Cách đây đúng 40 năm, tại Iran đã nổ ra cuộc Cách mạng Hồi giáo, lật đổ nhà vua Mohammed Reza Pahlavi. Nhà vua Mohammed Reza Pahlavi phải bỏ chạy sang Ai Cập, sống lưu vong ở đó và qua đời năm 1980.
Vua Mohammed Reza Pahlavi là nhà vua thứ 35 của Iran và là nhà vua thứ hai (cũng là cuối cùng) của dòng họ Pahlavi
Sơ qua lịch sử
Nước Iran ngày xưa gọi là Đế quốc Ba-tư, rộng lớn, đất đai bao trùm nước Turmenia, Azecbaijan, Uzbekistan, Daghestan và một phần Gruzia ngày nay
Vì không theo kịp được những tiến bộ của người Âu, Iran bị mất dần lãnh thổ. Sau cuộc chiến tranh Nga - Iran (1804 - 1813), kết thúc bằng hòa ước Gulistan, nhà Qajar phải nhượng cho đế quốc Nga các đất Azerbaijan, Daghestan và miền đông Gruzia.
Sau cuộc chiến tranh Nga - Iran lần thứ hai (1826 - 1828), Iran phải nhượng thêm đất Erivan, Nakhichevan, đặc quyền dùng Hải quân trên biển Caspi, và để người Nga tự do vào buôn bán trong nước.
Vào năm 1881, đế quốc Nga chiếm thêm các vùng Turkmenistan và Uzbekistan ngày nay.
Vua Nasser al-Din Shah Qajar, với gần nửa thế kỷ tại ngôi (1848 - 1896), đã cố gắng canh tân xứ sở và cố gắng lợi dụng sự cạnh tranh giữa các Đế quốc Anh và Nga để giữ vững đất nước. Nhưng những cố gắng canh tân gặp nhiều chống đối từ giới tu sĩ và dẫn đến cuộc cách mạng hiến pháp Iran (1905 - 1911).
Tháng 2 năm 1921, Chỉ huy trưởng Lữ đoàn Cozak Ba Tư là Reza Khan đảo chính và từ đấy nắm thực quyền trị nước, trước khi truất phế nhà Qajar vào tháng 10 năm 1925.
Nhà Pahlavi (1925 - 1979)
Reza Khan lên ngôi Hoàng đế, trở thành Reza Shah và tự đặt cho mình họ Pahlavi. Ông chấn hưng kỹ nghệ, giáo dục, y tế, v.v…, cải cách xã hội, quân đội, hành chính, tài chính, v.v… một cách thúc bách. Ông ra luật buộc dân phải ăn mặc Âu phục, bỏ y phục truyền thống, buộc phụ nữ phải bỏ che mạng. Ông thi hành các luật này một cách sắt thép: cho quân lính tàn sát những người chống đối ngay trong các thánh đường.
Tháng 8 năm 1941, sau khi Đức tấn công Liên Xô, vì lý do chiến lược, quân Anh và quân Liên Xô phối hợp tấn công Iran, truất phế Hoàng đế Reza Shah, và lập con trai ông là Hoàng đế Mohammed Reza Pahlavi lên ngôi. Iran trở thành điểm trung chuyển hàng hoá, vũ khí của Mỹ và Anh viện trợ cho Liên Xô trong Thế chiến 2
19-8-1941, Reza Shah Pahlavi (cha) trao cho con trai thứ hai, Ali Reza, chỉ huy cuộc tập trận tốt nghiệp trường võ bị của Iran, Iran trước khi Anh-Nga lật đổ ông
Vua Mohammed Reza Pahlavi tiếp tục đường lối cải cách của cha, tuy mềm dẻo hơn chút ít dưới tên chương trình là Cách mạng Trắng từ năm 1963, nhưng vẫn gặp nhiều chống đối từ quần chúng và đặc biệt là giới tu sĩ, cho đến khi bị phong trào của ông Ruhollah Khomeini lật đổ năm 1979.
Iran phải đương đầu với Iraq trong cuộc chiến tranh Iran-Iraq từ năm 1980 đến 1988, mà con số thương vong phía Iran được ước lượng là 500.000 đến 1.200.000 người.
Trong thập niên 2001 - 2010, Nhà nước Iran được nhiều sự chú ý từ giới truyền thông quốc tế vì thường tuyên bố muốn xóa tên xứ Do Thái trên bản đồ thế giới, và phát triển chương trình năng lượng hạt nhân có khả năng chuyển sang vũ khí hạt nhân.
Lý lịch trích ngang nhà vua Mohammed Reza Pahlavi
Mohammed Reza Pahlavi có 3 đời vợ
Vợ thứ nhất: người Ai Cập.
Fawzia Fuad of Egypt (1921-2013) hoặc Muluk Fawzia of Iran là người vợ đầu tiên cùa vua Iran Mohammad Reza Pahlavi
Fawzia Fuad of Egypt (1921-2013) hoặc Muluk Fawzia of Iran là người vợ đầu tiên cùa vua Iran Mohammad Reza Pahlavi
Fawzia Fuad of Egypt (1921-2013) hoặc Muluk Fawzia of Iran là người vợ đầu tiên cùa vua Iran Mohammad Reza Pahlavi