[Funland] Mạn đàm về tên, họ người Việt và người Âu

[bear in car]

Dear cccm,

E để ý thấy người Việt mình trùng họ rất nhiều, hầu hết là Nguyễn, Trần, Lê trong khi ở châu Âu chuyện trùng họ khá hiếm. Mời cccm xem thống kê:

Ở VN họ Nguyễn chiếm đến 39% (Link: https://vi.wikipedia.org/wiki/Họ_người_Việt_Nam):

Ở Anh họ Smith chiếm tỷ lệ cao nhất là 1.26% (Link: https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_most_common_surnames_in_Europe#United_Kingdom)
England

Rank​	Surname​	Percentage ​
1	Smith	1.26
2	Jones	0.75
3	Taylor	0.59
4	Brown	0.56
5	Williams	0.39
6	Wilson	0.39
7	Johnson	0.37
8	Davies	0.34
9	Robinson	0.32
10	Wright	0.32
11	Thompson	0.31
12	Evans	0.30
13	Walker	0.30
14	White	0.30
15	Roberts	0.28
16	Green	0.28
17	Hall	0.28
18	Wood	0.27
19	Jackson	0.27
20	Clarke	0.26

Vậy tại sao có sự khác nhau lớn như vậy? Trong khi cả VN và châu Âu thông thường con cái đều lấy theo họ bố

Ngoài ra, tên VN mình thường đều có nghĩa, ví dụ Hoa, Dũng, Hương, Tuấn, … còn tên Tây hầu như k mang ý nghĩa gì trừ vài tên như Jack (quả mít, tay đòn, đòn bẩy),

Cccm lý giải cho e những thắc mắc trên với ạ. Thanks

 

[Wave cùi bắp]

Mình xưa có việc cả làng được vua ban họ hay gần đây là họ Hồ của người Vân Kiều

 

[hoantoanmayman]

Em nghĩ là cụ chưa nghiên cứu hết thôi, tên họ gắn liền với lịch sử hình thành phát triển của con người, đều có nguồn gốc cả.

 

[hoantoanmayman]

Mình xưa có việc cả làng được vua ban họ hay gần đây là họ Hồ của người Vân Kiều

Em thấy trên báo viết thế này

Đồng bào Pa Kô, Vân Kiều mang họ của Bác Hồ từ bao giờ ?

baodaklak.vn

 

[W123Lang]

Cụ thớt nếu để ý thì họ bên kia nó theo nghề nghiệp, Smith chẳng hạn. Và các nô lệ da đen sau này một số có họ Âu khá đẹp và chuẩn chỉ vì họ lấy họ theo họ của người chủ nô. Một số họ khác được đệm theo tiếng Hy Lạp, Latin nên mình thấy lạ. Cách đây 300 năm thì họ không dùng tiếng Anh mà họ vẫn dùng tiếng Latin như một chuẩn chung. Chứ nếu truy nguyên em nghĩ sẽ có nghĩa cả. Chỉ có họ Việt là không rõ nghĩa thôi. Em không rành, những giải thích này là của cá nhân em tự nhận định. Có thể không chính xác mời cụ mợ khác giúp thêm.

 

[botom]

Theo em biết thì khác biệt cơ bản giữa mình (hay Châu Á nói chung) và Anh (hay châu Âu nói chung) là mình thì ai cũng có tên họ đầy đủ từ thời xa xưa cho dù là quý tộc hay bình dân, còn bên Anh thời xưa chỉ có quý tộc mới có tên họ, còn bình dân chỉ có tên thôi. Sau này bình dân mới có cả họ, thì họ thường đặt họ tuỳ theo quyết định của bố mẹ, như là lấy theo tên bố (tên cụ nhé, không phải họ, vì bố có họ đâu ), hay lấy theo đặc điểm nghề nghiệp, hay đặc điểm cơ thể, hay nơi sinh sống. Nói tóm lại quan niệm về họ giữa ta và tây thời xưa rất khác nhau. Dẫn tới ngày nay sự phấn bố họ cũng rất khác nhau.

