[Funland] Cựu tổng thống Evo Morales trở về Bolivia sau đúng một năm lưu vong

[Ngao5]

Đây là bài tổng hợp copy và paste, không phải luận văn khoa học

Evo Morales năm 2006
Evo Morales, sinh ngày 26 tháng 10 năm 1959, là một chính trị gia và nhà hoạt động người Bolivia, giữ chức Tổng thống Bolivia từ năm 2006 đến năm 2019 và là tổng thống của Bolivia đầu tiên là dân tộc bản địa.
Sinh ra trong một gia đình nông dân người Aymara tại Isallawi, Orinoca, Morales học hết tiểu học thì đăng lính.
Năm 1978 ông đến tỉnh Chapare trồng coca và tham gia nghiệp đoàn cocalero. Tiếng tăm Morales nổi lên trong công đoàn campesino tức người lao động nông thôn chống lại chủ trương của chính quyền Bolivia và Hoa Kỳ vốn muốn xóa bỏ cây coca trong cuộc chiến chống ma túy.
Năm 1995 ông bước vào chính trường, lãnh đạo Phong trào Tiến lên Xã hội chủ nghĩa, đặt trọng tâm vào những vấn đề ảnh hưởng đến người bản xứ và giới dân nghèo. Morales ủng hộ cải cách ruộng đất, dùng lợi nhuận từ các mỏ khí đốt để trang trải kinh phí xã hội. Qua mấy đợt biểu tình lớn ở Cochabamba năm 2000 chống lại các công ty khí đốt, Morales trở thành gương mặt của cả phong trào.
Năm 2002 ông bị luận tội và trục xuất khỏi Quốc hội Bolivia mặc dù trong kỳ tuyển cử tổng thống năm đó, ông về hạng nhì với số phiếu.

 

[Ngao5]

Đắc cử tổng thống
Ba năm sau tức năm 2005, Morales đắc cử tổng thống và mở chiến dịch tịch thu đất đai của đại điền chủ để phát cho nông dân nghèo. Chính phủ cũng ra tay quốc hữu hóa nhiều xí nghiệp trong các ngành then chốt, hạn chế ảnh hưởng kinh tế của Mỹ ở Bolivia và tìm cách mở rộng mối quan hệ với các quốc gia khác ở châu Mỹ Latin. Bolivia gia nhập Liên minh Bolivar vì châu Mỹ.
Năm 2008 Morales đắc thế trong cuộc trưng cầu dân ý, thông qua một hiến pháp mới rồi lại tái đắc cử tổng thống năm 2009. Morales đẩy mạnh chính sách thiên tả, gia nhập BancoSur và Cộng đồng các Quốc gia Mỹ Latin và Caribe (Community of Latin American and Caribbean States).
Morales được ghi nhận là người góp tiếng ủng hộ quyền lợi của các sắc tộc bản xứ và chống chủ nghĩa đế quốc. Ông từng được Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc phong làm "Anh hùng Thế giới của Trái Đất Mẹ" ("World Hero of Mother Earth")

 

[Ngao5]

Trưng cầu dân ý và ý định Tu hiến
Ngày 21 tháng 2 năm 2016, Morales mở cuộc trưng cầu dân ý lần nữa chủ trương thay đổi hiến pháp để bỏ điều khoản hạn chế tổng thống chỉ được làm ba nhiệm kỳ vì Morales muốn ra tranh cử lần thứ tư. Kết quả là 51% số phiếu chống lại việc tu chính hiến pháp. Morales thất bại. Tuy nhiên Morales đâm đơn lên Tòa án Hiến pháp và được chấp thuận năm 2017.
Từ chức
Tháng 10 năm 2019 Morales ra tranh cử lần thứ tư nhưng vì chỉ đạt 45% (thay vì trên 50%) nên phải qua vòng nhì với đối thủ là cựu tổng thống Carlos Mesa. Mesa được 38% số phiếu. Morales bị cáo buộc là tham nhũng và tham quyền cố vị. Morales tuyên bố thắng vòng nhì nhưng bản báo cáo của quan sát viên quốc tế thuộc Tổ chức các Quốc gia châu Mỹ thì ghi nhận là nhiều sự "bất thường", bất tín nhiệm cuộc tuyển cử. Dân chúng rầm rộ xuống đường, phe thì ủng hộ, phe thì phản đối Morales. Chính phủ điều quân đội ra dẹp nhưng các tướng lãnh ra thông cáo sẽ không đàn áp đồng bào. Các cơ quan cảnh sát lại tham gia các cuộc biểu tình chống lại chính phủ.

