- Biển số
- OF-26598
- Ngày cấp bằng
- 30/12/08
- Số km
- 129
- Động cơ
- 488,690 Mã lực
Bài học chiến tranh không quân NATO ở Libya
Phân tích hoạt động tác chiến của NATO trong chiến dịch không kích ở Bắc Phi.
Một năm đã trôi qua kể từ khi cuộc can thiệp quân sự vào Libya bắt đầu, nên ta đã có thể phân tích chiến thuật của liên quân NATO. Nhất là khi thấp thoáng phía trước còn hai điểm nóng nữa là Iran và Syria, nơi cũng có thể lặp lại các thủ đoạn đã được kiểm nghiệm thực tế.
Đóng vai trò then chốt trong chiến dịch Libya là các cuộc không kích của máy bay NATO. Mỹ và NATO trong 40 năm qua đã tích lũy được rất nhiều kinh nghiệm tác chiến chống các hệ thống phòng không được xây dựng trên cơ sở các hệ thống tên lửa phòng không Liên Xô cũ kỹ S-75, S-125, S-200 và Kvadrat. Một hệ thống phòng không như thế đã bị chế áp ngon lành bởi Israel ở Li-băng, cũng như bởi lực lượng Mỹ và NATO ở Iraq và Nam Tư. Hiện nay, một hệ thống phòng không như vậy có thể coi hầu như vô dụng chống lại các quân đội hiện đại của phương Tây và nhanh chóng bị chế áp.
Lực lượng không quân NATO
Trước khi mở màn chiến dịch, NATO đã tập kết một lực lượng không quân và hải quân lớn ở tương đối gần bờ biển Libya. 25 tàu chiến và tàu ngầm của liên minh phương Tây, trong đó có 3 tàu Hải quân Mỹ trang bị tên lửa hành trình Tomahawk và các tàu hỗ trợ của các hạm đội 2 và 6 của Mỹ, bao gồm tàu sân bay USS Enterprise (CVN-65), các tàu đổ bộ chở trực thăng USS Kearsarge (LHD-3) và USS Ponce (LPD-15), kỳ hạm (tàu tham mưu) USS Mount Whitney (LCC/JCC 20). Đã thành lập một lực lượng máy bay trinh sát và tác chiến điện tử hùng mạnh.
Chiến dịch Bình minh Odyssey (Odyssey Dawn) mở đầu đêm 20, rạng sáng 21.3.2011 bằng các cuộc tấn công ồ ạt của máy bay, tên lửa vào các mục tiêu đơn lẻ trên lãnh thổ Libya.
Cuộc tấn công đầu tiên tiến hành thành 3 đợt. Trong cuộc tấn công tiếp theo, các đòn không kích chuyển thành từng loạt thực hiện cả ban đêm lẫn ban ngày. Mục tiêu chính của đồng minh NATO là các hệ thống tên lửa phòng không S-200 của quân đội Gaddafi có khả năng tiêu diệt mục tiêu ở tầm 300 km và gần 50 tên lửa phòng không Kub, loại đã được phòng không Serbia sử dụng bắn rơi một tiêm kích F-16 của Mỹ năm 1995.
Hệ thống phòng không tích hợp của Libya, cũng giống như ở Iraq, có gần 30 bệ phóng tên lửa đất đối không, được kết nối với 15 hệ thống radar cảnh báo sớm trên bờ Địa Trung Hải.
Theo Lầu Năm góc, chúng là mối đe dọa nghiêm trọng đối với máy bay quân sự nước ngoài ở trong không phận Libya hoặc ở gần đó.
Đặc điểm tác chiến của không quân NATO
Ngày 31.3.2011, chiến dịch Odyssey Dawn đã kết thúc khi chiến dịch United Protector (Người bảo vệ thống nhất) bắt đầu. Trên thực tế, Libya đã biến thành trường thử để các vũ khí mới của NATO thử nghiệm chiến đấu. Ví dụ, lần đầu tiên được thử nghiệm là tên lửa hành trình chiến thuật Tomahawk Block IV, tiêm kích đa năng Eurofighter Typhoon của Không quân Anh, một trong những máy bay hiện đại nhất hiện nay.
Các máy bay Tornado đã tấn công bằng các tên lửa hành trình Storm Shadow. Ngày 29.3, đã lần đầu tiên sử dụng trong điều kiện chiến đấu máy bay chi viện hỏa lực cho lục quân được vũ trang hạng nặng АС-130U. Lần đầu tiên thể hiện mình là máy bay tác chiến điện tử trên hạm EA-18G Growler của Hải quân Mỹ khi tham gia rải nhiễu chống các radar của Libya.