 

[bear in car]

Cụ thớt nếu để ý thì họ bên kia nó theo nghề nghiệp, Smith chẳng hạn. Và các nô lệ da đen sau này một số có họ Âu khá đẹp và chuẩn chỉ vì họ lấy họ theo họ của người chủ nô. Một số họ khác được đệm theo tiếng Hy Lạp, Latin nên mình thấy lạ. Cách đây 300 năm thì họ không dùng tiếng Anh mà họ vẫn dùng tiếng Latin như một chuẩn chung. Chứ nếu truy nguyên em nghĩ sẽ có nghĩa cả. Chỉ có họ Việt là không rõ nghĩa thôi. Em không rành, những giải thích này là của cá nhân em tự nhận định. Có thể không chính xác mời cụ mợ khác giúp thêm.

Chỗ màu xanh cụ lý giải nghe có lý đấy ạ . Còn chỗ mầu đỏ có lẽ cụ k hiểu ý em: E muốn hỏi về ý nghĩa của tên, chứ k phải họ.

 

[a_cheng]

Hình như mình là lấy họ theo vua, vua cũ mà bị phế truất thì một số đông lại đổi theo họ vua mới. Nhà Nguyễn là nhà nước phong kiến cuối cùng nên họ Nguyễn thành nhiều nhất. Cụ để ý sau Nguyễn là họ Trần và Lê, cũng là họ của 2 triều đại lớn của nước ta.

 

[kokukuka]

Trước nhà em có cuốn từ điển Anh-Anh dày cỡ 800 trang có giải thích đầy đủ cấu tạo họ-tên của người Anh và bảng đối chiếu sang tiếng Pháp, Đức, Ý...

Đại khái họ nào cũng có nghĩa cả. Nghĩa ban đầu rất chi là mộc mạc. Rất nhiều nghĩa là trong tiếng Anh cổ (tiếng Saxon), tiếng Gaelic của người Scot và người Wales. Một số bị biến dạng hay bị rút ngắn lại nên bây giờ khó hiểu nghĩa.

Quý tộc thì mang tên đất như Robert de la Hiên tức là ông Robert ở hàng Hiên

Dân thường thì đại khái Joe Carpenter tức là thằng Joe Thợ Mộc, Paul Smith tức là thằng Paul Thợ Rèn...

 

[Azeglio]

Thế tiền nước ta theo họ nào ạ??? Tên đặt sao chả được.

 

[Toilaai08]

Châu Âu theo phong kiến phân quyền nên có đổi vua thì vẫn giữ họ dc. Vn theo phong kiến tập quyền nên mỗi lần đổi ngôi thì lại giết chóc, truy sát nên phải đổi họ thôi.

 

[Joker Tiger]

Các cụ xưa có câu “thấy sang bắt quàng làm họ”. Chắc người sang trọng ít nên ít họ

 

[Hự.]

Có dân tộc ở mình thì bố lại được gọi theo tên con trai (đẻ con trai xong thì có tên mới). Ví dụ cụ Ama Kong, nghĩa là bố của Kong là
con trai của cụ.

 

[Linhtalinhtinh123]

Nhiều cụ hiểu cực nhầm, ngày xưa trong phạm vi cái làng, mù chữ, nuôi khó toàn đặt tên khó hiểu lắm.
Kình, Đước, Xin, Tời, Choản,... em thấy quê em như vậy.
Tên đẹp Hán Việt em nghĩ là sau này thôi.

 

[kienvinh]

Cũng là Đông Á mà người Nhật ít trùng họ thật.

Triều Tiên chỉ có vài họ.

Việt Nam, TQ thì trùng họ nhiều.

Người Việt Nam thì trùng cả họ cả tên rất nhiều. Đặc biệt với cách phiên âm và viết bằng chữ la tinh, rồi lại viết không dấu thì Thao = Thảo, Hoa = Hòa, Dung = Dũng... ==> lại càng trùng nhiều ==> bất tiện khi di chuyển ngoài nước.

