Xưa các cụ nói là khi đi trai tráng khi về bủng beo, đó mới là bệnh sốt rét đi trong nước hay gặp ở vùng núi, ở các vùng heo hút hẻo lánh khỉ ho cò gáy, hay các đại quân viễn chinh khi đóng quân ở rừng núi Lào, KPC, Tây nguyên... Còn từ thế kỷ trước, các năm 199x khi đi "cứu nươc, cứu nhà" tận Châu Phi, các cụ ông cụ bà Vn qua đó làm chuyên gia y tế, chuyên gia giáo dục ở các nước Mozambique, Kongo, Angola... gặp phải bệnh "ngủ châu phi" do bị ruồi vàng đốt, khi bị đốt sẽ có triệu chứng ngủ li bì, dẫn đến tử vong.