Đi test xe ở thánh địa "đường tăng" trong những yếu điểm khiến nhiều người ghét nhất khi đi trên địa hình không bằng phẳng là xe bị đội gầm. Đây là từ để chỉ tình huống xe bị treo lơ lửng 4 bánh không chạm đất. Đây là tình huống khá oái ăm và hoàn toàn không dễ chịu, tất cả đồ chơi đều vô hiệu, khóa vi sai trước sau hay trung tâm đều không phát huy tác dụng, công suất máy cho dù có lớn bao nhiêu đi nữa thì tất cả cũng chỉ là tiếng máy to hay nhỏ hơn mà thôi.
Bộ phận thấp nhất trong xe so với mặt đất là vỏ cầu và vi sai. Cho dù hệ thống giảm xóc hay thùng xe được nâng cao thêm bao nhiêu đi nữa thì vỏ cầu vẫn nằm nguyên vị trí như lúc xe mới xuất xưởng. Để nâng vỏ cầu lên thêm so với mặt đất chỉ có một cách duy nhất là nâng kích thước lốp xe ví dụ từ 265/70/16 thành 285/70/16, đôi khi được tính bằng đơn vị khác là inch, hai thông số trên tương đương với 32/12.5/R16 thành 33/12.5/R16.
Nói về lốp xe có 3 loại chính, loại phổ thông nhất được ký hiệu là HT (Hard Terrain) chuyên đi đường nhựa, gai mịn, nhiều rãnh dọc giúp cho xe bám đường tốt kể cả khi đường ướt và nhất là không ồn. Kế đến là gai AT (All Terrain) phù hợp cho mọi điều kiện đường sá, đường nhựa, đường cát, đường sình lầy hay tuyết và đường trải đá sỏi. Thường lốp gai AT được dùng nhiều cho các xe SUV 2 cầu. Lốp AT cứng hơn HT và có gai to hơn, ít rãnh dọc nên ồn hơn lốp HT và khả năng bám đường khi trời mưa có phần kém hơn. Dân chuyên đi off-road thì chuộng loại thứ 3 tức gai MT (Mud Terrain) để chuyên đi sình lầy, lốp MT có gai to, đôi khi có cả gai hai bên thành lốp, khoản cách giữa các gai lớn nhằm hạn chế khả năng sình bám vào gai lốp làm giảm độ bám đường, tuy nhiên lốp MT lại không thích hợp cho điều kiện đường nhựa hay đường thành phố lý do lốp MT thường khá ồn, diện tích mặt tiếp xúc với mặt đường ít nên trên đường nhựa bám đường kém hơn HT và AT. Một đặc điểm nữa là lốp MT nặng hơn do có nhiều gai và lớp bố nên xe phải tiêu hao nhiều nhiên liệu hơn. Tuy vậy đối với dân off-road chuyên nghiệp lốp MT gần như là điều kiện bắt buộc.
Sau cùng không thể không nói tới kẻ 2 mặt mang tên Extreme, người hùng trong off-road và là yếu tố tàn phá xe nhanh và hiệu quả nhất.
Lốp extreme với gai cực to phủ ra hai thành lốp, trên địa hình bùn nhão vừa phải lốp extreme gần như không có đối thủ, thành phần gai hai bên thành, dân off-road thường gọi là gai móng chó, đảm nhiệm chức năng cào cấu mặt đường để đưa xe lao về phía trước, tuy nhiên nếu bùn quá mềm, không chân hay trên cát, lốp extreme đồng nghĩa với tự sát vì trên bề mặt mềm lốp extreme đào nhanh gấp đôi so với MT. Tuy vậy đây vẫn chưa phải là cái tội lớn nhất của extreme nếu đem ra so với công của nó, với tiết diện mặt tiếp xúc cực nhỏ lốp extreme rất nguy hiểm khi di chuyển trên đường nhựa, gai nhiều và cao su cứng nên khả năng đàn hồi kém, hậu quả là toàn thân xe rung lắc dữ dội trên mặt đường nhựa. Rất nhanh sau khi sử dụng lốp extreme bạn sẽ nhận ra xe mình như một bệnh nhân ung thư thời kỳ cuối, rô tuyn bắt đầu rơ, bù loong con tán tự tháo, phốt cầu, bạc đạn đồng loạt biểu tình, nội thất nghiến răng....