- Bị giữ lại ở cửa khẩu vì trùng tên, họ với tội phạm.
- Không thể xin thị thực online vì trùng tên với tội phạm, hoặc cá nhân nào đó bị liệt trong danh sách đen (ví dụ giấy vào Đài Loan khi đã có Visa nước lớn khác...)

 

[Toilaai08]

Có dân tộc ở mình thì bố lại được gọi theo tên con trai (đẻ con trai xong thì có tên mới). Ví dụ cụ Ama Kong, nghĩa là bố của Kong là
con trai của cụ.

Ông ấy làm vua thì dc gọi là King Kong cụ nhỉ.

 

[BlackOrchid]

Châu Âu theo phong kiến phân quyền nên có đổi vua thì vẫn giữ họ dc. Vn theo phong kiến tập quyền nên mỗi lần đổi ngôi thì lại giết chóc, truy sát nên phải đổi họ thôi.

Đúng ạ, xưa nhiều người để tránh bị truy sát mà phải đổi họ.

 

[kokukuka]

Cũng là Đông Á mà người Nhật ít trùng họ thật.

Triều Tiên chỉ có vài họ.

Việt Nam, TQ thì trùng họ nhiều.

Người Việt Nam thì trùng cả họ cả tên rất nhiều. Đặc biệt với cách phiên âm và viết bằng chữ la tinh, rồi lại viết không dấu thì Thao = Thảo, Hoa = Hòa, Dung = Dũng... ==> lại càng trùng nhiều ==> bất tiện khi di chuyển ngoài nước.

- Bị giữ lại ở cửa khẩu vì trùng tên, họ với tội phạm.
- Không thể xin thị thực online vì trùng tên với tội phạm, hoặc cá nhân nào đó bị liệt trong danh sách đen (ví dụ giấy vào Đài Loan khi đã có Visa nước lớn khác...)

Nhật và Triều dân đen không có họ cho mãi đến thế kỷ 18-19

Nhật thì dân đen được chọn họ, chủ yếu theo nghề nghiệp, sở thích hoặc vùng xuất thân.

Triều thì dân đen chọn họ theo họ Hán có sẵn (Lý, Thôi, Kim, Phác, Phan, Hoàng...)

Vì vậy ở Triều/Hàn rất nhiều người "đồng tính bất đồng tộc" nên phải kèm xuất thân để nhận họ. VD dòng họ Lý gốc Việt là Lý Hoa sơn để phân biệt với các Lý khác

 

[hailuatn]

Trước em có đọc một thống kê thì Mỹ có tên và họ phong phú nhất. Khoảng 2.000.000 (hai triệu) họ, nhưng chỉ có khoảng 1.500 tên. Đặc biệt, nhiều họ rất kỳ khi dịch nghĩa ra tiếng Việt. Ví dụ, Smith (thợ rèn), Amstrong (cánh tay khỏe),... thực tế nếu các cụ để ý những người nổi tiếng (em đơn cử nổi tiếng nhất là Tổng Thống hay diễn viên điện ảnh) thì em cũng chưa thấy có ông nào trùng họ nhau cả.

 

[Hự.]

Trước em có đọc một thống kê thì Mỹ có tên và họ phong phú nhất. Khoảng 2.000.000 (hai triệu) họ, nhưng chỉ có khoảng 1.500 tên. Đặc biệt, nhiều họ rất kỳ khi dịch nghĩa ra tiếng Việt. Ví dụ, Smith (thợ rèn), Amstrong (cánh tay khỏe),... thực tế nếu các cụ để ý những người nổi tiếng (em đơn cử nổi tiếng nhất là Tổng Thống hay diễn viên điện ảnh) thì em cũng chưa thấy có ông nào trùng họ nhau cả.

Trump = con át chủ bài. Ý nghĩa ác liệt phết.