[Funland] Viêm mũi xoang

[sauken]

Vấn đề viêm xoang gần có vẻ đang là chủ đề được nhiều kụ mợ trên OF quan tâm, và khá nhiều kụ mợ hoang mang, bi quan về bệnh.
Em xin mạn phép các kụ mợ chuyên khoa TMH, mở thớt này giúp các kụ mợ đang quan tâm hiểu biết về căn bệnh này.
E sẽ viết làm 3 phần:
1. Thế nào là viêm mũi xoang
2. Nguyên nhân và chẩn đoán viêm nũi xoang
3. Cách điều trị, phòng bệnh
Và thêm phần: Điều trị viêm mũi xoang thất bại, vì sao.
Mời các kụ mợ có quan tâm đón đọc. Trong quá trình thực hiện viết bài, em sẽ song song giải đáp các câu hỏi của các kụ mợ liên quan đến bệnh, và bổ sung những bài tư vấn đó vào bài viên cho thêm kỹ.
Em kính mời ác kụ mợ có chuyên môn cùng em xây dựng bài viết và giải đáp trong thớt này.
Cám ơn các kụ mợ!

 

[sauken]

Trước hết, xin sơ lược về khái niệm “mũi xoang”
- Vì sao dùng từ “mũi xoang” mà không tách biệt “mũi” và”xoang”?
Niêm mạc của hốc mũi và các xoang có cùng đặc điểm mô học, đồng thời niêm mạc mũi và xoang liên tiếp với nhau, tạo nên một đơn vị sinh lý thống nhất. Do đó, thuật ngữ “viêm mũi” hay “viêm xoang” đã được thay thế bằng thuật ngữ “viêm mũi xoang” để chỉ tình trạng viêm nhiễm của mũi-xoang như một đơn vị sinh lý, bệnh lý thống nhất.
• Cấu trúc (sơ bộ) của hệ thống mũi-xoang như thế nào:
Ta hãy nhìn từ trước ra sau, từ ngoài vào trong, qua lỗ mũi:
- Đâu tiên là hốc mũi: nó nằm lửng lơ ở giữa: bên trên là nền của hộp sọ, bên dưới là thành trên của khoang miệng. Có một vách sụn ở giữa chia hốc mũi ra 2 bên trái-phải.
- Từ hốc mũi, có cách ngách để thông với các xoang.
- Các xoang: (các xoang cạnh mũi) gồm có xoang trán, xoang sàng, xoang bướm, xoang hàm. Tất cả các xoang này được thông vào hốc mũi qua những lỗ thông nhỏ, gọi là lỗ thông xoang.
• Mũi-xoang để làm gì?
- Chức năng cơ bản và quan trọng nhất của mũi xoang là chức năng hô hấp. Hốc mũi và các xoang nghiễm nhiên là nơi không khí phải đi qua trước khi vào phổi, và từ phổi thải ra ngoài.
- Chức năng bảo vệ:
+ Mũi có chức năng lọc sạch không khí đến mức tối đa trước khi đi vào phế quản, phổi. + Nó có khả năng bắt giữ các chất bẩn, trung hòa các hóa chất độc hại (luôn có trong không khí).
+ Điều hòa pH
+ Vô hiệu hóa virus, vi khuẩn: dịch nhầy trong mũi xoang có khả năng bắt giữ virus, vi khuẩn hoặc trung hòa độc tố của chúng