Các đòn không kích của NATO (ảnh chụp từ một tiêm kích Tornado)
Đêm mồng 3, rạng sáng mồng 4.6, lần đầu tiên các trực thăng Apache của Không quân Anh triển khai trên tàu sân bay trực thăng HMS Ocean (L12) và các trực thăng Pháp Tiger và Gazelle tham chiến.
Một đặc điểm khác sử dụng chiến lược không quân NATO là vũ khí xuyên giáp có uranium nghèo. Các loại đạn này đã được sử dụng chủ yếu trong ngày đêm đầu tiên của chiến dịch ở Libya. Một số quả bom ném xuống Libya có trọng lượng gần 2 tấn. Các tên lửa chính xác cao AASM của Pháp đã được sử dụng để tiêu diệt một đoàn xe thiết giáp ở khu vực Benghazi, miền đông Libya. Chúng cũng được dùng để tiêu diệt một hệ thống tên lửa phòng không S-125. Hơn nữa, tên lửa được phóng từ ngoài tầm bắn hiệu quả của S-125.
Sử dụng tên lửa hành trình
Tên lửa hành trình Tomahawk
Cuộc tấn công vào Libya mở màn bằng các tên lửa hành trình phóng từ biển và từ máy bay.
Ngày 19.3, các tàu hải quân Mỹ và Anh đã phóng tổng cộng 112 tên lửa hành trình Tomahawk và theo thông báo đã tiêu diệt 20/22 mục tiêu bị tấn công.
Sau đó, tên lửa hành trình được phóng với số lượng ít hơn nhiều. Được chọn làm mục tiêu cho tên lửa hành trình tấn công tiêu diệt là các sở chỉ huy quân chính phủ, dinh thự của ông Muammar Gaddafi, Bộ Tư lệnh Không quân Libya ở Mitiga ở phía đông Tripoli, căn cứ không quân Ghardabiya, các đầu mối thông tin và căn cứ hải quân, các rada phòng không và các cơ sở thông tin liên lạc, các vị trí đóng quân và triển khai quân đội trung thành với ông Gaddafi, các đại đội tên lửa chống hạm cơ động.
Các tên lửa Tomahawk đã được phóng từ 5 tàu Mỹ, trong đó có 2 tàu tuần dương và 3 tàu ngầm thuộc lực lượng Hải quân Mỹ hoạt động ở Địa Trung Hải (cách đường bờ biển 50-150 km).
Hoạt động không kích của máy bay ném bom chiến lược Mỹ
Các máy bay ném bom chiến lược tàng hình В-đã không kích sân bay chính của Libya, cách không xa Tripoli, tiêu diệt các hăng-ga kiên cố chứa các máy bay tiêm kích và máy bay ném bom của Không quân Libya bằng bom có điều khiển.
B-2 đã thả 40 quả bom xuống mục tiêu chiến lược này. Các máy bay ném bom đã bay liên tục 25 giờ, 4 lần được tiếp dầu trên không.
Các máy bay В-2 được sử dụng để tiêu diệt các mục tiêu quan trọng nhất ở Libya. Chúng đã không kích bằng các quả bom có điều khiển cỡ 2.000 bảng (907 kg) GBU-31B/ JDAM. Theo Bộ Chỉ huy Không quân Mỹ, tất cả các mục tiêu dự định đã bị tiêu diệt với độ chính xác yêu cầu.
Các máy bay B-2 có hiệu quả sử dụng cao nhờ khả năng điều chỉnh nhiệm vụ bay ngay khi đang bay trên không và khả năng lập trình lại cho các quả bom mang theo để tấn công các mục tiêu khác mà chúng được chỉ định trong thời gian thực.
Tính chất hoạt động tấn công của không quân
Hoạt động tấn công của Không quân Pháp và Không quân Mỹ diễn ra theo đúng quy trình chuẩn. Trinh sát sơ bộ - lập khu vực kiểm tra thường xuyên bằng các máy bay chỉ huy/báo động sớm - tiến vào khu vực mục tiêu - rải nhiễu tại các tuyến hỏa lực hiệu quả của phòng không Libya - phân phối các mục tiêu - tấn công - rút lui.
Trong chiến dịch ở Libya, người ta đã thao dượt các kịch bản chiến thuật khác nhau cho máy bay Typhoon, rèn dũa việc bảo đảm chỉ thị mục tiêu bằng laser đối với các mục tiêu mặt đất được chọn để tiêu diệt. Mặc dù các phi công lái loại máy bay này có khả năng độc lập chỉ thị mục tiêu bằng laser, nhưng đa số các phi vụ chiến đấu được thực hiện bằng các biên đội 2 máy bay: một chiếc Typhoon cộng với một chiếc Tornado, khi một máy bay tiến hành dẫn vũ khí bằng laser, còn chiếc thứ hai tấn công vào mục tiêu đã định. Điều đó đã cho phép bộ chỉ huy không quân huy động nhiều loại vũ khí hàng không, trong khi giữ lại được các vũ khí chính xác đắt tiền nhất để thực hiện các nhiệm vụ đòi hỏi bảo đảm gây tổn thất phụ nhỏ nhất.
