Quinvaxem: Người dân phải dựa vào đâu để có niềm tin sử dụng vắc-xin?
Vài ngày gần đây, sau một loạt các thông tin không có thật về vắc-xin Quinvaxem đã làm ảnh hưởng tới uy tín của ngành y và gây tâm lý hoang mang trong cộng đồng. Diễn đàn đã có bài viết “
Bằng chứng khoa học về tính an toàn và hiệu quả của Quinvaxem” và đã nhận được rất nhiều ý kiến trái chiều. Phần lớn các ý kiến trái chiều đều xuất phát từ sự thiếu thông tin về quy trình sản xuất, bảo quản và phân phối, cũng như các thông tin về tính hiệu quả và an toàn, hoặc nói theo cách khác là thông tin giữa lợi ích và nguy cơ, của vắc-xin nói chung và Quinvaxen nói riêng. Để giúp mọi người có cái nhìn cởi mở hơn, đồng thời giúp các y bác sĩ có thêm góc nhìn khách quan nhằm làm tốt vai trò tư vấn cho cộng đồng, Diễn đàn Bác sĩ Nội trú xin giới thiệu một vài chia sẻ của bác sĩ Nguyễn Phương Thanh.
1. Vắc-xin là chất lạ do vậy hoàn toàn có khả năng gây shock phản vệ và tử vong. Trong trường hợp Quinvaxem có dùng kháng nguyên ho gà toàn tế bào do vậy khả năng gây dị ứng (có thể) dễ xảy ra hơn. Ở các nước phát triển (Mỹ, Châu Âu, Úc, Canada) cũng dùng vắc-xin phối hợp kiểu này nhưng thành phần ho gà là vô bào, không dùng Quinvaxem.
2. Muốn khẳng định tử vong là "chắc chắn" do vắc-xin thì phải theo hướng dẫn (của WHO) khi phân tích đánh giá tác dụng không mong muốn (SAE) liên quan tới thuốc. Theo bộ tiêu chuẩn này thì rất khó để kết luận "chắc chắn" (bạn nào muốn tìm hiểu sâu hơn mình sẽ share các thang đánh giá).
3. Không một thử nghiệm lâm sàng nào được dùng để khẳng định tính an toàn khi xét về các biến cố hiếm gặp như tử vong (rất hiếm gặp). Lí do là các thử nghiệm lâm sàng luôn giới hạn cỡ mẫu tương đối nhỏ, không có cơ hội để xuất hiện các biến cố hiếm gặp. Do vậy không nên dựa vào các thử nghiệm lâm sàng để xét an toàn về mặt tử vong hoặc các biến cố hiếm gặp khi tiêm vắc-xin. Nên sử dụng các nghiên cứu dịch tễ học được thiết kế chặt chẽ.
4. Kể cả một vắc-xin có bằng chứng mười mươi là có thể gây tử vong do shock phản vệ thì cũng không phải là lí do ngừng sử dụng vắc-xin đó. Người ta luôn xem xét lưu hành vắc-xin đó dựa trên LỢI ÍCH - NGUY CƠ. Ví dụ: nếu không dùng vắc-xin, dẫn tới mắc bệnh, tỉ lệ tử vong do bệnh đó cao nhiều lần tử vong do tiêm vắc-xin thì vẫn có thể cân nhắc sử dụng vắc-xin đó.
5. Là thiếu sót cơ bản nếu chỉ xét LỢI ÍCH - NGUY CƠ dựa trên việc so sánh KHÔNG DÙNG vắc-xin và CÓ DÙNG vắc-xin. Cần xét lợi ích - nguy cơ khi dùng vắc-xin A và vắc-xin B nữa.
6. Các phân tích hay đánh giá hay gì gì thì nó CHƯA CHẮC ĐÚNG cho các lần tiêm vắc-xin đó ở thời điểm khác, nước khác (dùng lô khác). Vì vắc-xin là một "sinh phẩm", chất lượng sẽ có thể dễ bị thay đổi.
7. Không nên tin tưởng tuyệt đối vào bất cứ hướng dẫn nào kể cả WHO. WHO phải ưu tiên xây dựng chiến lược y tế toàn cầu cho các nước đang phát triển, nước nghèo, do vậy các chiến lược mà WHO đưa ra chưa chắc đã phù hợp ở một trường hợp cụ thể nào đó. Cần có những chuyên gia TRONG NƯỚC (hoạt động độc lập không có mâu thuẫn lợi ích) đủ trình độ để tự phân tích vấn đề dựa trên giúp đỡ của các chuyên gia ngoài nước.
8. Theo mình trước mắt cần tập trung nâng cao năng lực xử trí cấp cứu, theo dõi sau khi tiêm, hướng dẫn bà mẹ theo dõi, có chiến lược kiểm tra đảm bảo chất lượng vắc-xin, có chương trình cụ thể cho những vắc-xin đang ở dạng nghi ngờ... THAY VÌ chỉ tập trung vào việc "CHẾT CÓ PHẢI DO QUINVAXEM HAY KHÔNG?"
Bác sĩ
Nguyễn Phương Thanh
Bộ môn Dược lý, Đại học Y Hà Nội
Tôi rất đồng ý với các chia sẻ của bác sĩ Nguyễn Phương Thanh. Nhưng tôi xin đặt câu hỏi liên quan tới vấn đề này: Người dân phải dựa vào đâu để có niềm tin cho việc dùng vắc-xin?
Tôi không tìm thấy số liệu nào của Việt Nam, tuy nhiên, tôi cũng đã tìm được các nghiên cứu về vắc-xin được đăng tải trong bài viết “Bằng chứng khoa học về tính an toàn và hiệu quả của Quinvaxem”, mặc dù nó không phản ánh được toàn diện về vắc-xin, nhưng nó cũng cho tôi một khái niệm nào đó.
Còn người dân thì sao? Bộ Y tế không cung cấp một con số cụ thể nào liên quan tới vắc-xin, cộng với các thông tin được đăng tải và chia sẻ thông qua truyền thông và facebook… thì hết sức tiêu cực, làm cho cộng đồng hoang mang.
Bên cạnh các biện pháp về kiểm soát chất lượng vắc-xin (nhập, bảo quản...), kiểm soát quy trình tiêm, theo dõi sau tiêm ở cơ sở y tế và hướng dẫn cộng đồng theo dõi trẻ tại nhà, tôi nghĩ nên có những chiến lược công khai số liệu dịch tễ học hàng năm.
Bác sĩ Hoàng Bảo Long
Đơn vị Nghiên cứu lâm sàng, Đại học Oxford
Bệnh viện bệnh Nhiệt đới Trung ương
lỡ mỗi một mũi được tiên thì có ai đó được hưởng % chăng, 
em đưa F1 đi khám, bên bệnh viện còn có cả thư giải thích cho từng gia đình chuyện thiếu vaccine, 
