Hành hương về khu Linh địa cổ

[thanhsondlbk]

Mất gần 01 năm, sau khi chuẩn bị tương đối đầy đủ những gì cần thiết cho chuyến hành hương về khu Linh địa cổ tại thôn Lặp Pịa, xã Mẫu Sơn- huyện Lộc Bình. Chúng tôi lên đường vào một ngày đầu xuân năm Nhâm Thìn 2012. Để có được chuyến đi thành công này thay mặt anh em trong đoàn trân thành cảm ơn: cụ Tăng Phúc, anh Chi CA viên thôn Lặp Pịa...
Tôi cũng đã từng làm việc ở tại Lộc Bình- Lạng Sơn vậy mà chưa bao giờ nghe thấy ai nhắc đến khu Linh địa cổ trên đỉnh Mẫu Sơn. Tình cờ cách đây gần một năm, có người hỏi và nhắc đến khu Linh địa cổ, về nhờ cụ google và một số người mới biết trên đỉnh Mẫu Sơn tồn tại một khu đền được người dân địa phương gọi là khu Linh địa cổ rất linh thiêng (còn theo anh Chi CA viên thì nói tên khu đền bằng một tràng tiếng Dao làm tôi chệu không dịch được). Từ khi biết có khu Linh địa cổ trên đỉnh Mẫu Sơn, mấy anh em chúng tôi tìm hiểu thêm thông tin và chuẩn bị cho chuyến hành hương đầy ý nghĩa này theo cả 02 nghĩa: Tâm linh và thăm quan.
Hành trình đầu tiên khá thuận lợi do đã nhờ được người dẫn đường và xin phép chính quyền là anh Chi CA viên. Chúng tôi đến được thôn Lặp Pịa vào một buổi sáng, trời rét 5-6 độ nhưng không làm cho chúng tôi nản chí mà khi đến đây ai cũng háo hức, phấn chấn mặc dù đã được nghe nói đến những gian nan trên đường đến khu Linh địa cổ.

Buổi sáng tại thôn Lặp Pịa:

Những cư dân đầu tiên tại vùng biên giới này chào đón chúng tôi:

 

[thanhsondlbk]

Chúng tôi xuống xe và kiểm tra lại mọi thứ đem theo: Hương hoa đồ lễ, đồ ăn nước uống, giầy tất, quần áo đi mưa, thuốc chống vắt, chữa rắn, đèn pin, máy ảnh, GPS... Do đã có sự chuẩn bị từ trước nên chỉ mất 15 phút chúng tôi đã nai nịt gọn gàng sẵn sàng lên đường. Anh Chi- Người dẫn đường đón chúng tôi tại Trường học (nơi gửi xe), trao đổi với anh vài phút về lộ trình, thời gian và một số vấn đề khác liên quan... Chúng tôi bắt đầu hành trình tìm về khu Linh địa cổ.
Trời vẫn rét buốt và sương mù thì dày đặc, đoạn đầu không chụp được cái ảnh nào.

Đây là sau chặng nghỉ đầu tiên:

Đường trơn trượt và bắt đầu có tiếng:Ối!!! á!!! vang lên do hạ cánh;

 

[thanhsondlbk]

60 phút đầu tiên đánh vật với con đường, phần lúc đầu chưa quen nên ai nấy thở hổn hển, mồm miệng tranh nhau thở. Nhiều cụ lúc này mới ân hận thời trai trẻ mình ăn chơi phung phí sức quá để giờ mới đi được một tý mà hai đầu gối đã run lẩy bẩy.

Nhìn về phía trước còn mịt mùng lắm:

 

[thanhsondlbk]

Vừa ra khỏi một rừng cây là một con dốc mà người leo luôn hợp thành với mặt đất một góc 45 độ:

 

[thanhsondlbk]

Đến đây theo GPS độ cao đã là 1000 mét:

 

[thanhsondlbk]

Lại tiếp tục chui luồn rừng trong màn sương mù dày đặc. Chỉ cách mấy mét là đã không trông thấy nhau:

Và đường đi thì nó như thế này:

 

[thanhsondlbk]

Lên đến đây xuất hiện loại cây này nhưng em chạ biết là cây gì:

 

[thanhsondlbk]

Chỉ riêng chỗ này thôi, ít nhất có 3 đồng chí đo ván:

 

[Kenket]

Hình như là ngải cứu mà cụ.
Đang hay cụ pót tiếp đê, em ngồi hóng!