+ Làm ấm: các mao mạch (rất nhiều) trong niêm mạc mũi xoang giúp làm ấm không khí trước khi được hít vào phổi.
+ làm ẩm: rất nhiều dịch ddowcj tiết từ các tuyến, và thẩm ra từ huyết thanh vào mũi xoang, giúp làm ẩm không khí trước khi vào phổi
- Chức năng dẫn lưu: dịch từ các hốc xoang được dẫn lưu ra ngoài theo các ngách, theo một cơ chế cực kỳ phức tạp, có sự tham gia của hơi thở, các tế bào lông chuyển... ở mỗi xoang cơ chế dẫn lưu có khác nhau, do tính chất, vị trí khác nhau. Chức năng dẫn lưu này là đặc biệt quan trọng, trong điều trị viêm mũi xoang việc phục hồi chức năng này là quan trọng nhất, là mấu chốt để giải quyết vấn đề.
Viêm mũi xoang là gì?
Viêm mũi xoang là tình trạng viêm nhiễm niêm mạc hô hấp của hốc mũi và các xoang cạnh mũi.
Nguyên nhân nào dẫn đến viêm mũi xoang?
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm mũi xoang
- Do viêm nhiềm: virus, vi khuẩn, nấm..
- Các yếu tố khác: Dị dạng, dị hình sọ mặt, viêm mũi dị ứng, polip mũi, dị vật, ống sode dạ dầy, viêm VA, các khối u, viêm mũi do thuốc, chấn thương vùng mặt, tiền sử phẫu thuật, hen, xơ hóa nang, dị ứng
- các yếu tố do môi trương: ô nhiễm không khí, khói thuốc lá, khí thải, bơi lội trong nguồn nước ô nhiễm...
Cơ chế bệnh sinh (sẽ giải thích trong quá trình giải đáp các thắc mắc và cập nhật sau)
Khi nào thì chẩn đoán là viêm mũi xoang?
Hãy ghi nhớ các triệu chứng sau đây:
Nhóm 1:
- Tắc ngẹt mũi
- Chẩy mũi (ra ngoài hoặc xuống họng)
Nhóm 2:
- Đau, căng vùng mặt
- Cảm thấy khả năng ngửi kém đi, hoặc không ngửi thấy gì.
Khi chúng ta thấy có 1 trong 2 hoặc cả 2 triệu chứng ở nhóm 1 và có thêm 1 trong các triệu chứng ở nhóm 2, lúc này gần như chắc chắn đã bị viêm mũi xoang. nên đi khám ngay và nếu hình ảnh nội soi hoặc X-quang ủng hộ thì chắc chắn chẩn đoán là viêm xoang
Khi nào thì chẩn đoán là viêm mũi xoang mạn tính:
Bao giờ bệnh cũng bắt đầu bởi các triệu chứng viêm cấp tính, có thể rầm rộ như đau nhiều, sốt, tăng bạch cầu, chẩy mũi, nghẹt mũi, giảm khả năng ngửi. Hoặc tiến triển âm thầm với các triệu chứng nhẹ hơn, thậm chí chỉ thoảng qua, chưa cảm thấy quá phiền hà.
Nếu các triệu chứng được mô tả ở trên kéo dài tồn tại liên tục >12 tuần thì lúc này được chẩn đoán là viêm mũi xoang mạn tính.


Bác sĩ Lê Hải Quân

 

[sauken]