 

[Ngao5]

Ngày 10 tháng 11 năm 2019, Tướng Williams Kaliman khuyên Morales "nên từ chức để khôi phục lại hòa bình và ổn định và vì lợi ích của đất nước chúng ta."
Mất chỗ dựa, Evo Morales tuyên bố từ chức và đáp máy bay bỏ nước lưu vong sang México vào tối Thứ Hai 11 Tháng 11, 2019, chấm dứt 14 năm chấp chính. Chính phủ bỏ ngỏ vì phó tổng thống, chủ tịch Thượng viện, chủ tịch Hạ viện theo tuần tự đúng ra sẽ kế nhiệm nhưng tất cả đều từ nhiệm.
Dầu tình hình chưa yên Phó chủ tịch Thượng viện Jeanine Anez đã lên tiếng kêu gọi các đại diện dân cử nhóm họp để ổn định chính phủ và xúc tiến cuộc bầu cử mới. Bà được Tòa án Hiến pháp công nhận kiêm nhiệm chức vụ tổng thống Bolivia.
Ngày 12 tháng 12 năm 2019, Evo Morales rời México chuyển sang Argentina nơi chính phủ thiên tả của Alfredo Fernández vừa đắc cử vào tháng 10, 2019. Morales chọn Argentina vì hai nước giáp giới nhau, dễ bề cho Morales duy trì ảnh hưởng chính trị quốc nội và rất có thể hồi hương chấp chính mai sau.
Ngày 18 tháng 10 năm 2020, ứng cử viên của đảng Phong trào Tiến lên Chủ nghĩa Xã hội - ông Luis Arce đã nhận được khoảng 52% số phiếu bầu và trở thành Tổng thống Bolivia, mở đường cho cựu Tổng thống Evo Morales trở về nước hôm 11 tháng 11 năm 2020 tròn một năm lưu vong

 

[Ngao5]

Dưới đây là những hình ảnh Bolivia từ ngày ông chấp chính cho tới ngày ông trở về nước, theo dòng thời gian xảy ra sự kiện

2006 – Tổng thống đắc cử Evo Morales hát quốc ca sau khi tuyên thệ nhậm chức cùng với tổng thống sắp mãn nhiệm Eduardo Rodriguez (trái). Ảnh: David Mercado

 

[Ngao5]

Evo Morales (trái), chào đón những người ủng hộ tại địa điểm khảo cổ học Tiawanacu, Bolivia, trước lễ nhậm chức tổng thống mới của Bolivia vào ngày 21 tháng 1 năm 2006. Ảnh: Juan Karita

26-9-2011, cảnh sát Bolivia đánh đập một trong những người biểu tình phong toả đường băng sân bay Rurrenbaque. Ănh: David Mercado (Reuters)

 

[Ngao5]

2014 - Evo Morales (phải) với phó Tổng thống Alvaro Garcia Linera. Ảnh: Aizar Raldes

 

[Ngao5]

Một thợ mỏ vùng Potosi (Bolivia) đang tránh hơi cay do cảnh sát bắn sau khi những người thợ mỏ cắt đứt cuộc đối thoại với chính phủ ở La Paz, Bolivia, hôm Thứ Tư, ngày 22 tháng 7 năm 2015. Cư dân ở thủ đô Potosi đã tổ chức một cuộc tổng đình công hơn hai tuần để gây áp lực buộc chính phủ quốc gia phải đáp ứng yêu cầu của họ về một bệnh viện tốt hơn, một sân bay có thể hoạt động và một nhà máy xi măng, cùng những thứ khác để cải tạo nền kinh tế. (Ảnh AP / Juan Karita)

15-3-2016 – xung đột giữa cảnh sát và những người biểu tình chống đối chính phủ Evo ở thủ đô La Paz, Bolivia

 

[Ngao5]

26-2-2016 - Gabriela Zapata Montano, bồ cũ của Evo Morales, bị bắt trong cuộc điều tra về hành vi bán hàng có ảnh hưởng của nhóm kỹ sư Trung Quốc CAMC. Ảnh: Jorge Bernal

12-10-2016 – người biểu tình ở El Alto, Bolivia đòi phát triển cơ sở hạ tầng và đốt một hình nộm Tổng thống Bolivia Evo Morales Ảnh: David Mercado / Reuters)

 

[Ngao5]

Hai ông yêu CNXH gặp nhau
2017 - Morales và Maduro ở Caracas, Venezuela. Ảnh: Federico Parra