Nếu vậy người ta sản xuất extreme để làm gì?
Extreme chỉ dành cho dân chuyên nghiệp, xe thi đấu khi mà mọi cái đều được độ lại cho môn đăng hộ đối với lốp extreme và quan trọng hơn là người ta không quan tâm tới xe có hư hay không miễn đều đó đừng xảy ra trong lúc thi đấu. Sau khi xuất phát, điều duy nhất người ta quan tâm là về đích đầu tiên còn những thứ khác, kể cả tính mạng của mình để hạ hồi phân giải.
Di chứng cuối cùng lốp extreme để lại phải nói đến yếu tố con người, một đôi chân đã quen với cảm giác đi lốp extreme từ lâu, vẫy ga là xe chồm lên, không còn khái niệm phải khe khẽ đặt lốp sao cho chuẩn để tránh đội gầm, khi qua xe gắn lốp AT hay MT bắt đầu lóng ngóng như cô gái mười sáu mới biết hôn lần đầu, đó là chuyện hồi trước, giờ mới lớp 8 là tụi nó đã mở cửa cho heo vào chuồng ăn cám. Quay lại với lốp extreme bạn có thể mất cảm giác lái nghiêm trọng nếu quá lạm dụng loại lốp này, tốt nhất vẫn nên đi AT hoặc MT để kỹ thuật và kinh nghiệm lái còn được dùng đến.
Off-road bằng HT là xỉ nhục đồng loại.
Luôn đi kèm với lốp như răng với môi là mâm xe, đây là loại phụ kiện khó lựa chọn nhất trong toàn bộ quá trình độ xe off-road.
Có 2 loại mâm, mâm sắt và mâm nhôm. Bất kể đó là loại nào thì đều có những thông số nhất định để phân biệt; đường kính mâm và vị trí của trục mâm.
Đường kính mâm được tính bằng đơn vị inch, ví dụ R15, R16... nghĩa là Radial = 15 inches hoặc 16 inches. Đường kính mâm lớn hay nhỏ phụ thuộc và kích thước của bộ phận thắng xe, thường tăng kích thước mâm dễ hơn là giảm kích thước. Các chủng loại xe khác nhau có cấu tạo thắng xe (bố thắng hoặc dĩa thắng) khác nhau. 2 xe cùng xuất xưởng với thông số mâm mặt định là R16 nhưng không phải xe nào cũng có thể lắp vừa mâm R15. Đây là phần gian nan và dễ mắc sai lầm nhất trong độ xe, lý do hạ kích thước mâm là để có thể lựa chọn lốp có phần cao su dày hơn và nhiều gai hơn để gia tăng khả năng đi sình lầy. Các mâm thông thường có trục mâm nằm giữa khoản cách từ mép trong của mâm ra đến mép ngoài, từ chuyên môn gọi là set back, nếu trục mâm lùi vô trong người ta gọi là âm (-) và ra ngoài thì gọi là mâm dương (+). Vị trí của trục mâm sẽ ảnh hưởng đến vị trí của lốp xe, mâm có số âm càng lớn thì lốp xe bị đẩy ra ngoài càng nhiều và ngược lại. Đôi khi chọn được mâm và lốp như ý thì lại không lắp vừa lý do là đường kính trong của mâm không đủ lớn để không chạm và dĩa thắng. Ngoài ra khi đánh lái hoặc xe đậu tại vị trí nghiên bánh xe có thể chạm và các bộ phận khác như rô tuyn lái hay vè xe.
Đến đây chắc các bạn cũng có thể hình dung quá trình lựa chọn được một bộ mâm lốp phù hợp với nhu cầu sử dụng cũng như tính thẩm mỹ là hoàn toàn không đơn giản. Không có bất kỳ một lời khuyên nào cho việc lựa chọn mâm và lốp xe, tất cả phải dựa và kinh nghiệm của người đi trước.
Tuy phức tạp như thế nhưng một khi bạn đã chọn được bộ mâm lốp như ý, trục vỏ cầu cao hơn so với mặt đất, bạn sẽ thấy khả năng vượt địa hình của xe được cải thiện đáng kể.
Có nhiều hiệu mâm và lốp khác nhau nhưng dạo gần đây dường như mâm Procom và lốp BFGoodrich được ưa chuộng hơn cả. Ngoài ra dân off-road cũng đánh giá cao lốp MT Super Swamper vì khả năng đi sình rất tốt trong khi vẫn bảo đảm tính năng bám đường và độ ồn thấp so với các loại lốp MT khác.
Có một số lưu ý khi bạn nâng kích thước lốp là sai số về vận tốc, mỗi một số ví dụ 32 inches lên 33 inches sẽ làm cho đồng hồ báo tốc độ của xe bạn bị lệch đi 3%, vì vậy nếu đồng hồ xe bạn chỉ 97 km/h thì vận tốc thực tế đã là 100 km/h. Kích thước lý tưởng khi tăng cỡ lốp là từ 1 đến 3 số, ví dụ từ 32 lên 33 hoặc 34 inches, lớn hơn số này bạn sẽ bắt đầu đối diện với một vài vấn đề kỹ thuật đôi khi không dễ giải quyết. Ngoài ra lốp lớn hơn sẽ giảm khả năng của hệ thống thắng do trọng lượng lốp tăng lên dẫn đến lực quán tính cũng tăng lên.
Tóm lại, độ mâm và lốp xe off-road và một câu chuyện dài đòi hỏi bạn phải bỏ ít thời gian để tìm hiểu về nó. Cách đơn giản hơn là bạn có thể tham gia vào các diễn đàn về xe hơi và đặt câu hỏi để được chia sẻ kinh nghiệm với những thành viên khác, tiết kiệm cho bạn nhiều thời gian công sức cũng như những thiệt hại không đáng có nếu chẳng may bạn mua mâm hoặc lốp không phù hợp với chiếc xe mình đang đi.
Chúc các bạn có được một chiếc xe như ý để cùng tham gia chinh phục và khám phá những cung đường mới đầy thử thách.
Bộ phận thấp nhất trong xe so với mặt đất là vỏ cầu và vi sai. Cho dù hệ thống giảm xóc hay thùng xe được nâng cao thêm bao nhiêu đi nữa thì vỏ cầu vẫn nằm nguyên vị trí như lúc xe mới xuất xưởng. Để nâng vỏ cầu lên thêm so với mặt đất chỉ có một cách duy nhất là nâng kích thước lốp xe ví dụ từ 265/70/16 thành 285/70/16, đôi khi được tính bằng đơn vị khác là inch, hai thông số trên tương đương với 32/12.5/R16 thành 33/12.5/R16.
Nói về lốp xe có 3 loại chính, loại phổ thông nhất được ký hiệu là HT (Hard Terrain) chuyên đi đường nhựa, gai mịn, nhiều rãnh dọc giúp cho xe bám đường tốt kể cả khi đường ướt và nhất là không ồn. Kế đến là gai AT (All Terrain) phù hợp cho mọi điều kiện đường sá, đường nhựa, đường cát, đường sình lầy hay tuyết và đường trải đá sỏi. Thường lốp gai AT được dùng nhiều cho các xe SUV 2 cầu. Lốp AT cứng hơn HT và có gai to hơn, ít rãnh dọc nên ồn hơn lốp HT và khả năng bám đường khi trời mưa có phần kém hơn. Dân chuyên đi off-road thì chuộng loại thứ 3 tức gai MT (Mud Terrain) để chuyên đi sình lầy, lốp MT có gai to, đôi khi có cả gai hai bên thành lốp, khoản cách giữa các gai lớn nhằm hạn chế khả năng sình bám vào gai lốp làm giảm độ bám đường, tuy nhiên lốp MT lại không thích hợp cho điều kiện đường nhựa hay đường thành phố lý do lốp MT thường khá ồn, diện tích mặt tiếp xúc với mặt đường ít nên trên đường nhựa bám đường kém hơn HT và AT. Một đặc điểm nữa là lốp MT nặng hơn do có nhiều gai và lớp bố nên xe phải tiêu hao nhiều nhiên liệu hơn. Tuy vậy đối với dân off-road chuyên nghiệp lốp MT gần như là điều kiện bắt buộc.