Điều trị Viêm mũi xoang như thế nào?
Bất cứ là phương pháp điều trị nào, Đông y hay Tây y, đều phải đảm bảo 3 nguyên tắc sau mơi mong có được kết quả tốt nhất.
1. Lưu thông được đường thở: Người bị bệnh viêm xoang thường bị tắc nghẹt mũi, khó thở, nguyên nhân gây tắc nghẹt thì có nhiều (ví dụ như: nghẹt mũi do niêm mạc bị viêm, phù nề xung huyết, do vẹo lệch vách ngăn, do phì đại cuốn mũi, do pôlip mũi...). Tắc nghẹt mũi do niêm mạc phù nề, xung huyết, do dịch nhầy chảy xuống ứ lại thì có thể điều trị khỏi hoàn toàn bằng thuốc, còn nếu do các nguyên nhân cứng (vẹo lệch vách ngăn quá mức, pôlip mũi quá to, cuốn mũi quá phát...) thì phải kết hợp với các biện pháp ngoại khoa.
2. Làm sạch các hốc xoang: Bất cứ một phương pháp điều trị viêm mũi xoang nào muốn đạt được hiệu quả thì trước hết phải đảm bảo làm sạch hoàn toàn các hốc xoang, phải dẫn lưu triệt để các dịch nhầy, dịch mủ ra ngoài.
3. Phải khôi phục hoàn toàn hoạt động của niêm mạc xoang: Đây là một yêu cầu đặc biệt quan trọng, nguyên nhân gây ra bệnh viêm xoang cũng xuất phát từ vấn đề niêm mạc, muốn khỏi được hoàn toàn bệnh viêm xoang cũng nằm ở vấn đề này. Dù có lấy sạch dịch mủ, nhầy bẩn trong các hốc xoang, nhưng nếu không khôi phục được hoạt động của niêm mạc xoang thì một quá trình tắc nghẽn dẫn lưu, tích tụ các dịch nhầy bẩn mới lại diễn ra, bệnh viêm xoang lại tái phát. và điều này, cả thầy thuốc và người bệnh cần ghi nhớ: thông thường thời gian khôi phục hoàn toàn hoạt động của niêm mạc mũi xoang là 12 tuần.

 

[sauken]

* Viêm mũi xoang cấp thường là điều trị ngắn ngaỳ với kháng sinh, chống viêm, làm sạch dịch mủ...
* Viêm mũi xoang chỉ thật sự thành vấn đề gây lo lắng, quan tâm khi nó đã trở thành mạn tính, dai dẳng. Bài viết này xin đề cập đến điều trị “viêm mũi xoang mạn tính”

TÂY Y ĐIỀU TRỊ VIÊM MŨI XOANG MẠN TÍNH THẾ NÀO?

Điều trị nội khoa: Là biện pháp điều trị căn bản trong VMXMT. Chỉ khi điều trị nội khoa tích cực nhưng không giảm mới điều trị ngoại khoa.

Điều trị tại chỗ:
- Xì sạch mũi, nhỏ mũi bằng thuốc co mạch, thuốc sát khuẩn
- Khí dung mũi bằng thuốc kháng sinh, kháng viêm (Thường dùng với nhóm thuốc kháng viêm steroide)
- Xông hơi nước nóng pha tinh dầu
- Phương pháp đổi thế (Proetz).

Điều trị toàn thân:
- Làm lỏng chất xuất tiết bằng cách điều chỉnh tiết dịch – nhày nhằm làm loãng lượng nhày mủ trong các hốc xoang, tạo điều kiện dẫn lưu nhày mủ ra ngoài.
- Thuốc chống viêm: Có thể dùng thuốc chống viêm đường toàn thân hoặc tại chỗ, chống viêm, giảm phù nề lại các khu vực phức hợp lỗ ngách.
- Điều trị cơ địa bằng các thuốc có iode, can xi, photpho, lưu huỳnh, vitamin A, D. Các thuốc nâng cao thể trạng, tăng cường sức đề kháng.
- Thuốc kháng sinh: Tốt nhất điều trị kháng sinh theo kết quả kháng sinh đồ. Có thể điều trị kháng sinh phổ rộng, bao vây.

Điều trị ngoại khoa:
Áp dụng trong trường hợp điều trị nội khoa tích cực không đỡ hoặc có biến chứng.
Ngày nay, phẫu thuật nội soi chức năng mũi xoang được áp dụng rộng rãi ở nước ta. Phương pháp mổ mũi xoang nội soi, thời gian hậu phẫu được rút ngắn và kết quả điều trị cao hơn .
Phẫu thuật chỉ tạo điều kiện chứ không chữa khỏi bệnh, cần phải kết hợp các phương pháp điều trị nội khoa sau phẫu thuật và áp dụng các biện pháp phòng bệnh.

