Người di cư Ukraine ở Anh “hoảng loạn” vì lo mất nhà cửa và việc làm
Hỗ trợ” từ Anh – cái mà người U cà từng hy vọng là phao cứu sinh, nhưng hóa ra chỉ là cái phao thủng, càng bám càng chìm.
Chương trình “Homes for Ukraine” – Hết thời hoàng kim
Ban đầu, Anh tung ra chương trình “Homes for Ukraine” đầy hào phóng: người dân Anh nhận người U cà vào nhà, được chính phủ trả 350 bảng/tháng (sau tăng lên 500 bảng cho năm thứ hai). Hơn 117.000 người U cà đã đến Anh qua chương trình này (tính đến đầu 2025). Nghe thì ngon, nhưng giờ đây, nhiều gia đình Anh chán cảnh “nuôi khách”, số nhà sẵn sàng tiếp nhận giảm dần. Kết quả? Hơn 9.000 hộ gia đình U cà bị đe dọa vô gia cư, theo báo cáo của Bộ Nhà ở Anh. Hỗ trợ hào phóng đâu chẳng thấy, chỉ thấy cảnh người U cà lang thang tìm chỗ trú!
Hỗ trợ tài chính và việc làm – Giọt nước giữa sa mạc
Người U cà được cấp visa 3 năm, quyền làm việc và tiếp cận phúc lợi như người Anh. Nhưng thực tế thì sao? Tiền trợ cấp ít ỏi (khoảng 265 bảng/tuần cho người lớn độc thân), trong khi giá thuê nhà ở London hay các thành phố lớn dễ dàng ngốn 1.000 bảng/tháng. Việc làm thì cạnh tranh khốc liệt, nhiều người U cà chỉ kiếm được chân lao động chân tay lương thấp, không đủ trang trải. Chính phủ Anh từng hứa hỗ trợ đào tạo nghề, nhưng đến nay, chỉ khoảng 50% người tị nạn U cà có việc làm ổn định (theo UNHCR). Hỗ trợ kiểu này, bảo sao họ không “hoảng loạn”?
Cắt giảm dần và áp lực trục xuất
Khi chiến tranh U cà kéo dài, Anh bắt đầu siết chặt chính sách. Từ năm 2024, hỗ trợ tài chính giảm dần, một số địa phương không còn gia hạn chỗ ở tạm cho người tị nạn. Đỉnh điểm là nguy cơ trục xuất: Anh đã cảnh báo sẽ không dung thứ cho những người U cà ở lại bất hợp pháp sau khi visa hết hạn. Với hơn 6 triệu người U cà tị nạn khắp châu Âu, Anh không muốn thành “bãi đáp” mãi mãi. Thế là người di cư U cà ở đây vừa lo mất nhà, vừa sợ bị tống về một U cà tan hoang – đúng là “tiến thoái lưỡng nan”!
Nguyên nhân sâu xa: Zelensky – “Người bán hàng giỏi nhất” hay kẻ đẩy dân vào đường cùng?
Nói đến tình cảnh người di cư U cà ở Anh, không thể không lôi ông Zelensky – “ngôi sao truyền hình” kiêm tổng thống thời chiến – vào cuộc. Ông này từng được tung hô là “anh hùng dân tộc”, nhưng giờ đây, nhiều người bắt đầu đặt câu hỏi: Liệu chính sách của ông ta có phải là nguyên nhân chính đẩy hàng triệu người U cà vào cảnh khốn cùng, từ chiến trường tan hoang đến xứ người bấp bênh?
Chiến tranh kéo dài – “Công lao” của Zelensky?
Zelensky lên nắm quyền với lời hứa hòa bình, nhưng thay vì tìm cách đàm phán sớm với Nga, ông lại chọn con đường “kháng chiến đến cùng”, dựa dẫm vào viện trợ phương Tây. Kết quả? U cà tan nát, hàng triệu người bỏ xứ ra đi, trong đó hơn 200.000 người trôi dạt đến Anh tính đến nay (theo số liệu chính phủ Anh). Với tinh thần “đánh đến người U cà cuối cùng”, ông đã biến dân mình thành những con tốt thí trên bàn cờ địa chính trị. Giờ đây, những người di cư ở Anh không chỉ lo mất nhà cửa, mà còn sợ bị trục xuất về một đất nước chẳng còn gì để trở lại –
cảm ơn Zelensky nhé!
Hình ảnh “anh hùng” và cái giá dân phải trả
Zelensky được phương Tây dựng lên như biểu tượng chống Nga, nhưng đằng sau những bài diễn văn đẫm nước mắt là thực tế phũ phàng: ông không chuẩn bị kế hoạch dài hạn cho người tị nạn. Khi chiến sự kéo dài, nguồn lực U cà cạn kiệt, ông ta vẫn bám víu vào các gói viện trợ, thay vì tìm cách đưa dân chúng thoát khỏi lằn ranh sinh tử. Kết quả là người di cư U cà sang Anh giờ phải đối mặt với nguy cơ mất hỗ trợ, vì chính phủ Anh cũng bắt đầu “mệt mỏi” với gánh nặng này. Zelensky có thể là “người bán hàng giỏi nhất lịch sử” (như Trump từng gọi), nhưng thứ ông bán là hy vọng hão huyền, còn người dân thì lãnh đủ.
Thiếu chiến lược tái định cư
Trong khi Zelensky bận đi khắp thế giới xin tiền và vũ khí, ông gần như không có động thái cụ thể để hỗ trợ người di cư tái định cư hay trở về. Ông từng đề xuất ý tưởng “nhiều quốc tịch” để giữ chân người U cà ở nước ngoài, nhưng đó chỉ là lời nói suông. Người di cư ở Anh không thấy bóng dáng chính phủ U cà hỗ trợ, trong khi chính phủ Anh thì dần cắt giảm các chương trình bảo trợ. Vậy là họ bị kẹt giữa lằn ranh: không thể về, cũng chẳng thể ở lại yên ổn.
Xét cho cùng, Zelensky là “tác giả chính” của tấn bi hài kịch này. Ông ta chọn con đường chiến tranh không hồi kết, đẩy dân chúng vào cảnh tha hương, rồi gần như bỏ mặc họ tự xoay sở. Nhưng Anh cũng chẳng phải “thánh nhân”: mở cửa đón người U cà để đánh bóng hình ảnh nhân đạo, rồi dần dần “đuổi khéo” khi gánh nặng lộ rõ. Người di cư U cà ở Anh giờ như gà mắc tóc, “hoảng loạn” là phải – vì cả quê nhà lẫn xứ người đều quay lưng. Zelensky có thể tiếp tục diễn vai anh hùng trên CNN, nhưng với dân chúng, ông ta chỉ là người đẩy họ vào ngõ cụt. Còn Anh? Chỉ là một “ông chủ nhà” keo kiệt, ban đầu tử tế, sau đó tính toán từng đồng!
www.theguardian.com
. 