 

[thanhsondlbk]

Ra khỏi một cánh rừng nữa thì phía trước không gian đột nhiên mở ra rộng lớn, với những triền đá chạy dài lên cao trông rất kỳ vĩ. Trong lòng chúng tôi thầm nghĩ: Khu Linh địa đây rồi!

 

[thanhsondlbk]

Nhưng cũng phải mất 30 phút chúng tôi mới đến được nền móng di tích đầu tiên. Nhìn đồng hồ tính như vậy chúng tôi đi mất 3 giờ:

Với những hiện vật còn sót lại:

 

[thanhsondlbk]

Xin được trích một đoạn trong báo langson.com.vn:

...Kết quả của cuộc khai quật đã không phụ công sức của những nhà khoa học giàu tâm huyết, bức tranh toàn cảnh về khu linh địa cổ đã được phục dựng khá hoàn chỉnh. Trong bức tranh ấy, khu linh địa cổ hiện lên như một điều kỳ diệu về sự hoàn hảo của thế đất hội tụ đầy đủ những yêu cầu khắt khe nhất theo phong thủy. Giữa thâm u núi rừng, bỗng đâu tạo hóa chừa ra một vùng đất trống cỏ xanh mơn man. Bên trái là con suối trong vắt chảy dưới rừng hoa đỗ quyên, bên phải là cánh rừng nguyên sinh bạt ngàn những cây vối thuốc cổ thụ, sau lưng là ngọn núi Mẹ lừng lững quanh năm mây phủ, phía trước mặt là khoảng không mênh mang của trời xanh, núi cao, đồng rộng và con sông Kỳ Cùng uốn lượn. Khu linh địa cổ nằm trên độ cao 1190m so với mực nước biển, có phạm vi diện tích khoảng 42.000m2 (dài 300m, rộng 140m), trục trung tâm hướng Bắc - Nam. Qua khai quật trên diện tích 980m2, chia thành 5 hố, các nhà khoa học đã xác định được 2 loại hình kiến trúc chủ yếu đó là kiến trúc xây mộ bằng đá lớn và kiến trúc tòa nhà móng đá, chân tảng đá, tường gạch. Ngoài ra, khi khảo sát các vùng phụ cận, đoàn khai quật cũng xác định thêm được một số dạng di tích khác như nền cư trú của dân cư, đập chắn nước và vùng khai thác nguyên liệu xây dựng. Ấn tượng nhất trong tổng kiến trúc khu linh địa là 2 ngôi mộ đá có niên đại hàng ngàn năm được dựng dưới dạng hình hộp chữ nhật theo kiểu “trong quan, ngoài quách”, chủ nhân của những ngôi mộ này đến vẫn còn là một điều bí ẩn, tuy nhiên về mặt kỹ thuật chế tác từ những đường đục đẽo tinh sảo, mộng khít, vuông thành sắc cạnh, các nhà khoa học đã nhận định đây là di tích cự thạch loại hình Dolmen (hay trác thạch), loại hình mộ táng này nằm rải rác tại nhiều địa phương trong cả nước, trong khu vực Đông Nam á và cả Châu á. Hai ngôi mộ tại linh địa Mẫu Sơn có được xác định có niên đại từ thế kỷ X đến thế kỷ XII và nhiều khả năng 2 ngôi mộ này được xây dựng để chôn cất những thủ lĩnh cao quý của tộc người Tày cổ ở