Trích vài dòng từ trang facebook của bác
Nhat Dinh
mọi người đọc tham khảo.
Nhân dịp 5 năm kể từ ngày báo chí lên đồng về mấy tấn cá biển chết tôi cố liệt kê những tin đồn và sự thật quanh vụ FHS.
Tôi chả thân thiết gì với FHS (Formosa Hatinh Steel) nhưng nói chung là không thích fake news hay những tin đồn thất thiệt, dù là lĩnh vực vệ tinh nhân tạo, tên lửa hành trình, xử lý nước thải, ô nhiễm không khí hay luyện thép. Vì thế tôi xin liệt kê những tin đồn suốt mấy năm qua làm công luận hết sức sôi sục về Formosa Ha Tinh Steel (FHS).
1. Cá chết trắng biển miền Trung.
Chẳng có ảnh hay con số nào chứng minh điều đó. Tất cả những ảnh ấn tượng nhất đều là ảnh dỏm chôm được ở TQ, Mỹ, Chile, Nga, Indonesia... về dán nhãn miền Trung. Con số cho đến nay cụ thể nhất là Huế vớt được 1 tấn cá biển chết và 37 tấn cá lồng. Hà Tĩnh trộn cá lồng với cá biển nên chả ai biết chết bao nhiêu. Quảng Bình chả có con số nào. Quảng Trị càng không có con số nào. Đà Nẵng vớt hẳn được mười mấy con cá chết.
2. Khu vực FHS chỉ cho người Trung Quốc vào.
Trên đời này không có cơ quan hay nhà máy nào cho người ngoài đi vào tự do như chỗ không người cả. FHS không phải là một khu vực mà là hai. Phần cảng chủ yếu do phía VN kiểm soát, phía FHS vận hành máy móc thiết bị. Từ cảng vào FHS hàng hóa phải qua cổng thông quan. Có hơn 5000 người VN đang làm việc trong FHS. Bên cạnh đó là đội ngũ nhà thầu VN đông đúc ra vào thường xuyên. Từ ngày có cái gọi là sự cố thì bên môi trường (Bộ, sở) đi lại như chỗ không người, xe biển xanh đóng đô luôn trong khuôn viên FHS. Bên cảng thì người ngoài tiếp cận thẳng với tòa nhà cảng vụ Sơn Dương nhưng đương nhiên không ai cho người ngoài vào đi lại thoải mái trên cảng. Cảng nào ở VN cũng thế, kể cả Hải Phòng, Tiên Sa, Đà Nẵng là nơi quay video nước đỏ thần thánh có cả mấy triệu lượt view.
3. FHS xả nước thải mầu đỏ quạch.
Cái này đã bị vạch mặt là video quay ở cảng Tiên Sa, Đà Nẵng trong một ngày mưa năm 2016.
4. FHS do Trung Quốc sở hữu
FHS do Công ty Formosa Plastics của Đài Loan nắm giữ 70%. Còn 25% thuộc về China Steel của Đài Loan và 5% của JFE Steel Corp, Nhật Bản.
5. Đài Loan là Trung Quốc
Hoàn toàn sai. Đài Loan là một lãnh thổ độc lập, có nền chính trị dân chủ tự do tiên tiến, tự do ngôn luận, đa đảng, đối lập hoàn toàn với Trung Quốc độc đảng, không có tự do dân chủ. Về kinh tế, GDP trên đầu người của Đài Loan đạt 24800 USD, cao hơn hẳn TQ.
6. FHS có đường thoát nước xe tăng đi lọt
Đúng. Vì diện tích mặt đất FHS lên đến 19km2 (diện tích cấp đất 21km2). Nếu tính trận mưa lớn nhất là 200mm trong vòng 2h thì khối lượng nước mưa là 1,7 triệu m3 nước/giờ hay tương đương 472 m3/giây. Trong khi dòng chảy lúc thấp nhất của sông Hồng là 700m3/giây. Điều đó cho thấy thiết diện cống thoát nước mưa của Formosa phải bằng cả cái xa lộ. Nhưng FHS chia làm 4 cửa thoát nước mưa nên mỗi cửa chỉ to gấp đôi đường cho xe tăng, đảm bảo khu vực không bị ngập ngay cả khi có trận mưa to nhất.
7. FHS là nơi TQ đổ chất thải.
Xem lại câu 2. Mọi hàng hóa vào cảng đều bị phía Hải quan và Biên phòng Việt Nam kiểm soát. Sau khi thông quan mới sang được FHS. Chất thải vào bằng đường nào? Bản thân FHS giờ đang chết ngập trong chất thải của chính mình, điên mới đi nhập chất thải.