Sau cùng không thể không nói tới kẻ 2 mặt mang tên Extreme, người hùng trong off-road và là yếu tố tàn phá xe nhanh và hiệu quả nhất.
Lốp extreme với gai cực to phủ ra hai thành lốp, trên địa hình bùn nhão vừa phải lốp extreme gần như không có đối thủ, thành phần gai hai bên thành, dân off-road thường gọi là gai móng chó, đảm nhiệm chức năng cào cấu mặt đường để đưa xe lao về phía trước, tuy nhiên nếu bùn quá mềm, không chân hay trên cát, lốp extreme đồng nghĩa với tự sát vì trên bề mặt mềm lốp extreme đào nhanh gấp đôi so với MT. Tuy vậy đây vẫn chưa phải là cái tội lớn nhất của extreme nếu đem ra so với công của nó, với tiết diện mặt tiếp xúc cực nhỏ lốp extreme rất nguy hiểm khi di chuyển trên đường nhựa, gai nhiều và cao su cứng nên khả năng đàn hồi kém, hậu quả là toàn thân xe rung lắc dữ dội trên mặt đường nhựa. Rất nhanh sau khi sử dụng lốp extreme bạn sẽ nhận ra xe mình như một bệnh nhân ung thư thời kỳ cuối, rô tuyn bắt đầu rơ, bù loong con tán tự tháo, phốt cầu, bạc đạn đồng loạt biểu tình, nội thất nghiến răng....
Nếu vậy người ta sản xuất extreme để làm gì?
Extreme chỉ dành cho dân chuyên nghiệp, xe thi đấu khi mà mọi cái đều được độ lại cho môn đăng hộ đối với lốp extreme và quan trọng hơn là người ta không quan tâm tới xe có hư hay không miễn đều đó đừng xảy ra trong lúc thi đấu. Sau khi xuất phát, điều duy nhất người ta quan tâm là về đích đầu tiên còn những thứ khác, kể cả tính mạng của mình để hạ hồi phân giải.
Di chứng cuối cùng lốp extreme để lại phải nói đến yếu tố con người, một đôi chân đã quen với cảm giác đi lốp extreme từ lâu, vẫy ga là xe chồm lên, không còn khái niệm phải khe khẽ đặt lốp sao cho chuẩn để tránh đội gầm, khi qua xe gắn lốp AT hay MT bắt đầu lóng ngóng như cô gái mười sáu mới biết hôn lần đầu, đó là chuyện hồi trước, giờ mới lớp 8 là tụi nó đã mở cửa cho heo vào chuồng ăn cám. Quay lại với lốp extreme bạn có thể mất cảm giác lái nghiêm trọng nếu quá lạm dụng loại lốp này, tốt nhất vẫn nên đi AT hoặc MT để kỹ thuật và kinh nghiệm lái còn được dùng đến.
Off-road bằng HT là xỉ nhục đồng loại.
Luôn đi kèm với lốp như răng với môi là mâm xe, đây là loại phụ kiện khó lựa chọn nhất trong toàn bộ quá trình độ xe off-road.
Có 2 loại mâm, mâm sắt và mâm nhôm. Bất kể đó là loại nào thì đều có những thông số nhất định để phân biệt; đường kính mâm và vị trí của trục mâm.