Lạng Sơn. Những kiến trúc đền thờ ở khu linh địa giờ chỉ còn phần nền móng, tuy nhiên qua khảo cứu, các nhà khoa học cũng khẳng định đây là một chỉnh thể kiến trúc với quy mô rất lớn, hoành tráng với trình độ xây dựng và chế tác cao, bao gồm đầy đủ khu vực sân trước, tòa tiền tế, hàng cột đá và toà chính điện. Toàn bộ hệ thống kiến trúc này có niên đại từ thế kỷ X đến đầu thế kỷ XX, trải qua nhiều lần tu bổ, khu đền mang những dấu ấn văn hóa của nhiều dân tộc trong vùng từ người Tày cổ đến người Dao, người Nùng... đồng thời cũng mang những đặc trưng kiến trúc của từng giai đoạn lịch sử khác nhau. Qua điều tra, tìm hiểu, đoàn khảo cổ cũng nhận định: vị thần được thờ tại khu linh địa cổ Mẫu Sơn có tên là Lê Hùng Trần, đã có 3 đạo sắc phong. Tên chữ của vị thần là “ Đức Tôn thần công Tịnh, Quang Mậu Hùng Trấn, Đại vương Thượng đẳng phúc Thần”. Thần thuộc dạng Nhân thần trấn giữ núi Mẫu Sơn. Hằng năm, cư dân quanh vùng chân núi Mẫu Sơn vẫn hành hương vùng lãnh địa thiêng để tế lễ thần linh cầu mong những điều tốt đẹp nhất cho đời sống của mình. Càng về sau, trải qua nhiều biến cố, do thiên nhiên tàn phá, đường sá đi lại khó khăn, người dân đã chuyển địa điểm thờ cúng đến nơi khác. Ngôi đền thiêng và những mộ cổ dần rơi vào cảnh hoang tàn, phế tích như hiện nay...Có thể nói khu linh địa cổ không chỉ đơn thuần là nơi thờ tự, lăng mộ, hành lễ mà còn là biểu hiện sức mạnh văn hóa của dân tộc Tày cổ ở khu vực này, khẳng định chủ quyền quốc gia, chủ quyền văn hóa, tinh thần đoàn kết, độc lập của tộc người bản địa cư trú lâu đời nơi vùng biên cương Xứ Lạng. Là khát vọng hướng thiện về cuộc sống no ấm của cư dân toàn vùng, sự ảnh hưởng về mặt văn hóa và chính trị của khu linh địa cổ là rất rộng, biểu đạt đời sống tinh thần phong phú, mãnh liệt của của một số dân tộc Lạng Sơn, đó là sự gắn kết hàng ngàn năm qua việc các thế hệ sau lại tu bổ, xây dựng tiếp thế hệ trước cho mãi đến tận đầu thế kỷ XX. Đã đi nhiều điểm di tích, thắng cảnh văn hóa tâm linh, tín ngưỡng trong nước, có thể khẳng định khu linh địa cổ Mẫu Sơn đã và đang tồn tại với đầy đủ ý nghĩa của một di tích tôn giáo, tín ngưỡng với hành trình khám phá đặc biệt thú vị. Cảnh sắc kỳ vĩ, rừng hoa đỗ quyên rực nở vào mùa xuân, những cá thể tùng La Hán mọc sừng sững trên đỉnh núi đá, dòng suối khe mát lạnh và những ngôi mộ cổ ở khu linh địa còn hứa hẹn sẽ trở thành điểm nhấn đầy huyền bí mà nhiều nơi khác không thể có được...

