Thêm một góc nhìn khác về bài thơ ĐÔI DÉP!!!
Có những bài thơ trở thành bất hủ có những nhà thơ rạng danh chỉ nhờ một bài thơ hay. Người ta đã tốn không biết bao giấy mực để đi tìm tác giả bài thơ "Hai Sắc Hoa Tigôn“. Bao nhiêu năm TTKH là một dấu hỏi trong giới phê bình văn thơ cũng như giới yêu thơ. Nay bài thơ "Đôi dép" trôi nổi khắp nơi trên mạng. Nơi đề tác giả là Nguyễn Trung Kiên nơi khác là Thuận hóa nhưng cũng không ít nơi đề khuyết danh. Rồi có người nhận là của Nữ sĩ Kiên Giang sống Tại Totronto hay của Lương Quang Ban. Vì sao vậy? Bài thơ đôi dép hay đến nỗi nó đã được phỏng thành nhiều bài khác và có cả bài thơ đối với bài "Đôi dép.
Tôi đã nhận được ấn bản bài "Đôi dép" dưới thể loại Powerpoint trình diễn ấn tượng tăng xúc cảm về bài thơ. Tôi tĩnh tâm đọc bài thơ để hiểu nỗi lòng người bạn đã gửi tâm tình gì qua lời bài thơ đó? Có thể nói bài thơ thấm đượm tình người tình yêu bất tử. Nếu bạn biết Tác giả bài thơ đó nay còn sống, nếu bạn hiểu hoàn cảnh ra đời của bài thơ chắc bạn sẽ thấy bài thơ hay đến nhường nào. Bởi đó là tâm tình của một người yêu một người còn sống viết cho người đã khuất, người ấy chính là Công Tằng Tôn Nữ Ý Nhi, nữ biệt động thành đã hy sinh vì sự nghiệp cách mạng ở tuổi 21. Vậy ai đã viết bài thơ "Đôi dép?"
Bài Thơ: "Đôi dép" mà cụ Jerry Minh pots ở trên chính là bài thơ Nguyễn Trung Kiên nhận mình là tác giả.
Nguyễn Trung Kiên là ai? Nguyễn Trung Kiên sinh 28.4.1973 t ự khai học Lớp Văn 1K, Đại học Sư Phạm, TP HCM. (bản copy của báo Thế Giới Mới số 266). Trên "Tuổi trẻ" - Chủ Nhật, 30.09.2007 có bài "Đã gặp tác giả Đôi dép"
Trong bài viết trên như sau: "Trung Kiên cho biết anh viết Đôi dép vào tháng 12-1997 và bài này sau đó đã được giải 2 chương trình "Tiếng thơ sinh viên" 1998 của Nhà văn hóa Thanh niên TP.HCM (giải 1 là bài Không đề của Trần Đình Thọ). Cảm hứng viết Đôi dép bắt nguồn từ cuộc tranh luận "rách việc" với một người bạn, rằng khi người ta mang dép thì chiếc bên nào sẽ mòn trước... Đôi dép được viết khi Kiên chưa có người yêu và đang mơ tưởng về một tình yêu chung thủy.
Cộng đồng yêu thơ trên Diễn đàn thơ vnthuquan.net và nhiều nơi khác trên mạng đã không tâm phục khẩu phục điều đó. Và từ đó bài thơ "Đôi dép" khác được tìm thấy như sau:
BÀI THƠ: "ĐÔI DÉP"
Tác giả Thuận Hóa
"Thân gởi Công Tằng Tôn Nữ Ý Nhi (Hy sinh mùa xuân năm 1968, vừa tròn 21 tuổi. Biệt động thành Huế để lại một đôi dép. Ý Nhi ra đi không bao giờ trở lại. Để lại đôi dép này là nỗi nhớ nỗi thương).