Phòng bệnh
- Giải quyết triệt để các ổ viêm nhiễm ở mũi họng, răng, miệng
- Bảo vệ đường thở bằng cách tích cực điều trị các loại viêm mũi trong các bệnh nhiễm khuẩn lây đường hô hấp, đeo khẩu trang khi tiếp xúc với lạnh và hoá chất
- Nâng cao thể trạng, tăng cường sức chống đỡ của niêm mạc.
- Tránh các tác nhân gây dị ứng.

Bác sĩ Lê Hải Quân

 

[sauken]

VIÊM MŨI XOANG THEO ĐÔNG Y
Vì Đông y có nhiều quan điểm, phụ thuộc rất nhiều vào kiến thức được học theo từng môn phái, nên ở đây xin đề cập theo các tài liệu chính thống, tránh gây tranh cãi.
Theo Đông y, VMX thuộc phạm vi các chứng “tỵ uyên”, “tỵ cừu”, “não lậu”... theo các chứng trạng biểu hiện rõ nhất của bệnh nhân.
Theo “Bài giảng Y học cổ truyền” (Tài liệu giảng dậy của Đại học y Hà Nội): không đề cập khái niệm “viêm mũi xoang” mà miêu tả riêng biệt.
Trong đó:
Viêm mũi mạn tính: do ngoại cảm phong hàn, phong nhiệt làm phế khí bị mất điều hòa gây ra.
+ Pháp chữa: khu phong, tuyên phế.
Viêm mũi dị ứng: do phế khí và vệ khí hư không phống chế được phong hàn xâm nhập mà gây ra bệnh
+ Pháp chữa: bổ khí cố biểu, khu phong tán hàn
Viêm xoang: nguyên nhân do cơ địa dị ứng nhiễm trùng (huyết nhiệt) dị ứng do lạnh (phế khí hư, vệ khí hư) gặp phải tác nhân phong hàn, phong nhiệt, nhiệt độc mà gây ra bệnh.
Được chia làm 2 loại để chữa: viêm xoang dị ứng và viêm xoang nhiễm trùng.
Viêm xoang dị ứng:
- Thường do phong hàn kết hợp với phế khí hư và vệ khí hư.
- Phương pháp chữa: Giống như trường hợp viêm mũi dị ứng đã nêu ở trên.
Viêm xoang nhiễm trùng: thường do phong nhiệt, nhiệt độc gây ra có 2 thể cấp và mạn tính
- Cấp tính:
Triệu chứng: bệnh mới phát, ngạt mũi, chẩy nước mũi vàng có mủ, xoang hàm và xoang trán đau, viêm hố mũi kèm theo các triệu chứng toàn thân như: sợ lạnh, sốt, nhức đầu.
Phương pháp chữa: Thanh phế nhiệt giải độc là chính, nếu có kèm thêm sợ lạnh, sốt, nhức đầu thâm thuốc phát tán phong nhiệt.
- Mạn tính:
Triệu chứng: bệnh kéo dài, xoang hàm và xoang trán ấn đau, thường chẩy nước mũi có mủ, mùi hôi, khứu giác giảm, nhức đầu thường xuyên.
Phương pháp chữa: dưỡng âm, nhuận táo, thanh nhiệt giải độc.