Chúng tôi tìm hiểu thêm về vị thần được thờ ở khu Linh địa cổ thì còn một ý kiến khác về Họ của vị nhân thần này. Theo cụ Tăng Phúc vị nhân thần này không phải họ Lê mà là họ Vi. Lý giải cho điều này là do vị nhân thần là người Tày cổ. Cái này thì nhờ ông DC (Dê C...) tìm hiểu làm rõ nhé???

Và đây là nền móng đền thờ chính:

Với những bậc đá lên đền:

 

[thanhsondlbk]

Trước khi chúng tôi đi, cụ Tăng Phúc đã dặn mấy điều:
1/ Lên thăm quan, thắp hương làm lễ thì được nhưng lưu ý không ăn nói bậy bạ, không được lấy bất cứ vật gì ở đấy đem về. Dù chỉ là một mảnh gạch, ngói nhỏ.
2/ Khi ra về nhớ dọn dẹp rác, vệ sinh sạch sẽ. Do đây là khu vực rất linh thiêng nên mọi người cần lưu ý, đã có nhiều người không biết phạm vào một vấn đề nào đó khi về gặp nhiều chuyện không may.
Nhớ lời cụ dặn và cũng tham khảo một số người trước khi lên đường nên chúng tôi cũng hiểu (mà xét cho cùng những chỗ đền, chùa thì chả dại gì mà nghịch ngợm, phá phách)
Đứng trên nền móng khu đền chúng tôi mới cảm nhận thấy hết sự đặc biệt của vị trí xây dựng khu đền. Thiên nhiên thật là lạ, gần đỉnh núi xung quanh toàn rừng bao bọc, ở giữa nổi lên một vùng không có cây cối nào lớn, tạo thành một bãi trống chạy dài lên đỉnh núi. Tôi không phải thầy địa lý nên không biết thế nào là "Đắc địa", thế nhưng có một cái gì đó xen vào trong suy nghĩ mà cho cảm nhận khu vực này quả thật hiếm có. Từ cảnh quan hai bên là rừng chạy dọc xuống cùng với mạch nước chảy róc rách, phía trước mở rộng tầm nhìn, phía sau là núi Mẫu hùng vĩ, bất chợt người thấy gai gai. Vẫn biết rằng các cụ xưa rất giỏi phong thuỷ nhưng vẫn thầm khen người xưa quả là tài.
Đến đây nhìn những đống gạch đá đổ nát thấy thật xót xa, lòng luyến tiếc như mình bị mất đi một thứ gì đó thiêng liêng, quý giá.

Đố cửa và cối xoay cửa còn sót lại:

Tôi cứ tưởng tượng: Viên gạch kia, hòn ngói này, phiến đá nọ ngày xưa nằm ở vị trí nào của ngôi đền? Hình dáng ngôi đền ra sao?

Những đống gạch ngói nằm đây đã bao năm tháng:

 

[thanhsondlbk]

Theo anh Chi cho biết các cụ trong thôn kể rằng, để xây dựng ngôi đền gạch ngói phải vận chuyển từ dưới chân núi (từ Bản Khoai) lên. Vận chuyển bằng cách huy động nhân dân trong vùng đứng thành hàng chuyền tay nhau. (chỗ này tôi tự suy luận: nếu vậy với chiều dài gần 7km thì ngày xưa không thể đủ người mà đứng chuyền như vậy được, có thể phải "tăng bo" từng đoạn. Đem suy nghĩ này ra trao đổi với anh Chi thì nhận được câu trả lời: " Mình cũng không biết"!!! Giời ạ! Bó tay với bố, nào thì có ai biết, cả ông và tôi có được thi công ngôi đền này quái đâu)

Những phiến đá do con người đẽo gọt vương vãi khắp nơi:

Năm 2003 các đoàn khảo cổ đã đặt cột mốc tại đây:

 

[Dũng Ốc]

Hay quá cụ ơi, quê em mà em giờ mới được nhìn qua ảnh. Dù đã được đọc rồi. Nếu có dịp em cũng phải đến

 

[4ForDream]

chỗ này có nhìn thấy từ đỉnh MS hok cụ chủ?

 

[Little Sushi]

Chuyển đi của cụ thật ý nghĩa,cám ơn cụ đã cho nhà cháu hiểu thêm về đất nước mình,vodka cụ.

 

[thanhsondlbk]

chỗ này có nhìn thấy từ đỉnh MS hok cụ chủ?

Không nhìn thấy được cụ ạ! Cách khu du lịch Mẫu Sơn khoảng 9-10 km. Lên đây gần nhất là đi theo đường vào Chi Ma, đến cây số 6 rẽ trái!

 

[sharing]

Hay quá, lần đầu tiên em được nghe nói và nhìn thấy nơi này qua ảnh của cụ chủ.

 

[thanhsondlbk]

Khi chuẩn bị sắp lễ thì đột nhiên sương mù ùa về mờ mịt, nhiệt độ xuống thấp, rét buốt, nhiệt kế chỉ 1 độ, xuất hiện mưa phùn giăng khắp khu Linh địa. Hình như thần linh muốn thử lòng người hành hương chúng tôi: