[Funland] Khác biệt hay là chết?

[radiogaga]

Em đang ôn lại môn triết khi học đại cương sau mấy chục năm rời nhà trường đọc lại cụ Ăng Ghen thấy mình còn dốt quá:

“Nếu bản thân sự di động một cách máy móc đơn giản đã chứa đựng sự mâu thuẫn, thì tất nhiên những hình thức vận động cao hơn của vật chất và đặc biệt cựu sự sống hữu cơ và sự phát triển của sự sống hữu cơ đó lại càng phải chứa đựng sự mâu thuẫn... sự sống trước hết chính là ở chỗ một sinh vật trong mỗi lúc vừa là nó nhưng lại vừa là cái khác. Như vậy sự sống cũng là một mâu thuẫn tồn tại trong bản thân các sự vật và các quá trình, mâu thuẫn thường xuyên nảy sinh và tự giải quyết, và khi mâu thuẫn chấm dứt thì sự sống cũng không còn nữa và cái chết xảy đến. Cũng như chúng ta đã nhận thấy rằng trong lĩnh vực tư duy, chúng ta không thể thoát khỏi mâu thuẫn, chăng hạn như mâu thuẫn giữa năng lực nhận thức vô tận ở bên trong của con người và sự tồn tại thực tế của năng lực ấy trong những người bị hạn chế bởi hoàn cảnh bên ngoài, và bị hạn chế trong những năng lực nhận thức, - mâu thuẫn này được giải quyết trong sự nối tiếp của các thế hệ, sự nối tiếp đó ít ra đối với chúng ta trên thực tiễn cũng là vô tận- và được giải quyết trong sự vận động đi lên vô tận”

Lão Tử nói: "Nhân chi sinh dã nhu nhược, kỳ tử dã kiên cường". Ý nghĩa là con người khi sống thì cơ thể rất mềm yếu, nhưng sau khi chết đi thì lại rất cứng khó mà uốn cong được. Đặc tính của mềm mỏng là có thể uốn cong được chính là cái thú vị của sự sống.

Cái ngộ này của Lão tử khi nhìn cái thân cây chết vào mùa đông, khi sống cành lá nó mềm mại, mà khi chết thì như củi khô. Từ đó Lão tử mới hay chiêm nghiệm về "đức của nước".

 

[radiogaga]

Hoá ra cụ Ăng Ghen cũng nói rồi mà về kinh tế trước Đổi Mới học trò đọc nhầm (lúc đó đang học đại cương). Đoạn này cụ Ăng Ghen lý giải tại sao giữa nông dân vs doanh nghiệp vừa đấu tranh vừa thống nhất:

“Hai mặt đối lập tạo thành mâu thuẫn biện chứng tồn tại trong sự thống nhất với nhau. Sự thống nhất của các mặt đối lập là sự nương tựa lẫn nhau, tồn tại không tách rời nhau giữa các mặt đối lập, sự tồn tại của mặt này phải lấy sự tồn tại của mặt kia làm tiền đề. Các mặt đối lập tồn tại không tách rời nhau nên giữa chúng bao giờ cũng có những nhân tố giống nhau. Những nhân tố giống nhau đó gọi là sự "đồng nhất" của các mặt đối lập. Với ý nghĩa đó," sự thống nhất của các mặt đối lập" còn bao hàm cả sự " đồng nhất" của các mặt đó. Engels đã đưa ra ví dụ:”

“Giai cấp vô sản và sự giàu có là hai mặt đối lập, với tính cách như vậy chúng hợp thành một chỉnh thể hoàn chỉnh, thống nhất, chế độ tư hữu với tư cách là sự giàu có buộc phải duy trì vĩnh viễn ngay cả sự tồn tại của mặt đối lập của nó là giai cấp vô sản”

Sự thống nhất của 2 mặt đối lập có vẻ giống kiểu "thái cực sinh lưỡng nghi" của Đạo Giáo Lão Tử

 

[X_axe]

Lão Tử nói: "Nhân chi sinh dã nhu nhược, kỳ tử dã kiên cường". Ý nghĩa là con người khi sống thì cơ thể rất mềm yếu, nhưng sau khi chết đi thì lại rất cứng khó mà uốn cong được. Đặc tính của mềm mỏng là có thể uốn cong được chính là cái thú vị của sự sống.

Cái ngộ này của Lão tử khi nhìn cái thân cây chết vào mùa đông, khi sống cành lá nó mềm mại, mà khi chết thì như củi khô. Từ đó Lão tử mới hay chiêm nghiệm về "đức của nước".

Nhiều người phát triển lên trong giai đoạn Bách Gia Chư Tử, mổ xẻ biện giải từ nhiều khía cạnh từ Lão Tử ( Tự Nhiên Tri 580 TCN - 500 TCN) đến Khổng Tử (Nhân Trị 551 TCN – 479 TCN) trong Dịch. Dịch rất linh hoạt như “đức của nước”.

Đến Hàn Phu Tử (Pháp Trị - 280 - 233 TCN) thì lại rất cứng, nhờ đó Thương Ưởng và Tần Thuỷ Hoàng thống nhất TQ. Đến Hán (và về sau) thì lại cân bằng vận dụng cả Khổng Tử & Hàn Phu Tử & nhiều triết gia khác. Phù hợp bối cảnh, giai đoạn.

Bản thân Triết học cũng tuân theo Dịch, có lúc trọng cái này hơn có lúc trọng cái kia hơn. Cứng vs mềm cũng là Dương vs Âm. Trong cái này có cái kia và luôn chuyển hoá.