- Biển số
- OF-16170
- Ngày cấp bằng
- 10/5/08
- Số km
- 4,833
- Động cơ
- 553,257 Mã lực
Đó là tên gọi những người được tách ra khỏi một dàn hợp xướng hay tốp ca để hát một đoạn nhạc nào đó, người này tất nhiên phải có tố chất vượt trội và phù hợp với đoạn nhạc ấy. Dàn hợp xướng nào có người lĩnh xướng giỏi đều được khán giả chú ý, thậm chí từng có những khán giả háo hức chờ xem một dàn đồng ca, hợp xướng nào đó chỉ với một mong muốn được nghe lại người lĩnh xướng mà họ “thần tượng”.
Những năm 60 của TK trước, lứa thanh niên Hà Nội đã được xem hoặc nghe một số người lĩnh xướng (NLX) trứ danh biểu diễn, chẳng hạn ca sỹ giọng nam trung (baritone) của Liên Xô Gerasimov trong hợp xướng Quân đội với bài "Lê Nin sống mãi" của A. Lifanov, đặc biệt giọng nam cao (tenor) Savchuk với ca khúc “Nơi xa xôi” của G. Noxova, chưa kể một ca sỹ hát đơn ca kiêm NLX của Albani khi cùng đoàn ca múa sang thăm Việt Nam năm 1960 đã chào sân bằng nốt Sib ở quãng 8 thứ hai!
Trở lại với âm nhạc Việt Nam, từng ấy năm qua cũng ghi nhận nhiều NLX đủ sức làm lay động các khán thính giả cả nước. Những NLX ấy thường gắn liền với các sáng tác tốt của nhiều nhạc sỹ Việt Nam, thông qua các bản hợp xướng hay hợp ca và chúng ta có thể nhắc lại một số những giọng hát như thế.
Đoàn ca múa Tổng cục chính trị có những hợp xướng nổi tiếng, đầu tiên có lẽ là “Tiếng hát người chiến sỹ biên thùy” của NS Tô Hải với NLX Đoàn Thiều. Bài “Trường chinh ca” của NS Lương Ngọc Trác đươc ca sỹ Quang Hưng làm nhiệm vụ lĩnh xướng rất ấn tượng. Hợp xướng quân đội có những giọng ca vàng như Trần Bảng, Văn Sính (tenor), Huy Dơn, Xuân Giao, Đoàn Thiều, Trọng Hinh, Trí Hiếu (baritone) và nhiều người trong số họ đã thành công trong vai trò NLX, dù đó là các hợp xướng hay tốp ca giọng nam.
Nhà hát Giao hưởng nhạc vũ kịch Việt Nam được thành lập sớm và từng có nhiều giọng ca xuất sắc như Trung Kiên, Gia Hội, Hoàng Tín, Quang Hưng, Huyền Mi ... nhưng để làm một NLX, đơn vị chỉ có nữ ca sỹ Huyền My là nổi bật trong bản accapella “Tiếng hát giữa rừng Pác Bó” của NS Nguyễn Tài Tuệ. Sau ngày Bác Hồ mất, chính đơn vị này đã trình diễn bản hợp xướng “Lời thề sắt son” của NS Nguyễn Đình Tấn với 2 NLX là Trần Khánh và Tuyết Thanh, nghệ sỹ thuộc biên chế của Đài tiếng nói Việt Nam; bên cạnh đó là “Người là niềm tin tất thắng” của NS Chu Minh với NLX Bích Liên. Cũng không thể quên ca sỹ Ngọc Hướng với phần lĩnh xướng đậm chất dân ca Thanh Hóa trong hợp xướng “Thanh Hóa anh hùng” của NS Hoàng Đạm, do Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam trình bày.
