không lại như 8B Lê Trực.
Áp dụng luôn cho đường giao thông. Đường nào rộng chỉ 30m (hay X mét), thì chỉ được xây nhà hai bên đường cao không quá 60m (hay 2X mét chiều cao).
Trường học: khu dân cư mới cứ 1,000 dân bổ sung nhà trẻ/mầm non, khu dân cư cứ 15,000 dân bổ sung đủ 3 trường học ở 3 cấp (Tiểu học, THCS, THPT).
Khoảng xanh: tòa nhà 300 căn hộ (khoảng 1,000 cư dân), phải có 300m2 cây xanh trên mặt đất (không tính trên trời) trong đó hơn 100 cây bóng mát cao trên 5m. Tức là chỉ tương đương với 10% đất cây xanh đúng nghĩa.
Mật độ XD đối với nhà cao tầng trong VĐ3 dưới 50%, ngoại ô dưới 30%.
Và nhiều vấn đề quan trọng khác không nêu tại đây. Quy định cứng sẽ hạn chế đáng kể việc phá quy hoạch chung, giảm tham nhũng.