8. Có anh thợ lặn tên Ngày lặn xuống phát chết luôn.
Đúng là có anh thợ lặn Lê Văn Ngày lặn lần cuối ở đê chắn sóng ngày 21/4/2016 và chết ngày 24/4. Rất tiếc là nguyên nhân cái chết của anh Ngày không được công khai và công ty lặn từ chối cung cấp. Nhưng thợ lặn họ không uống nước biển và không thở bằng mang nên chất độc ngấm vào cơ thể đường nào? Dĩ nhiên một số bạn sẽ nói ngấm qua da. Về mặt độc học điều này chỉ có thể xảy ra với một số chất độc mạnh khi nồng độ chất độc rất cao. Tạo ra một vùng độc như thế ngoài biển, cách miệng ống xả hàng km là điều không tưởng vì không đủ hóa chất thả xuống biển. Các mẫu phân tích nước ven biển của chính phủ và tư nhân từ Hà Tĩnh đến Quảng Bình đều cho kết quả an toàn.
Nghề lặn là nghề nguy hiểm, thợ lặn tai nạn thường xuyên.
9. FHS làm đường xả ngầm để xả trộm
Tất cả những công trình ven sông, ven biển ngày nay đều phải xả ngầm qua đường ống và các đầu khuếch tán. Ví dụ nước thải sau xử lý của nhà máy Blue Plains ở thủ đô Washington DC Mỹ, ống xả dài nhất thế giới ở Boston, ống xả ở Changi và Tuas bên Singapore, ống xả ven biển Sydney, Australia. Phim “Đi tìm Nemo” cho thấy những đầu khuếch tán ngầm đã đi vào đời sống Hollywood. Xây dựng và bảo dưỡng đường ống ngầm hết sức tốn kém vì phải chống lại ăn mòn nước biển. Ở đầu đường ống trước khi xả xuống biển luôn có điểm lấy mẫu và quan sát nước thải.
10. Mẫu cá có phenol cao chết người.
Mẫu cá ở Quảng Trị có hàm lượng phenol tổng 0,037mg/Kg. Đấy là hàm lượng rất thấp, hoàn toàn an toàn cho thực phẩm. Rượu vang, rượu wisky có hàm lượng phenol tổng cao đến 80mg/L. Mặt khác, trình độ phân tích của cơ quan cấp tỉnh còn kém nên con số trên hết sức mơ hồ.
11. FHS chấp nhận trả 500 triệu USD là họ nhận lỗi
FHS trả 500 triệu USD vì mấy lý do. Thứ nhất là đoàn kiểm tra của Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phát hiện FHS xây dập cốc ướt trong khi bản ĐTM lại trình bày dập cốc khô. Lỗi này rất nặng nhưng chả liên quan gì đến ô nhiễm. Thứ nhì Bộ TNMT ghi nhận bị mất điện trong ba ngày theo sổ công tác, thời gian tháng 4/2016. Từ đó ngoại suy là hệ thống xử lý nước thải lò cốc không làm việc nên nước thải ra thẳng biển. Thật ra thời gian mất điện chỉ có mấy phút nhưng khi khôi phục điện nhân viên FHS không điền vào sổ. Thứ ba, ông Chủ tịch Wang Wenyuan, phó Chủ tịch Wang Ruihua của tập đoàn Formosa Plastics bị phía Việt Nam cấm xuất cảnh…
Tất cả điều trên là suy luận vì bản thỏa thuận nộp phạt giữa FHS và Chính phủ VN được cam kết giữ bí mật nên không ai biết nó là cái gì cả.
12. FHS toàn thuê nhà thầu TQ
Nhà thầu xây dựng cơ bản các công trình xây dựng vỏ là Samsung Heavy Industry của Hàn Quốc.
Nhà thầu lớn nhất xây dựng lò cao là nhà thầu MCC của TQ. MCC là nhà thầu quốc tế lớn, có giá thị trường 15 tỷ USD, đứng thứ 398 trong số 2000 công ty lớn nhất thế giới do Forbes xếp hạng. MCC cầm chắc phần thắng trong các cuộc đấu thầu xây nhà máy thép trên thế giới vì kinh nghiệm tốt và giá cả cạnh tranh.
Dây chuyền cán thép là của công ty Primetals có trụ sở ở Anh và chi nhánh khắp thế giới.
Hệ thống dập cốc khô xây dựng từ 2017 là do nhà thầu NIPPON STEEL & SUMIKIN ENGINEERING CO., LTD. của Nhật thi công, có thuê lại nhà thầu phụ là TQ.
Dù ai làm nhà thầu thì cũng chỉ là nhà thầu, không thể thay chủ đầu tư để chiếm quyền sở hữu được.
13. FHS nằm trong vịnh Vũng Áng
Sai. Về mặt hành chính, FHS thuộc khu Kinh tế Vũng Áng. Nhưng cảng Sơn Dương lại không nằm trong vịnh Vũng Áng mà khá độc lập về phía Nam vì ngăn cách bởi mũi Ròn nhô ra biển 5 km và hai đảo Sơn Dương và Hòn Chim.