Vần thơ đầu anh viết tặng cho em
Là vần thơ anh viết về đôi dép
Khi anh nhớ ở trong lòng da diết
Đôi dép tầm thường cũng viết thành thơ
Hai chiếc dép gặp gỡ tự bao giờ
Có yêu nhau đâu mà chẳng rời nhau nửa bước
Đi làm Cách mạng những nẻo đường xuôi ngược
Từ Bắc vào Nam cát bụi cùng nhau
Cùng bước cùng mòn không kẻ thấp người cao
Cùng chung chia sẻ sức người đời chà đạp
Khi vinh nhục không đi cùng người khác
Số phận chiếc này phụ thuộc chiếc kia
Nếu một ngày một chiếc mất đi
Mọi thay thế đều trở nên khập khiễng
Giống nhau lắm nhưng người đi sẽ biết
Hai chiếc này chẳng phải một đôi đâu.
Cũng như mình trong những lúc vắng nhau
Bước hụt hẫng cứ nghiêng về một phía
Dẫu bên cạnh đã có người thay thế
Mà trong lòng... nỗi nhớ Ý Nhi ơi!
Đôi dép vô tư khắng khít bước song hành
Chẳng thề nguyền mà không hề giả dối
Chẳng hứa hẹn nhưng không hề phản bội
Lối đi nào cũng có mặt cả đôi
Không thiếu nhau trên những bước đường đời
Dẫu một chiếc ở mỗi bên phải trái
Như tôi yêu em bởi những điều ngược lại
Gắn bó đời nhau bằng một lối đi chung
Hai chúng mình thầm lặng bước song song
Sẽ dừng lại khi chỉ còn một chiếc
Chỉ còn một là không còn gì hết
Như anh và em... thương lắm Ý Nhi ơi!
Bỏ qua tất thảy những lời nói vu vơ không bằng chứng, bỏ qua tất thảy những thành kiến. Dưới lăng kính khách quan chúng ta đem hai bài thơ ra so từng từ ngữ, bố cục kết cấu và tổng thể bài thơ. Sẽ có nhiều phát hiện!
Bài thơ ĐÔI DÉP của Thuận Hóa, Công Tằng Tôn Nữ Ý Nhi - người con gái dòng dõi gia tộc Huế - người nữ biệt động thành đã hy sinh vì sự nghiệp cách mạng ở tuổi 21. Một xuất xứ rất dễ đi vào lòng người đọc.
Và chợt phát hiện được mấy chi tiết, xin được viết lên để các bạn cùng suy ngẫm:
1. Hai câu mở đầu:
TK: Bài thơ đầu anh viết tặng em
Là bài thơ anh viết về đôi dép
TH: Vần thơ đầu anh viết tặng cho em
Là vần thơ anh viết về đôi dép
=> Vần thơ có lý hơn chứ, sao lại có bài thơ đầu, bài thơ sau?
2. Khổ thơ thứ 2:
TK: Hai chiếc dép kia gặp gỡ tự bao giờ
Có yêu nhau đâu mà chẳng dời nửa bước
Cùng gánh vác những nẻo đường xuôi ngược
Lên thảm nhung xuống cát bụi cùng nhau
TH: Hai chiếc dép gặp gỡ tự bao giờ
Có yêu nhau đâu mà chẳng rời nhau nửa bước
Đi làm Cách mạng những nẻo đường xuôi ngược
Từ Bắc vào Nam cát bụi cùng nhau
=> Các bạn đọc đi, một chút ngẫm ngợi thôi, sẽ thấy Thuận Hóa viết "Có yêu nhau đâu mà chẳng rời nhau nửa bước" logic lắm, logic nằm ngay chính từ "nhau" được lặp lại ấy đấy!
=> Sao TK lại viết "cùng gánh vác những nẻo đường xuôi ngược", vô lý thế nhỉ? Và TH "Đi làm Cách mạng những nẻo đường xuôi ngược" - câu thơ không vần ở đoạn bắt nhịp "đi làm" nhưng chân thực làm sao... và rất hợp với câu "Từ Bắc vào Nam". Sát thực không chỉ trong ngữ nghĩa, mà cả chính hoàn cảnh lịch sử nước nhà vào thời điểm năm 1965.
