Hội nghị GENÈVE
Hội nghị ngoại trưởng bốn nước lớn (Mỹ, Anh, Pháp, Liên Xô) khai mạc Geneve (Thuỵ Sĩ) hôm 26-4-1954 thoạt đầu bàn về Triều Tiên, với sự tham dự của Trung Quốc và hai phe Nam, Bắc Triều Tiên. Đoàn Trung Quốc do Chu Ân Lai dẫn đầu khoảng 100 người (bao gồm những người phục vụ)
Lúc ấy, Điện Biên Phủ đang hấp hối, khiến hội nghị chuyển hướng sang vấn đề Đông Dương
Theo đề nghị của Anh và Liên Xô, các phe phái tham chiến ở Đông Dương được mời tới tham dự hội nghị:
- Quốc gia Việt Nam của Bảo Đại do Ngoại trưởng Trần Văn Đỗ dẫn đầu
- Chính quyền Khmer và Lào
- Đoàn VNCHCH do Phó thủ tướng kiêm Ngoại trưởng Phạm Văn Đồng dẫn đầu, với 15 người.
Đáng chú ý là trong đoàn Việt Nam có 3 người nước ngoài mang passport VNDCCH: Người đầu tiên là
Văn Trang (Trung Quốc) làm nhiệm vụ phiên dịch và liên lạc với Trung Quốc. Văn Trang do chính ông Phạm Văn Đồng lựa chọn, không phải Trung Quốc đưa vào.
Hai nhân vật còn lại có sứ mệnh thần bí:
Keo Moni, giữ chức Bộ trưởng Ngoại giao của “Chính phủ Kháng chiến Campuchia" và một người Lào, mang tên
Nouhak Phoumsavanh, chức danh là Bộ trưởng Ngoại giao Chính phủ Kháng chiến Lào.
Đến Genève, cả Keo Moni và Nouhak cùng ở với phái đoàn Việt Nam.
Việc ăn uống của phái đoàn Việt Nam do phía Trung Quốc bảo đảm cung cấp, đây là do phía Việt Nam chủ động đề nghị. Liên Xô cung cấp hai xe ô tô ZiS-110 cho phái đoàn Việt Nam, lái xe do Liên Xô và Trung Quốc mỗi nước cung cấp một người. Lái xe người Liên Xô có tên là Kenchev
Khi các đoàn lục tục kéo đến đủ, phiên họp đầu tiên về Đông Dương dự kiến sẽ tiến hành hôm 6-5-1954.
Để đợi tin ngã ngũ Điện Biên Phủ, Chủ tịch đoàn quyết định "hoãn" đến 8-5-1954
Đêm 7-5-1954 hầu như làn sóng điện nào trên toàn thế giới
bằng nhiều thứ tiếng luôn vang lên: dien...bien...phu... dien...bien...phu
Trận
ĐIỆN BIÊN PHỦ đúng "lừng lẫy năm châu chấn động địa cầu", khiến những con diều hâu Pháp, dù nhìn Việt Minh dưới nửa tầm mắt, cũng phải run sợ vì gần chục ngàn binh sĩ đang nằm dưới tay Việt Minh và lo sợ Việt Minh thừa thắng đánh về Hà Nội
Cho đến nay tâm lý những người Pháp đứng tuổi vẫn hận vì thua ở Điện Biên Phủ
Ngày 2-4-1954, phái đoàn Việt Nam 30 người do ông Phạm Văn Đồng đứng đầu đã tới Bắc Kinh để chuẩn bị.
12-4-1954, đoàn Việt Nam sang Moscow và chờ ở đó
Nhưng khi đến Geneve chỉ 15 người
Ngày 4-5-1954 – Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Văn Đồng tới phi trường Geneve bằng máy bay quân sự của Liên Xô. Andrei Gromyko và Chu Ân Lai ra đón đoàn
Hình ảnh ông
Nouhak Phoumsavanh, Trưởng đoàn Pathet Lào đàm phán ngừng bắn ở Lào tháng 5-1961