Việc nghiên cứu và đề xuất kết thúc mô hình tổng cục trực thuộc các bộ nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và tránh chồng chéo trong tổ chức. Dựa trên các xu hướng cải cách hành chính hiện nay, các đơn vị như Kho bạc Nhà nước, Tổng cục Thuế, Tổng cục Hải quan, Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Tổng cục Thi hành án dân sự, Tổng cục Quản lý thị trường, Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước các tỉnh, thành phố... có thể được chuyển đổi hoặc tái cấu trúc theo một số định hướng sau:
1. **Chuyển thành cơ quan chuyên ngành trực thuộc Bộ**
- Các đơn vị này sẽ trở thành một **cục chuyên ngành** trực thuộc bộ chủ quản tương ứng, nhằm giảm cấp trung gian. Ví dụ:
- **Kho bạc Nhà nước** trở thành **Cục Kho bạc** trực thuộc Bộ Tài chính.
- **Tổng cục Thuế** và **Tổng cục Hải quan** hợp nhất thành các cục chuyên ngành trực thuộc Bộ Tài chính.
- **Tổng cục Quản lý thị trường** trở thành **Cục Quản lý thị trường** trực thuộc Bộ Công Thương.
2. **Chuyển thành cơ quan độc lập thuộc Chính phủ**
- Một số đơn vị có tính chất đặc thù và phạm vi hoạt động trên toàn quốc có thể được nâng cấp thành cơ quan độc lập, trực thuộc Chính phủ, để đảm bảo tính tự chủ trong hoạt động. Ví dụ:
- **Bảo hiểm xã hội Việt Nam** có thể trở thành **Cơ quan Bảo hiểm xã hội Quốc gia** trực thuộc Chính phủ.
- **Ngân hàng Nhà nước Việt Nam** giữ vai trò cơ quan độc lập, các chi nhánh tại địa phương sẽ được tái cấu trúc thành văn phòng đại diện hoặc trung tâm điều phối khu vực.
3. **Sáp nhập, hợp nhất các đơn vị có chức năng tương đồng**
- Một số tổng cục có chức năng tương đồng sẽ được sáp nhập để giảm chồng chéo và tăng hiệu quả quản lý. Ví dụ:
- **Tổng cục Thi hành án dân sự** có thể sáp nhập với **Bộ Tư pháp** và trở thành một cục chuyên môn.
- **Tổng cục Quản lý thị trường** có thể hợp nhất với các lực lượng kiểm tra chuyên ngành khác để hình thành một cơ quan thanh tra, kiểm tra thống nhất.
4. **Chuyển giao nhiệm vụ cho các cấp chính quyền địa phương**
- Một số đơn vị có chức năng quản lý trực tiếp tại địa phương có thể được phân cấp về cho chính quyền tỉnh, thành phố. Ví dụ:
- **Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước tại các tỉnh, thành phố** có thể chuyển thành các đơn vị phối hợp hoạt động với chính quyền địa phương, thay vì trực thuộc Ngân hàng Nhà nước Trung ương.
- Các nhiệm vụ quản lý thị trường, thuế, hoặc thi hành án tại địa phương có thể phân cấp mạnh mẽ hơn cho UBND cấp tỉnh.
5. **Ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số**
- Việc cắt giảm các cấp trung gian có thể đi kèm với việc ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số mạnh mẽ. Các tổng cục có thể chuyển đổi thành các **trung tâm điều hành số** hoặc các hệ thống quản lý tập trung, giảm bớt sự hiện diện hành chính tại các cấp địa phương. Ví dụ:
- **Kho bạc Nhà nước** triển khai hệ thống thanh toán điện tử toàn quốc, giảm sự hiện diện vật lý tại các tỉnh.
- **Tổng cục Thuế** tập trung vào hệ thống kê khai và nộp thuế trực tuyến, giảm bớt các chi cục thuế tại địa phương.
6. **Chuyển thành các cơ quan dịch vụ công**
- Một số đơn vị có thể chuyển đổi từ mô hình quản lý nhà nước sang mô hình **đơn vị sự nghiệp công lập** hoặc **doanh nghiệp công ích**, hoạt động theo cơ chế tự chủ. Ví dụ:
- **Bảo hiểm xã hội Việt Nam** có thể chuyển thành một cơ quan dịch vụ công tự chủ, chịu sự giám sát của Chính phủ.
---