Các mục tiêu tấn công của không quân NATO là: các trận địa quân đội chính quy Libya, các sở chỉ huy và đầu mối thông tin của quân đội Libya, các phương tiện phòng không, các lực lượng quân đội rút về các khu vực miền bắc Libya, các bệ phóng tên lửa chiến dịch-chiến thuật, các cơ sở sản xuất và cất giữ vũ khí, đạn dược thông thường, tòa nhà trung tâm thông tin và khu nhà chính phủ ở Tripoli, tòa nhà nghị viện, tình báo quân sự, đài phát thanh quốc gia và hãng thông tấn, tổ hợp khu dinh thự kiên cố Bab al-Azizia, các sân bay, hệ thống radar của sân bay Tripoli, trạm radar gần thành phố Marsa al-Brega, các hệ thống cấp điện. Rõ ràng là không phải ngẫu nhiên mà tòa nhà đại sứ quán CHDCND Triều Tiên đã bị tấn công.
Hoạt động của máy bay trinh sát
Máy bay trinh sát điện tử RC-135Rivet Joint
Ở giai đoạn đầu chiến dịch, người ta đã huy động ít nhất là 5 máy bay trinh sát của các nước NATO.
Các máy bay trinh sát điện tử RC-135 Rivet Joint làm nhiệm thu chặn thu các cuộc gọi của quân đội Libya và truyền thông tin nhận được tới máy bay không người lái (UAV) Global Hawk đang tuần tiễu ở độ cao lớn.
Chiếc UAV chĩa khí tài theo dõi vào địa điểm đóng quân của các đơn vị tăng-thiết giáp và xác định các tọa độ tương đối của nó, sau đó truyền thông tin tọa độ cho các chuyên gia phân tích ở trung tâm mặt đất, rồi họ gửi thông tin đến sở chỉ huy để đưa ra thông tin chỉ thị mục tiêu.
Từ đó, các tọa độ được gửi lên một máy bay chỉ huy/báo động sớm E-3 Sentry, để máy bay này dẫn các tiêm kích F-16, Harrier và các máy bay chiến đấu khác hay các UAV tiến công đến các mục tiêu.
Chưa bao giờ có một số lượng trang bị kỹ thuật không quân đủ loại và hiện đại như thế được sử dụng với cường độ cao như vậy và đồng thời trong một chiến dịch quân sự, điều đó đặt ra những yêu cầu cực kỳ cao về chất lượng hoạt động của các hệ thống chỉ huy, và trước hết là các hệ thống, tự động hóa chỉ huy, thông tin và trinh sát cấp chiến thuật.
Đánh nhầm quân nhà và dân thường Libya
NATO trong những năm gần đây đã chú trọng ứng dụng các phương tiện kỹ thuật để loại trừ tổn thất bởi hỏa lực quân nhà. Vì thế việc xảy ra các cuộc không kích vào dân thường và quân nhà trong điều kiện gần như hoàn toàn không có đối kháng là điều kỳ lạ và không thể tha thứ đối với liên quân được trang bị những phương tiện trinh sát hiện đại nhất.
Dưới đây là một số ví dụ. Nạn nhân của bom đạn NATO ở khu vực thành phố Marsa al-Brega nằm cách Tripoli 800 km về phía đông là hai tay súng nổi dậy và hai bác sĩ, 14 người bị thương và 6 người mất tích. “Chúng tôi đã cảnh báo trước NATO là chúng tôi đưa các xe tăng từ Benghazi tiến đến Ajdabiya, còn sau đó là đến Marsa al-Brega. Nếu đây là cuộc tấn công của NATO, thì đó là sai lầm, mà đúng hơn là “hỏa lực quân nhà””, một đại diện quân nổi dậy phát biểu sau cuộc tấn công.
Trong một cuộc tấn công bằng tên lửa của trực thăng NATO ở ngoại ô Benghazi, hạ tầng của một công ty quân sự tư nhân Pháp mà quân nổi dậy thuê mướn đã bị tiêu diệt. Người ta không nói có bao nhiêu người chết do cuộc tấn công này, chỉ biết rằng xác của họ đã lập tức được một trực thăng quân sự chuyển về Pháp.