Theo “Nhĩ - Tị - Yết - Hầu - Khẩu - Xỉ khoa”, Trần Tâm (tác giả miền nam, thời kỳ chưa giải phóng) viết:
Viêm xoang thường chia ra 4 thể là “Phế kinh phong nhiệt”, “Can đảm uất nhiệt”, “Tỳ vị thấp nhiệt”, “Phế tỳ khí hư”.
Thế phế kinh phong nhiệt:
- Biểu hiện bệnh: Mũi tắc, chẩy nhiều nước đặc dính, trắng hoặc hơi vàng, đau đầu, kèm theo ho, khạc nhiều đờm, khứu giác giảm. Khám mũi thấy niêm mạc xung huyết, đầu lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng mỏng hoặc trắng mỏng, mạch phù sác.
- Pháp chữa: Thanh nhiệt khu phong, thông khiếu
- Phương thường dùng: Ngân kiều thang gia giảm
Thể can đảm uất nhiệt:
- Biểu hiện bệnh: tắc mũi, đau đầu nhiều, mũi chẩy nhiều nước vàng đặc quánh như mủ, mùi hôi, khứu giác giảm sút, có thể kèm theo ù tai, đắng miệng, khát, người nóng bồn chồn, đại tiện khô táo, dễ cáu giận. Khám mũi thấy niêm mạc xung huyết rõ, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng, mạch huyền sác.
- Pháp chữa: Thanh can thông khiếu.
- Phương thường dùng: Long đảm tân di thang, Hoắc đảm hoàn, Khổ qua ẩm..
Thể Tỳ vị thấp nhiệt:
- Biểu hiện bệnh: Tắc mũi, chẩy nước mũi, bệnh dai dẳng không dứt, váng đầu, ăn không ngon miệng. Niêm mạc mũi xung huyết, sưng thũng, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng nhớt, mạch nhu sác.
- Pháp chữa: Thanh lợi thấp nhiệt, thông khiếu.
- Phương thường dùng: Hoạt thạch tân di thang.
Thể phế tỳ khí hư:
- Biểu hiện bệnh: Tắc ngẹt mũi, chóng mặt, trí nhớ giảm sút, mũi chẩy nước đục nhiều hoặc ít, bệnh tăng khi gặp lạnh, ăn kém, thở yếu, mệt mỏi, đuối sức, đại tiện lỏng loãng, khứu giác giảm hoặc mất hẳn. Khám sắc mặt vàng xạm hoặc trắng nhợt, chất lưỡi nhợt, rêu lưỡi trắng, mạch tế nhược.
- Phép chữa: Bổ tỳ, ích phế, thông khiếu.
- Phương thường dùng: Sâm kỳ tân di thang.
Trong các thể bệnh nêu trên, các thể “phế kinh phong nhiệt”, “can đảm uất nhiệt”, “tỳ vị tấp nhiệt” là cấp tính, thể “phế tỳ khí hư” là mạn tính.
.
* Thực tế, qua khám và điều trị cho nhiều bệnh nhân, nhận thấy các bệnh nhân VMX mạn tính không chỉ biểu hiện như ở thế “phế tỳ khí hư” mà nhiều trường hợp biểu hiện như 3 thể còn lại. Có thể do môi trường sống, việc điều trị, can thiệp vào bệnh khiến cho các thể bệnh không còn điển hình như xưa? (sauken)

Xin phép không nêu bài thuốc, vị thuốc.. vì với mỗi bệnh nhân cụ thể cần có cách điều chỉnh thuốc khác nhau.

Bác sĩ Lê Hải Quân

 

[ttmt2007]

E hóng bài của cụ. Cám ơn cụ trước!

 

[nguyen vi]

Em đi TMH khám, kết luận bị Viêm mũi xoang, hóng bài cụ đây.

 

[logdn]

Đến khốn khổ với căn bệnh này.

Hóng bài của cụ để em xem chữa có thuyên giảm gì không ...

 

[xuanha_ng]

Em bị viêm mũi dị ứng anh ơi, nóng lạnh đột ngột là hắt xì hơi chẩy nước mũi ầm ỹ anh à

 

[dai_ka_kha_lam]

Em bị viêm mũi dị ứng anh ơi, nóng lạnh đột ngột là hắt xì hơi chẩy nước mũi ầm ỹ anh à

Em cũng bị như bác, như ai đổ nước lã từ trong mũi ra vậy!!!