Trong các đơn vị nghệ thuật, có lẽ đài tiếng nói Việt Nam (VOV) có duyên nhiều nhất với những bản hợp xướng và hợp ca, vì thế cho nên số lượng các NLX tại VOV cũng phong phú hơn hết. Xa xưa nhất, có lẽ là nữ NSND Thương Huyền với “Sóng cả không ngã tay chèo” (Đỗ Nhuận), NSUT Trần Thụ với “Tiếng chuông nhà thờ” (Nguyễn Xuân Khoát) và “Bám biển quê hương”, “Miền Nam anh dũng bất khuất” (cùng của NS Phạm Tuyên). Nghệ sỹ Tuyết Nhung là giọng nữ hay lĩnh xướng nhất của VOV, với những tác phẩm “Người Hà Nội” (Nguyễn Đình Thi), “Du kích sông Thao” (Đỗ Nhuận), kể cả hát chính trong các song ca. Nữ nghệ sỹ Kim Oanh A rất duyên dáng trong “Quảng Binh quê ta ơi” (Hoàng Vân). Bản hợp xướng “Chiều trên bản Mèo” của NS Lư Nhất Vũ có giọng lĩnh xướng của nữ nghệ sĩ Mộng Dung mang âm hưởng Tây Bắc rất rõ nét.
Tuy nhiên, nói về người hát đơn ca hay về NLX nói riêng, một gương mặt nổi bật không thể nào quên của khán thính giả phải là NSND Trần Khánh. "Giọng anh hùng ca" hay "giọng ca có chất thép" là những từ được người hâm mộ đã ưu ái dành cho ông. Số lượng bài hát mà người nghệ sỹ tài hoa này biểu diễn là rất nhiều, trong đó có vai trò NLX của ông. Trần Khánh lĩnh xướng trong bản đại hợp xướng “Hồi tưởng” hay và xúc động đến nỗi làm tác giả, nhạc trưởng là NS Hoàng Vân đánh rơi cả đũa chỉ huy, chỉ riêng trong một mùa hội diễn chuyên nghiệp năm 1960, ông giành 2 HCV, một cho đơn ca và một cho phần lĩnh xướng tại hợp xướng “Ca ngợi Tổ quốc” của NS Hồ Bắc.
Những lần lĩnh xướng (kể cả đơn ca của ông) là rất khó có người hát hay hơn. Các bài đáng chú ý nhất ở thể loại hợp xướng mà Trần Khánh là NLX gồm “Ba Đình nắng” (Bùi Công Kỳ - Vũ Hoàng Địch), “Người Hà Nội” (Nguyễn Đình Thi), “Hồi tưởng”, “Bài thơ gửi Thái Nguyên”, “Tôi là người thợ mỏ” (cùng của Hoàng Vân), “Ca ngợi Tổ quốc” (Hồ Bắc), "Vượt núi"(Cao Việt Bách), “Lá cờ Đảng” (Văn An), “Lời thề sắt son” (Nguyễn Đình Tấn) và một số bài khác. Trần Khánh còn lĩnh xướng trong bản hợp xướng “Quyết vượt sông Đại Độ” (Trung Quốc) trong vai trò nam cao giọng óc (nam cao hoa xoang) đã được dư luận ngạc nhiên và khen ngợi.
Với các tốp ca (nam hay nữ), vai trò của NLX cũng rất quan trọng. Tôi khó tìm ra giọng lĩnh xướng nam nào hay hơn Tiến Thành của VOV khi anh lĩnh xướng bài “Tình ca Tây nguyên” của NS Hoàng Vân. Phái đẹp khá nhiều người xuất sắc ở vai trò này, từ Kim Oanh, Tuyết Nhung, Tuyết Thanh khi xưa đến lớp trẻ hôm nay. Nghệ sỹ lão làng Kim Oanh A với phần lĩnh xướng trong “Bài ca giao thông vận tải” được ông Bộ trưởng GTVT Phan Trọng Tuệ hào hứng lên tận sân khấu bắt tay tặng hoa chúc mừng. Còn lớp ca sỹ trẻ hôm nay, rất dễ thương là Lan Anh khi cô lĩnh xướng trong bài “Mầu cờ tôi yêu” (Phạm Tuyên-thơ Diệp Minh Tuyền) với lối nhả chữ rất đẹp và ấn tượng.