Ngày 6.8, các đại diện quân nổi dậy Libya tuyên bố rằng, các lực lượng NATO đã tiêu diệt một đoàn vận tải vũ khí chạy từ nước Chad láng giềng. Đoàn vận tải gồm 100 lạc đà và đang chở các súng máy hạng nặng, cối và đạn dược. Đòn không kích nhằm vào đoàn vận tải xảy ra trong sa mạc, cách biên giới Chad 100 km. “Những con lạc đà cháy thui, tất cả vũ khí bị hủy diệt” - quân nổi dậy cho biết.
Ngày 8.8, tên lửa đã rơi xuống các nhà ở và một bệnh viện ở làng Madjer gần Zlitan (cách Tripoli 160 km về phía đông). Tổng cộng, đã có 20 đàn ông, 32 phụ nữ và 33 trẻ em thiệt mạng trong vụ này.
Theo Hội Chữ thập Đỏ Libya, hơn 1.100 dân thường đã bị giết bởi các vụ oanh kích của NATO, trong đó có 400 phụ nữ và trẻ em. Từ ngày 19.3, khi không kích bắt đầu, đến ngày 26.3, đã ghi nhận có 718 dân thường bị chết và 4.067 người bị thương, 433 người trong số đó bị thương nặng.
Bộ trưởng y tế trong Hội đồng dân tộc chuyển tiếp Libya thừa nhận mới đây, trong cuộc nội chiến vừa qua, hai phía đã có không dưới 30.000 người thiệt mạng (theo các đánh giá khác là 50.000), hơn 50.000 người bị thương, gần 4.000 người bị coi là mất tích. Tất cả những con số này là rất tương đối và chúng sẽ được điều chỉnh dĩ nhiên là theo hướng tăng lên.
Kết quả chiến dịch không kích
Trong chiến dịch United Protector từ ngày 31.3 đến 1.10.2011, tổng số phi suất của máy bay liên minh quốc tế trên bầu trời Libya là 23.938. Trong số đó có 8.941 phi vụ chiến đấu. Tức là để bảo đảm cho một phi vụ của máy bay tấn công, đã có 2 máy bay khác xuất kích để bảo vệ và bảo đảm cho cuộc tấn công (trinh sát, tác chiến điện tử, chỉ thị mục tiêu, chỉ huy chiến đấu, tiếp dầu trên không, chở hàng...).
Điều đó cho thấy khối lượng nhiệm vụ bảo đảm cho hoạt động tác chiến đang tăng lên. Các chuyến bay trên bầu trời Libya sau ngày 1.7 diễn ra với cường độ trung bình 80-100 lần chiếc/ngày đêm. Trong những ngày đêm đơn lẻ, số lượng chuyến bay lên đến 140.
Không quân chiến đấu NATO đã thể hiện những mặt mạnh của liên minh trên bầu trờ Libya: trinh sát hiệu quả, khả năng tấn công các mục tiêu nhận dạng được chỉ vài phút sau khi phát hiện, chỉ thị mục tiêu chính xác cao cho phép nâng cao tỷ trọng sử dụng bom đạn có điều khiển lên đến 85%.
Theo thông tin của NATO, kể từ khi bắt đầu chiến dịch, đã tiêu diệt gần 570 căn cứ quân sự, boong-ke và các mục tiêu khác của Libya, 355 tên lửa phòng không, hơn 500 xe tăng và xe thiết giáp khác, gần 860 kho đạn. Nếu tin vào con số thống kê này, hiệu quả tác chiến của NATO là cực kỳ cao, song các phi công máy bay chiến đấu có thể xác nhận rằng, trong các lần phi vụ chiến đấu thường không thể phát hiện cả kẻ địch lẫn thả bom.
Thực tế, các kết quả chiến tranh đã chứng tỏ rằng, ít ra là trong vài năm nữa, những thành công như thế của không quân sẽ không phải là quyết định.
Tổn thất
Tại cuộc họp kín ở Quốc hội Đức, một chuyên gia quân sự Đức dẫn các nguồn tin cậy cho biết, tổn thất của các cơ quan đặc vụ Anh ở Libya không phải là 35 lính như Bộ Quốc phòng Anh thông báo mà là từ 1.500-2.000. Cần cộng thêm vào số này 200-500 lính Pháp thiệt mạng, Mỹ không dưới 200 và Qatar hơn 700 lính.
Những con số này đã không được thông báo trên báo chí và thậm chí không được thảo luận.
Nguồn: Anatoly Tsyganok, SP, 1.4.2012
Sắp tời là chú Siry và chú nào nữa đây? Mong đừng có Việt Nam!
. Xuống đúng thời điểm căng giàn mướp trùng với thời điểm tàu và máy bay Mẽo lượn lờ ngoài đó