3. Khổ thơ thứ 3.
TK: Cũng như mình trong những lúc vắng nhau
Bước hụt hẫng cứ nghiêng về một phía
Dẫu bên cạnh đã có người thay thế
Mà trong lòng nỗi nhớ cứ chênh vênh
TH: Cũng như mình trong những lúc vắng nhau
Bước hụt hẫng cứ nghiêng về một phía
Dẫu bên cạnh đã có người thay thế
Mà trong lòng... nỗi nhớ Ý Nhi ơi!
=> Ở khổ thơ thứ 5 này, đã được các bạn yêu thơ bình và cảm nhận rất sâu sắc , câu thơ thay cho tiếng gọi hay tiếng nấc "Mà trong lòng... nỗi nhớ Ý Nhi ơi!".
4. TK: Hai mảnh đời thầm lặng bước song song
Sẽ dừng lại khi chỉ còn một chiếc
Chỉ còn một là không còn gì hết
Nếu không tìm được chiếc thứ hai kia!
TH: Hai chúng mình thầm lặng bước song song
Sẽ dừng lại khi chỉ còn một chiếc
Chỉ còn một là không còn gì hết
Như anh và em... thương lắm Ý Nhi ơi!
=> Ở khổ thơ kết, có lẽ làm vui sướng nhất khi đọc bài cảm nhận của Huyền Băng:
Trong bài thơ này nổi bật là câu:
Giống nhau lắm nhưng người đi sẽ biết
Hai chiếc này chẳng phải một đôi đâu.
Có ai nghĩ ngợi rằng đôi dép này như thế nào không? Ở đây theo tôi là một đôi dép râu, dép râu của những người lính vượt Trường Sơn trước đây đã dùng trong chiến tranh, chớ không phải là một đôi dép thông thường
Và đôi dép này mới trèo đèo lặn suối, lên thác xuống ghềnh, tức là vụ việc xảy ra từ trước 1975. Rất tiếc là bài thơ được đưa lên mạng trước đây lại không đúng thế này nên bài thơ mất hay đó là:
Giống nhau lắm nhưng người đời sẽ biết
Hai chiếc nầy chẳng phải một đôi đâu
Có lẽ người sửa lời đã không hiểu được ý của tác giả? Dép râu nhìn chiếc nào cũng như chiếc nấy người đời khó mà phân biệt nếu nó cùng kích cỡ. Chỉ có người đi, mang nó mới cảm nhận được thôi.
Đó, cái chân thực của ĐÔI DÉP mà theo Khải Nguyên - chỉ có Thuận Hóa có được! Và, chi tiết Huyền Băng phát hiện ra ấy đã bổ trợ cho hai câu kết của bài thơ:
TK: Chỉ còn một là không còn gì hết
Nếu không tìm được chiếc thứ hai kia!
TH: Chỉ còn một là không còn gì hết
Như anh và em... thương lắm Ý Nhi ơi!
đã thêm một lần làm cho ĐÔI DÉP của Thuận Hóa được bền vững hơn bởi tính chân thực, mộc mạc, giản dị và đầy tình nhân ái, rất phù hợp với xuất xứ ra đời của bài thơ.
THAY LỜI KẾT:
Thuận Hóa là bút danh một người hiện đang còn sống tại Sài Gòn. Tính lãnh tử trong ông hay ông muốn tôn giữ cho mình mối tình bất tử? Và vì thế ông cương quyết không đứng ra biện minh hay nhận bài thơ là của mình. Nhưng đọc đến đây chắc hẳn bạn biết tác giả đích thực của bài „Đôi dép“!- Điều đó càng làm ta thêm yêu thêm thấm cái hay cái đẹp của bài thơ.
phải em em sút ngay