Thế hệ các nghệ sỹ thanh nhạc lớp sau này cũng có nhiều người vào vai trò NLX, chẳng hạn như Trọng Tấn, Đăng Dương, Việt Hoàn hay vài người khác, tuy nhiên đa số chưa đạt đến hiệu quả và chiều sâu nghệ thuật như các bậc cha chú ngày nào…
Tác giả: Nguyễn Lưu
Một bản lĩnh xướng của cố ca sĩ Trần Khánh:
Ảnh: cố ca sĩ Trần Khánh.
Những năm 60 của TK trước, lứa thanh niên Hà Nội đã được xem hoặc nghe một số người lĩnh xướng (NLX) trứ danh biểu diễn, chẳng hạn ca sỹ giọng nam trung (baritone) của Liên Xô Gerasimov trong hợp xướng Quân đội với bài "Lê Nin sống mãi" của A. Lifanov, đặc biệt giọng nam cao (tenor) Savchuk với ca khúc “Nơi xa xôi” của G. Noxova, chưa kể một ca sỹ hát đơn ca kiêm NLX của Albani khi cùng đoàn ca múa sang thăm Việt Nam năm 1960 đã chào sân bằng nốt Sib ở quãng 8 thứ hai!
Trở lại với âm nhạc Việt Nam, từng ấy năm qua cũng ghi nhận nhiều NLX đủ sức làm lay động các khán thính giả cả nước. Những NLX ấy thường gắn liền với các sáng tác tốt của nhiều nhạc sỹ Việt Nam, thông qua các bản hợp xướng hay hợp ca và chúng ta có thể nhắc lại một số những giọng hát như thế.
Đoàn ca múa Tổng cục chính trị có những hợp xướng nổi tiếng, đầu tiên có lẽ là “Tiếng hát người chiến sỹ biên thùy” của NS Tô Hải với NLX Đoàn Thiều. Bài “Trường chinh ca” của NS Lương Ngọc Trác đươc ca sỹ Quang Hưng làm nhiệm vụ lĩnh xướng rất ấn tượng. Hợp xướng quân đội có những giọng ca vàng như Trần Bảng, Văn Sính (tenor), Huy Dơn, Xuân Giao, Đoàn Thiều, Trọng Hinh, Trí Hiếu (baritone) và nhiều người trong số họ đã thành công trong vai trò NLX, dù đó là các hợp xướng hay tốp ca giọng nam.
Nhà hát Giao hưởng nhạc vũ kịch Việt Nam được thành lập sớm và từng có nhiều giọng ca xuất sắc như Trung Kiên, Gia Hội, Hoàng Tín, Quang Hưng, Huyền Mi ... nhưng để làm một NLX, đơn vị chỉ có nữ ca sỹ Huyền My là nổi bật trong bản accapella “Tiếng hát giữa rừng Pác Bó” của NS Nguyễn Tài Tuệ. Sau ngày Bác Hồ mất, chính đơn vị này đã trình diễn bản hợp xướng “Lời thề sắt son” của NS Nguyễn Đình Tấn với 2 NLX là Trần Khánh và Tuyết Thanh, nghệ sỹ thuộc biên chế của Đài tiếng nói Việt Nam; bên cạnh đó là “Người là niềm tin tất thắng” của NS Chu Minh với NLX Bích Liên. Cũng không thể quên ca sỹ Ngọc Hướng với phần lĩnh xướng đậm chất dân ca Thanh Hóa trong hợp xướng “Thanh Hóa anh hùng” của NS Hoàng Đạm, do Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam trình bày.
Trong các đơn vị nghệ thuật, có lẽ đài tiếng nói Việt Nam (VOV) có duyên nhiều nhất với những bản hợp xướng và hợp ca, vì thế cho nên số lượng các NLX tại VOV cũng phong phú hơn hết. Xa xưa nhất, có lẽ là nữ NSND Thương Huyền với “Sóng cả không ngã tay chèo” (Đỗ Nhuận), NSUT Trần Thụ với “Tiếng chuông nhà thờ” (Nguyễn Xuân Khoát) và “Bám biển quê hương”, “Miền Nam anh dũng bất khuất” (cùng của NS Phạm Tuyên). Nghệ sỹ Tuyết Nhung là giọng nữ hay lĩnh xướng nhất của VOV, với những tác phẩm “Người Hà Nội” (Nguyễn Đình Thi), “Du kích sông Thao” (Đỗ Nhuận), kể cả hát chính trong các song ca. Nữ nghệ sỹ Kim Oanh A rất duyên dáng trong “Quảng Binh quê ta ơi” (Hoàng Vân). Bản hợp xướng “Chiều trên bản Mèo” của NS Lư Nhất Vũ có giọng lĩnh xướng của nữ nghệ sĩ Mộng Dung mang âm hưởng Tây Bắc rất rõ nét.