Tổng thống Bolivia Evo Morales phát biểu trong cuộc họp báo tại cung điện chính phủ ở La Paz, Bolivia, Thứ Hai, ngày 17 tháng 4 năm 2017. Morales đã trả lời các câu hỏi từ các nhà báo, hai tuần sau khi phẫu thuật loại bỏ một nốt sần khỏi dây thanh quản của mình. Ảnh: Juan Karita

 

[Ngao5]

19-12-2017 – Các bác sĩ và sinh viên y khoa đã xuống đường ở Bolivia để phản đối bộ luật hình sự mới được ban hành vào ngày 15 tháng 12 năm 2017 quy định xử phạt sơ suất y tế. Một sinh viên y khoa đá bay một hộp hơi cay trong cuộc đụng độ với sinh viên biểu tình đoàn kết với các bác sĩ đình công ở La Paz, Bolivia. Ảnh: Juan Karita

 

[khói lửa 1975]

em hóng cụ thớt ạ

 

[Ngao5]

19 tháng 3 năm 2018 – Hai nhóm đối thủ là nông dân từ một vùng phía bắc La Paz được gọi là Los Yungas, đã bị cảnh sát giải tán. Một trong những nhóm xa rời chính phủ Evo Morales đến từ vùng nông thôn để chiếm lại thị trường nơi lá Coca được bán và bị một nhóm đối thủ chiếm giữ kể từ ngày 12 tháng 3. Cảnh sát duy trì quyền kiểm soát thị trường đang tranh chấp để tránh những cuộc đối đầu. Ảnh: Juan Karita

Cảnh sát bắt giữ một nông dân trồng coca chống chính phủ bên ngoài chợ coca ở La Paz, Bolivia, ngày 22 tháng 3 năm 2018. Những người nông dân trồng coca chống chính phủ lại bị cảnh sát giải tán khi họ tiếp tục cố gắng chiếm thị trường coca bằng vũ lực, sau khi mất quyền thâm nhập vào tuần trước khi những người trồng coca ủng hộ chính phủ, đã buộc họ phải ra ngoài. Ảnh: Juan Karita

 

[Ngao5]

\
24-4-2018 – thủ đô La Paz, Bolivia nhìn từ xa

31-8-2018 – dây điện ở thủ đô La Paz, Bolivia cũng chằng chịt. Ảnh: David Mercado

 

[Hoàng Gia Thành]

Người về đem tới gì cho nhân dân Bolivia đây?

 

[buicongchuc]

Vào xứ ỘP này cụ lại phải gắn TB quen thuộc:

"Đây là bài tổng hợp copy và paste, không phải luận văn khoa học".

Em chúc cụ luôn khỏe!

 

[Ngao5]

5-7-2019 – khu Chua Uma, thủ đô La Paz, Bolivia. Ảnh: David Mercado

 

[Ngao5]

Tháng 10 năm 2019 Morales ra tranh cử lần thứ tư nhưng vì chỉ đạt 45% (thay vì trên 50%) nên phải qua vòng nhì với đối thủ là cựu tổng thống Carlos Mesa. Mesa được 38% số phiếu. Morales bị cáo buộc là tham nhũng và tham quyền cố vị. Morales tuyên bố thắng vòng nhì nhưng bản báo cáo của quan sát viên quốc tế thuộc Tổ chức các Quốc gia châu Mỹ thì ghi nhận là nhiều sự "bất thường", bất tín nhiệm cuộc tuyển cử. Dân chúng rầm rộ xuống đường, phe thì ủng hộ, phe thì phản đối Morales. Chính phủ điều quân đội ra dẹp nhưng các tướng lãnh ra thông cáo sẽ không đàn áp đồng bào. Các cơ quan cảnh sát lại tham gia các cuộc biểu tình chống lại chính phủ.

 

[Ngao5]

Ngày 19-10-2019 - Tổng thống Bolivia Evo Morales, trước khi cuộc bầu cử lại gây tranh cãi của ông đx gây ra một làn sóng bất ổn và cuối cùng là ông phải từ chức. Ảnh: PEDRO UGARTE

Cảnh sát đứng đằng sau lá chắn trong một cuộc biểu tình ở La Paz, Bolivia vào ngày 22 tháng 10 năm 2019. Ảnh: Ueslei Marcelino

 

[buicongchuc]

View attachment 5643186
5-7-2019 – khu Chua Uma, thủ đô La Paz, Bolivia. Ảnh: David Mercado

Nhìn giống cái khu gì đó ở Venezuela.