Đường kính mâm được tính bằng đơn vị inch, ví dụ R15, R16... nghĩa là Radial = 15 inches hoặc 16 inches. Đường kính mâm lớn hay nhỏ phụ thuộc và kích thước của bộ phận thắng xe, thường tăng kích thước mâm dễ hơn là giảm kích thước. Các chủng loại xe khác nhau có cấu tạo thắng xe (bố thắng hoặc dĩa thắng) khác nhau. 2 xe cùng xuất xưởng với thông số mâm mặt định là R16 nhưng không phải xe nào cũng có thể lắp vừa mâm R15. Đây là phần gian nan và dễ mắc sai lầm nhất trong độ xe, lý do hạ kích thước mâm là để có thể lựa chọn lốp có phần cao su dày hơn và nhiều gai hơn để gia tăng khả năng đi sình lầy. Các mâm thông thường có trục mâm nằm giữa khoản cách từ mép trong của mâm ra đến mép ngoài, từ chuyên môn gọi là set back, nếu trục mâm lùi vô trong người ta gọi là âm (-) và ra ngoài thì gọi là mâm dương (+). Vị trí của trục mâm sẽ ảnh hưởng đến vị trí của lốp xe, mâm có số âm càng lớn thì lốp xe bị đẩy ra ngoài càng nhiều và ngược lại. Đôi khi chọn được mâm và lốp như ý thì lại không lắp vừa lý do là đường kính trong của mâm không đủ lớn để không chạm và dĩa thắng. Ngoài ra khi đánh lái hoặc xe đậu tại vị trí nghiên bánh xe có thể chạm và các bộ phận khác như rô tuyn lái hay vè xe.
Đến đây chắc các bạn cũng có thể hình dung quá trình lựa chọn được một bộ mâm lốp phù hợp với nhu cầu sử dụng cũng như tính thẩm mỹ là hoàn toàn không đơn giản. Không có bất kỳ một lời khuyên nào cho việc lựa chọn mâm và lốp xe, tất cả phải dựa và kinh nghiệm của người đi trước.
Tuy phức tạp như thế nhưng một khi bạn đã chọn được bộ mâm lốp như ý, trục vỏ cầu cao hơn so với mặt đất, bạn sẽ thấy khả năng vượt địa hình của xe được cải thiện đáng kể.
Có nhiều hiệu mâm và lốp khác nhau nhưng dạo gần đây dường như mâm Procom và lốp BFGoodrich được ưa chuộng hơn cả. Ngoài ra dân off-road cũng đánh giá cao lốp MT Super Swamper vì khả năng đi sình rất tốt trong khi vẫn bảo đảm tính năng bám đường và độ ồn thấp so với các loại lốp MT khác.
Có một số lưu ý khi bạn nâng kích thước lốp là sai số về vận tốc, mỗi một số ví dụ 32 inches lên 33 inches sẽ làm cho đồng hồ báo tốc độ của xe bạn bị lệch đi 3%, vì vậy nếu đồng hồ xe bạn chỉ 97 km/h thì vận tốc thực tế đã là 100 km/h. Kích thước lý tưởng khi tăng cỡ lốp là từ 1 đến 3 số, ví dụ từ 32 lên 33 hoặc 34 inches, lớn hơn số này bạn sẽ bắt đầu đối diện với một vài vấn đề kỹ thuật đôi khi không dễ giải quyết. Ngoài ra lốp lớn hơn sẽ giảm khả năng của hệ thống thắng do trọng lượng lốp tăng lên dẫn đến lực quán tính cũng tăng lên.
Tóm lại, độ mâm và lốp xe off-road và một câu chuyện dài đòi hỏi bạn phải bỏ ít thời gian để tìm hiểu về nó. Cách đơn giản hơn là bạn có thể tham gia vào các diễn đàn về xe hơi và đặt câu hỏi để được chia sẻ kinh nghiệm với những thành viên khác, tiết kiệm cho bạn nhiều thời gian công sức cũng như những thiệt hại không đáng có nếu chẳng may bạn mua mâm hoặc lốp không phù hợp với chiếc xe mình đang đi.
Chúc các bạn có được một chiếc xe như ý để cùng tham gia chinh phục và khám phá những cung đường mới đầy thử thách.
.