Tuy nhiên, nói về người hát đơn ca hay về NLX nói riêng, một gương mặt nổi bật không thể nào quên của khán thính giả phải là NSND Trần Khánh. "Giọng anh hùng ca" hay "giọng ca có chất thép" là những từ được người hâm mộ đã ưu ái dành cho ông. Số lượng bài hát mà người nghệ sỹ tài hoa này biểu diễn là rất nhiều, trong đó có vai trò NLX của ông. Trần Khánh lĩnh xướng trong bản đại hợp xướng “Hồi tưởng” hay và xúc động đến nỗi làm tác giả, nhạc trưởng là NS Hoàng Vân đánh rơi cả đũa chỉ huy, chỉ riêng trong một mùa hội diễn chuyên nghiệp năm 1960, ông giành 2 HCV, một cho đơn ca và một cho phần lĩnh xướng tại hợp xướng “Ca ngợi Tổ quốc” của NS Hồ Bắc.
Những lần lĩnh xướng (kể cả đơn ca của ông) là rất khó có người hát hay hơn. Các bài đáng chú ý nhất ở thể loại hợp xướng mà Trần Khánh là NLX gồm “Ba Đình nắng” (Bùi Công Kỳ - Vũ Hoàng Địch), “Người Hà Nội” (Nguyễn Đình Thi), “Hồi tưởng”, “Bài thơ gửi Thái Nguyên”, “Tôi là người thợ mỏ” (cùng của Hoàng Vân), “Ca ngợi Tổ quốc” (Hồ Bắc), "Vượt núi"(Cao Việt Bách), “Lá cờ Đảng” (Văn An), “Lời thề sắt son” (Nguyễn Đình Tấn) và một số bài khác. Trần Khánh còn lĩnh xướng trong bản hợp xướng “Quyết vượt sông Đại Độ” (Trung Quốc) trong vai trò nam cao giọng óc (nam cao hoa xoang) đã được dư luận ngạc nhiên và khen ngợi.
Với các tốp ca (nam hay nữ), vai trò của NLX cũng rất quan trọng. Tôi khó tìm ra giọng lĩnh xướng nam nào hay hơn Tiến Thành của VOV khi anh lĩnh xướng bài “Tình ca Tây nguyên” của NS Hoàng Vân. Phái đẹp khá nhiều người xuất sắc ở vai trò này, từ Kim Oanh, Tuyết Nhung, Tuyết Thanh khi xưa đến lớp trẻ hôm nay. Nghệ sỹ lão làng Kim Oanh A với phần lĩnh xướng trong “Bài ca giao thông vận tải” được ông Bộ trưởng GTVT Phan Trọng Tuệ hào hứng lên tận sân khấu bắt tay tặng hoa chúc mừng. Còn lớp ca sỹ trẻ hôm nay, rất dễ thương là Lan Anh khi cô lĩnh xướng trong bài “Mầu cờ tôi yêu” (Phạm Tuyên-thơ Diệp Minh Tuyền) với lối nhả chữ rất đẹp và ấn tượng.
Thế hệ các nghệ sỹ thanh nhạc lớp sau này cũng có nhiều người vào vai trò NLX, chẳng hạn như Trọng Tấn, Đăng Dương, Việt Hoàn hay vài người khác, tuy nhiên đa số chưa đạt đến hiệu quả và chiều sâu nghệ thuật như các bậc cha chú ngày nào…
Tác giả: Nguyễn Lưu
Một bản lĩnh xướng của cố ca sĩ Trần Khánh:
Ảnh: cố ca sĩ Trần Khánh.