 

[volangbac79]

em bị kinh niên rồi Cụ Sâu ơi (khoảng 12 năm ), tối nào đi ngủ cũng phải sịt Coldi B , không sịt thì tắc mũi không thở được , khứu giác của em giờ cũng kém thi thoảng còn mất mùi , không ngửi thấy mùi gì . Cụ tư vấn cho em là có chữa khỏi đc hoàn toàn không ạ

 

[sauken]

em bị kinh niên rồi Cụ Sâu ơi (khoảng 12 năm ), tối nào đi ngủ cũng phải sịt Coldi B , không sịt thì tắc mũi không thở được , khứu giác của em giờ cũng kém thi thoảng còn mất mùi , không ngửi thấy mùi gì . Cụ tư vấn cho em là có chữa khỏi đc hoàn toàn không ạ

Ok, lúc nào qua nhé.
@các kụ mơ: e đang viết dở nhưng lại vướng việc nên xin khất các kụ mợ chậm chút xíu ạ.

 

[sauken]

Em đã cập nhật phần đầu ở đây ạ.

 

[sauken]

Đến khốn khổ với căn bệnh này.

Hóng bài của cụ để em xem chữa có thuyên giảm gì không ...

Trước hết các kụ cần hiểu về căn bệnh mình đang gặp phải, để có thể phối hợp tốt với thầy thuốc.

 

[morningkia]

Cụ update nhanh cái, em cũng đang bị ạ, muốn tìm hiểu để đi chữa

 

[Tam Thất]

Em cũng bị xoang, e ủng hộ cụ chủ

 

[sauken]

Điều trị Viêm mũi xoang như thế nào?
Bất cứ là phương pháp điều trị nào, Đông y hay Tây y, đều phải đảm bảo 3 nguyên tắc sau mơi mong có được kết quả tốt nhất.
1. Lưu thông được đường thở: Người bị bệnh viêm xoang thường bị tắc nghẹt mũi, khó thở, nguyên nhân gây tắc nghẹt thì có nhiều (ví dụ như: nghẹt mũi do niêm mạc bị viêm, phù nề xung huyết, do vẹo lệch vách ngăn, do phì đại cuốn mũi, do pôlip mũi...). Tắc nghẹt mũi do niêm mạc phù nề, xung huyết, do dịch nhầy chảy xuống ứ lại thì có thể điều trị khỏi hoàn toàn bằng thuốc, còn nếu do các nguyên nhân cứng (vẹo lệch vách ngăn quá mức, pôlip mũi quá to, cuốn mũi quá phát...) thì phải kết hợp với các biện pháp ngoại khoa.
2. Làm sạch các hốc xoang: Bất cứ một phương pháp điều trị viêm mũi xoang nào muốn đạt được hiệu quả thì trước hết phải đảm bảo làm sạch hoàn toàn các hốc xoang, phải dẫn lưu triệt để các dịch nhầy, dịch mủ ra ngoài.
3. Phải khôi phục hoàn toàn hoạt động của niêm mạc xoang: Đây là một yêu cầu đặc biệt quan trọng, nguyên nhân gây ra bệnh viêm xoang cũng xuất phát từ vấn đề niêm mạc, muốn khỏi được hoàn toàn bệnh viêm xoang cũng nằm ở vấn đề này. Dù có lấy sạch dịch mủ, nhầy bẩn trong các hốc xoang, nhưng nếu không khôi phục được hoạt động của niêm mạc xoang thì một quá trình tắc nghẽn dẫn lưu, tích tụ các dịch nhầy bẩn mới lại diễn ra, bệnh viêm xoang lại tái phát. và điều này, cả thầy thuốc và người bệnh cần ghi nhớ: thông thường thời gian khôi phục hoàn toàn hoạt động của niêm mạc mũi xoang là 12 tuần.

 

[xe rùa 2012]

e cũng bị xoang, dùng cây giao xông 2 năm nay thấy đỡ nhiều các cụ ạ

 

[Kho_NamCuong]

Em cũng bị...

 

[pandakiss]

EM cũng bị căn bệnh viêm mũi dị ứng hoành hành, người lúc nào cũng như cảm cúm, em ghi số đt của cụ rồi, em sẽ gọi cho cụ để xin tư vấn ạ. Cảm ơn cụ nhiều ạ.